Atatürk Döneminde Soyadı Kanunu’nun Çankırı’daki Yansıması

Yıl 2019, Cilt: 10 Sayı: 3, 129 - 152, 15.12.2019

Mehmet Şah Özcan , İsmet Üzen

Öz

Soyadı veya aile adı farklı ailelerden gelen
kişilerin aile bağını gösteren ve bir takım karışıklıkların önüne geçmesini
sağlayan bir kavramdır. Atatürk döneminde modern bir ulus devlet yaratmak
için atılan adımlardan biri olan ve Türk dilinde sadeleştirme ve öz Türkçe
kullanma politikasının da bir sonucu olarak meydana getirilen Soyadı Kanunu 21
Haziran 1934’te Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabul edilmiştir. Kanunun kabulünden bir
gün sonra ulusal basında vatandaşlara yönelik olarak Türk Dili Araştırma
Kurumu’nun bulduğu yeni soyadları yayınlanmaya başlanmıştır. Diğer yandan
vatandaşların aldığı yeni soyadlarına da yer verilmeye başlanmıştır. Çalışmamızın amacı yerel düzeyde Soyadı Kanununun
Çankırı’daki yansımasını ortaya koymaktır. Soyadı Kanununun yerel düzeyde yansıması hakkındaki çalışmalar oldukça
sınırlıdır. Çankırı ile ilgili olarak 1941’de Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu tarafından “Çığır”
dergisinde bir çalışma yayınlanmıştır. Ancak bu çalışmada Çankırı'nın yerel
basını kullanılmamıştır. Biz de bu çalışmamızda dönemin Çankırı yerel basınından
olan “Çankırı’da Duygu” adlı gazetede yer alan verilerden bazı vatandaşların
aldığı soyadlarını ortaya koymaya çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Soyadı Kanunu, Çankırı, Çankırı'da Duygu, Önerilen Soyadları, Atatürk Dönemi

Kaynakça

• Kaynakça 1.Resmi YayınlarSoy Adı Kanunu. (1934, 2 Temmuz). Resmi Gazete (Sayı:2741). Erişim adresi:https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/2741.pdfEfendi, Bey, Paşa Gibi Lakap ve Unvanların Kaldırılmasına Dair Kanun. (1934, 29 Teşrinisani). Resmi Gazete (Sayı:2867). Erişim adresi:https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/2867.pdfSoy Adı Nizamnamesi. (1934, 27 Kânunuevvel). Resmi Gazete (Sayı:2891). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/2891.pdfTBMM Zabıt Ceridesi, 4. Devre, 23. Cilt, 16.6.1934TBMM Zabıt Ceridesi, 4. Devre, 23. Cilt, 18.6.1934 TBMM Zabıt Ceridesi, 4. Devre, 23. Cilt, 21.6.1934 TBMM Zabıt Ceridesi, 4. Devre, 25. Cilt, 24.11.1934 TBMM Zabıt Ceridesi, 4. Devre, 25. Cilt, 17.12.19342.Süreli YayınlarAkşam, 5 Mayıs 1937Çankırı’da Duygu, 23 Haziran 1934Çankırı’da Duygu, 01 Birinci Kanun 1934Çankırı’da Duygu, 08 Birinci Kanun 1934Çankırı’da Duygu, 15 Birinci Kanun 1934Çankırı’da Duygu, 22 Birinci Kanun 1934 Çankırı’da Duygu, 29 Birinci Kanun 1934Çankırı’da Duygu, 05 İkinci Kanun 1935Çankırı’da Duygu, 12 İkinci Kanun 1935Çankırı’da Duygu, 19 İkinci Kanun 1935Çankırı’da Duygu, 20 Nisan 1935Çankırı’da Duygu, 09 Mayıs 1935Çankırı’da Duygu, 15 Haziran 1935Çankırı’da Duygu, 29 Haziran 1935Çankırı’da Duygu, 06 Temmuz 1935Çankırı’da Duygu, 03 Ağustos 1935Çankırı’da Duygu, 14 Eylül 1935Çankırı’da Duygu, 28 Eylül 1935Çankırı’da Duygu, 16 İkinci Teşrin 1935Çankırı’da Duygu, 21 Mart 1936Çankırı’da Duygu, 23 Mayıs 1936Çankırı’da Duygu, 06 Haziran 1936 Çankırı’da Duygu, 13 Haziran 1936Çankırı’da Duygu, 20 Haziran 1936Çankırı’da Duygu, 27 Haziran 19363.Kitap, Makale ve BildirilerAslan, D.A. (2006). Modern Türkiye’de Ulusal Kimliğin İnşasında Soyadı Kanunu’nun Rolü. Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi (CTAD), (3), 155-172.Ateş, T. (2010). Türk Devrim Tarihi (6.Baskı). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.Doğaner, Y. (2007). Atatürk Dönemi Türkiyesi’nde Sosyo-Kültürel Değişim. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi ICANAS, 38, 235-260.Dokuyan, S. (2016). Soyadı Kanunu Ve Kanunun Uygulanma Süreci. Tarih İncelemeleri Dergisi, 31(1), 129-166.Ertan, T.F. (2000). Cumhuriyet Kimliği Tartışmasının Bir Boyutu: Soyadı Kanunu. Kebikeç, (10), 255-272.Fındıkoğlu, Z.F. (1941). Çankırı’da Soyadı Kanunu’nun Tatbikatı. Çığır, (121), 312-315.Turan, Ş. (2010). Türk Devrim Tarihi III (2.Bölüm): Yeni Türkiye’nin Oluşumu (1923-1938). Ankara: Bilgi Yayınevi.Avşar, Z., Kaya, A.E.E. (2013). Cumhuriyet Türkiye’sinin Halkçılık Uygulamaları: Soyadı Kanunu Örneği. Turkish Studies, (8/5), 73-90.