Kent Parklarında Kullanılan Donatı Elemanlarının Estetik ve Fonksiyonel Açıdan Yeterlilikleri; Erzurum Kenti Örneği

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 2, 1144 - 1155, 01.06.2019

Elif Akpınar Külekci , Mehmet. Akif Irmak

https://doi.org/10.21597/jist.480021

Cited By: 4

Öz

Donatı elamanları, kentsel alanlarda insanların yaşamını kolaylaştıran, mekana işlevsellik, özgünlük ve estetik

katan, mekanı tamamlayıcı ve tanımlayıcı özelliklere sahip farklı form ve yapılarda öğelerdir. Bu çalışma, Erzurum‟da

yoğun olarak kullanılan parklardaki (Palandöken, Kuğulu, Tavşanlı, Gençlik ve Olimpiyat, ġehitler, Yakutiye, 100. Yıl

Parkı ve Ata Botanik Park) donatı elemanlarının ergonomi, güvenlik, bakım, estetik, orijinallik, çevreye uyumluluk ve

dayanıklılık gibi farklı kriterler açısından memnuniyet düzeylerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. 2017 yılında 100 kiĢi

ile yapılan çalıĢmanın sonuçları SPSS programında analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda kent genelinde kullanılan

parklardaki oturma elemanları en düşük puanı; bakım (4.1), en yüksek puanı; ergonomi (7.1) kriterinde almıştır. Çöp

kutusu en düşük ortalama puanı; orijinallik (3.3), bakım (3.7), en yüksek puanı; güvenlik (6.9), ergonomi (6.7), döşeme

elemanları en düşük puanı; orijinallik (4.7), en yüksek puanı ise ergonomi (7.3), pergolalar en düşük puanı; orijinallik

(4.5), en yüksek puanı ise ile güvenlik (7.3), estetik (7.1), bakım (6.8) kriterinde almış ve elde edilen sonuçlar istatistiki

olarak (p<0.05) anlamlı bulunmuştur. Bilgilendirme ve yönlendirme levhaları en düşük puanı; ergonomi (4.9), orijinallik

(5.3), en yüksek puanı: güvenlik (7.1) kriterinden almıştır. Çocuk oyun elemanları; en düşük puanı orijinallik (3.8), en

yüksek puanı bakımlılık (6.4) kriterinde almıştır (p<0.05). Çalışmadan elde edilen anket sonuçları değerlendirildiğinde

Erzurum‟da kent parklarına yönelik kullanımlarının peyzaj ergonomisi açısından olumlu ve olumsuz yönleri belirlenmiş,

kentsel donatı elemanlarının, Şehir imajına mekansal ve alansal boyutlarda katkı sağlayabilmesi sürecinde yapılması

gerekenler konusunda çözüm önerileri sunulmuştu

Anahtar Kelimeler

Kent parkları, kentsel donatı elemanları, Erzurum

Efficiency of Equipment Elements Used In Urban Parks From Aesthetical and Functional Perspectives; In the Sample of Erzurum City

Öz

The equipment elements are elements in different forms and structures that facilitate the lives of people in

urban areas, add functionality, authenticity and aesthetics to the space, complement and define the space. The aim of this

study is to determine people‟s level of satisfaction by evaluating the equipment elements used in the parks in Erzurum

(Palandöken, Kuğulu, 100th Year, TavĢanlı, Gençlik and Olimpiyat, ġehitler, Yakutiye and Ata Botanical Park)

considering different criteria of ergonomics, security, maintenance, aesthetics, originality, compatibility and durability

considering different criteria of ergonomics, security, maintenance, aesthetics, originality, compatibility and durability.

This study was carried out in the city parks of Palandöken, Kuğulu, 100th Year, TavĢanlı, Gençlik and Olimpiyat, ġehitler,

Yakutiye and Ata Botanical Park, which are used extensively in summers. The results of the study conducted with 100

people in 2017 were analyzed in SPSS program. As a result of the study, the sitting elements in the parks used throughout

the city received the lowest score with the care criteria in 4.1 p and the highest score was 7.1 p in the ergonomics criterion.

Trash; the lowest average score was 3.3 p with originality and 3.7 maintenance criteria. The highest score was taken with

6.9 p safety and 6.7 p and ergonomics criterion. Flooring elements; the lowest score (4.7 p) with the originality, with the

highest score of 7.3 p ergonomics has taken the criterion. Pergolas; the lowest score was 4.5 p with the originality criterion,

the highest score with the safety (7.3) and aesthetic (7.1) and maintenance (6.8) received the criteria and the results were

statistically significant (p <0.05) was found to be significant. Information and guidance signs; while the lowest score was

obtained with 4.9 p ergonomics and 5.3 p with the originality criteria and the highest score was 7.1 p with the safety

criterion. Children's play elements; the lowest score was 3.8 p with originality criterion and the highest score was 6.4 p with

the care criteria (p <0.05 was important). When the results of the questionnaire were evaluated, positive and negative

aspects of the uses in city parks for landscape ergonomics were determined and some solutions were presented for the

contribution of urban equipment elements to city image at spatial size.

Anahtar Kelimeler

City parks, urban equipment elements, Erzurum

Kaynakça

• Akyol E, 2006. Kent Mobilyaları Tasarım ve Kullanım Süreci. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi. 134 s.
• Alpagut Z, 2005. Kamu Mekanlarında Kent Mobilyalarından Bilgilendirme, Yönlendirme ve İşaretlendirme Elemanlarının İrdelenmesi: Taksim Örneği. 104 s.
• Anonim, 2016. Birleşmiş Milletler Dünya Kentleşme Raporu. 26 s.
• Brookhuis K, Hedge A, Hendrick HW, Salas E, 2005. Stanton Handbook of Human Factors and Ergonomics Methods, CRC Press, pp. 764, Florida.
• Buehler R, 2012. Determinants of bicycle commuting in the Washington, DC region: The role of bicycle parking, cyclist showers, and free car parking at work. Transportation Research Part D: Transport and Environment . 17 (10): 525-531.
• Bulut Y, Atabeyoğlu Ö, Yeşil P, 2008. Erzurum Kent Merkezi Donatı Elemanlarının Ergonomik Özelliklerinin Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi, Tarım Bilimleri Dergisi 2008, 14 (2): 131-138.
• Chiesura A, 2004. The role of urban parks for the sustainable city, Landscape and Urban Planning, 68(1):129-138.
• Duyar İ, 1995. İnsanın Fiziksel Boyutlarındaki Değişimler ve Ergonomik Açıdan Önemi. Beşinci Ergonomi Kongresi, Milli Prodüktivite Merkezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, 180-189 s, İstanbul.
• Güler Ç, 1997. Ergonomiye Giriş. Çevre Sağlığı Temel Kaynak Dizisi. No:45
• Gülgün B, Türkyılmaz, B, 2001. Peyzaj Mimarlığında ve İnsan Yaşamında Ergonominin Yeri-Önemi ve Bornova Örneğinde Bir Araştırma. Ege Üniversitesi Ziraat Fakakültesi Dergisi, 2001. 38 (2-3):127-134.
• Handrick H, Salas E, Stanton N, Brookhuis K, Hedge A, 2005. Handbook of human factors and ergonomics models. pp.1689.
• İzgi U, 1999. Mimarlıkta Süreç, Kavramlar-İlişkiler, Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, Yem Yayınevi, 88 s, İstanbul.
• Karatay A, Korkut AB, 2009. Peyzaj Mimarlığı Antropometri İlişkisi: İstanbul Örneği. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi. 6(3): 246-255.
• Kinghorn RA, Bittner AC, 1995. Truck driver anthropometric data: Estimation of the current population. Industrial Ergonomics. 15: 199-204.
• Kroemer K, Kroemer H, Kroemer EK, 1994. Ergonomics. How to Design for Ease and Efficiency 46 (8): 15-16.
• Kuşkun P, Yılmaz H, 2003. Erzurum Kent Bütününde Donatı Elemanlarının Kullanımı Üzerine Bir Araştırma. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg. 34 (4), 345-351.
• Oborne DJ, 1995. Ergonomics at Work. Human Factors in Design and Development. England. 27(4): 200-224.
• Orhan S, Bilgin B, Güvenç İ, 2006. Taşıt Ergonomisi. Lisans Tezi. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Karabük Teknik Eğitim Fakültesi Makine Eğitimi Bölümü Otomotiv Öğretmenliği Programı, 27 s, Karabük.
• Sakal AN, 2007. Ankara’da Kentsel Donatıların Peyzaj Planlama ve Tasarımı Açısından Analizi ve Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 37 s, Ankara.
• Şerefhanoğlu M, 1991. “Kentsel Tasarımda Aydınlatmanın Rolü”, 1.Kentsel Tasarım ve Uygulamalar Sempozyumu, (23-24 Mayıs 1991), Mimar Sinan Üniversitesi, 131-140 s, İstanbul.
• Uzun G, 2002. Peyzaj Konstrüksiyonu II, Ç. Ü. Zir. Fak. Genel Yayın No: 137, 296 s, Adana.
• Vural H, Yılmaz S, 2018. Erzurum Kenti Okul Bahçelerinin Fiziki Yeterlilikleri. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 5(2): 109-120.
• Yıldızcı AC, 2001. Kent Mobilyaları Kavramı ve İstanbul’daki Kent Mobilyalarının İrdelenmesi. I. Uluslararası Kent Mobilyaları Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, 29-34 s, İstanbul.
• Yörük İ, Gülgün B, Sayman M, Ünal Ankaya F, 2006. Peyzaj Planlama Çalışmaları Kapsamında Ege Üniversitesi Kampüs Örneğindeki Peyzaj Donatı Elemanlarının Ergonomik-Antropometrik Açıdan İrdelenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fak. Dergisi 2006. 43(1):157- 162.
• Yücel GF, Yıldızcı AC, 2006. Kent parkları ile ilgili kalite kriterlerinin oluşturulması. ITU dergisi/a, mimarlık, planlama, tasarım. 5 (2): 220-230.