Muş İlinde Süt Sığırcılığı İşletmelerinde Sağlık Yönetiminin Belirlenmesi

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 4, 2409 - 2419, 01.12.2019

Mustafa Kibar , Galip Bakır

https://doi.org/10.21597/jist.533230

Cited By: 4

Öz

Bu araştırma, Muş ili ve ilçeleri süt sığırcılığı işletmelerinde sağlık yönetimine ait uygulamaların belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla, Muş ili ve ilçelerinde 346 işletme sahibiyle yüz yüze anket çalışması yapılmıştır. SPSS paket programı kullanılarak çapraz çizelgeler yapılmış ve mevki-özellik arasındaki ilişkiler khi-kare analizi ile tespit edilmiştir. İşletmelerde görülen hastalıklar frekans değerlerine göre ayak tırnak %55.2, brusella %21.4, şap %61.2 ve hiçbiri %15.9 olarak bulunmuştur. İşletmelerin tamamına yakını (%92.5) koruyucu aşılama yaptırmaktadır. İşletmelerde yaptırılan aşılar frekans değerlerine göre şap %91.8, brusella %71.3, thleriosis %17.1, şarbon %24.3 ve pnemoni %4.5 olarak bulunmuştur. İşletmelerin tamamına yakını veteriner hizmeti almakta ve işletmelerin %61.5’i veteriner hizmetini hastalık görülünce ve %38.5’i düzenli olarak almaktadır. İşletmelerde yetiştirilen ineklerde mastitis görülme oranı %64.7 olarak belirlenmiştir. İşletmelerin mastitisi anlama yöntemleri kızarıklık (%46.4), ateş (%22.6) ve iltihap akması (%75.4) şeklindedir. İşletmelerde buzağılara septisemi aşısı yaptırma oranı %46.6 olarak bulunmuştur. İşletmelerde buzağılarda ishal sorunu %66.6 oranında görülmektedir. İşletmelerde şap başta olmak üzere diğer hastalıkların aşılama yapılmasına rağmen görülmesi, işletmelerde hastalıkların çıkmasına sebep olacak bakım besleme ve barınak şartlarının iyileştirilmesi gerektiğini düşündürmektedir. Ayrıca, işletmelerin veteriner hizmetini hastalık görülünce değil, düzenli almalarını sağlayacak bilincin oluşturulması ve önleyici hekimliğin yaygınlaştırılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Süt sığırcılığı, hastalık, sağlık yönetimi, Muş ili

Teşekkür

Çalışmanın yapılmasında emeği geçen tüm Muş İl Tarım ve Orman Müdürlüğü personeline teşekkür ederiz.

The Determination of Health Management in Dairy Cattle Farms in Muş Province

Öz

This research was carried out in Muş province and its districts in order to determine the health management practices in dairy cattle farms. For this purpose, a face-to-face survey was conducted with 346 business owners in Muş Province and its districts. Cross-tables were made by using SPSS package program and the relations between position and feature were determined by chi-square analysis. Diseases seen in enterprises according to the frequency are the toenail 55.2%, brucella 21.4%, alum 61.2% and none 15.9% were found. Almost all of the enterprises (92.5%) have protective vaccination. Vaccines in enterprises were found to be 91.8%, brucella 71.3%, thleriosis 17.1%, anthrax 24.3% and pneumonia 4.5%. Almost all of the enterprises receive veterinary services and 61.5% of the enterprises receive veterinary care when the disease is seen and 38.5% regularly. The rate of mastitis was determined as 64.7% in the cows raised in enterprises. Methods of understanding mastitis of enterprises are redness (46.4%), fever (22.6%) and inflammation (75.4%). The rate of making septicemia vaccination to calves was 46.6%. Diarrhea problem in calves in enterprises is seen in 66.6%. The fact that other diseases, especially the screed, is seen despite the vaccination, suggests that the feeding and shelter conditions should be improved. Furthermore, it is necessary to establish awareness that will enable veterinarians to receive regular services, not to see the disease, and to promote preventive medicine.

Anahtar Kelimeler

Dairy cattle, diseases, health management, Muş province

Kaynakça

• Akkuş Z, 2009. Konya İlinde süt Sığırcılığı İşletmelerinin Yapısal Özellikleri, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (Basılmış).
• Anonim 2018. Hayvancılık İstatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu. https://biruni.tuik. gov. tr /hayvancilikapp/hayvancilik.zul(Erişim tarihi: 09.03.2018).
• Bakan Ö, Aydın R, 2016. Ağrı İli Süt Sığırcılığı İşletmelerinin Sosyo-Ekonomik Özellikleri. Journal of the Faculty of Agriculture, 47(2):113-122.
• Bakır G, 2002. Van İlindeki Özel Süt Sığırcılığı İşletmelerinde Tercih Edilen Kültür Irkları. YYÜ. Tarım Biimleri Dergisi, 12(2):11-20.
• Belge A, Çetin H, Paşa S. 2007. Süt sığırcılığında karşılaşılan sağlık sorunları ve çözüm önerileri. Türkiye Süt Sığırcılığı Kurultayı, 25-26 Ekim 2007, 195-208.
• Biricik H, 2003. Şanlıurfa ve yöresinde sığır ayak hastalıklarının prevalansı. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 14(1), 14-18.
• Cochran WG, 1977. Sampling Techniques. 3rd edition, 50-68, John Wiley& Sons, NY, USA.
• Çoban O, Laçin E, Sabuncuoğlu N, Genc M, 2013. Production and Health Parameters in Cattle Herds: A Survey from Eastern Turkey. The Journal of Animal & Plant Sciences, 23(6): 1572-1577.
• Duguma B, Kechero Y, Janssens GPJ, 2012. Survey of Major Diseases Affecting Dairy Cattle in Jimma Town, Oromia, Ethiopia. Global Veterinaria, 8 (1): 62-66.
• Düzgüneş O, Kesici T, Gürbüz F, 1983. İstatistik Metodları I. A.Ü. Ziraat F. Yay. 229.
• Elmaz Ö, Saatcı M, Özçelik M, Sipahi C, 2010. Burdur İli Süt Sığırcılığı ve Özellikleri, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Veteriner Fakültesi, Burdur.
• Heinrichs AJ, Kiernan NE, Graves RE, Hutchinson LJ, 1987. Survey of Calf and Heifer Management Practices in Pennsylvania Dairy Herds. Journal of Dairy Science, 70(4):896-904.
• Heringstad B, Chang YM, Gianola D, 2005. Genetic association between susceptibility to clinical mastitis and protein yield in Norwegian dairy cattle. J Dairy Sci, 88:1509–14.
• Hinrichs D, Stamer E, Junge W, 2005. Genetic analyses of mastitis data using animal threshold models and genetic correlation with production traits. J Dairy Sci, 88:2260–8.
• Ildız F, 1999. Tokat ili merkez ilçesinde ithal sığır yetiştiren işletmelerin yapısı. A.Ü. Fen Bil. Enstitüsü, Yüksek lisans tezi (Basılmış).
• Karaer Z, Nalbantoğlu S, 2005. Geviş getirenlerin parazit hastalıklarında tedavi. Editörler: Burgu A, Karaer Z. Veteriner Hekimliğinde Parazit Hastalıklarında Tedavi. Türkiye Par. Der. Yay, 19, 5-7.
• Karakaş Oğuz F, Oğuz MN, Sipahi C, Çiçek M, 2012. Süt üretiminde maliyet, durum tespiti ve eğitim faaliyetleri. Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı TR61/11/DFD/04 nolu Proje Raporu, Burdur.
• Kaygısız A, Tümer R, Orhan H, Vanlı Y, 2008. Kahramanmaraş Bölgesi Süt Sığırı İşletmelerinin Yapısal Özellikleri: I. Yetiştirme Uygulamaları. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 3(2): 23-31.
• Koçyiğit R, Diler A, Yanar M, Güler O, Aydın R, Avcı M, 2016. Süt Sığırcılığı İşletmelerinde Hayvan Sağlığı, Veteriner Sağlık Hizmetleri ve Yetiştirici Memnuniyeti: Erzurum İli Hınıs İlçesi Örneği. Turkish Journal of Agricultural and Natural Science, 3(1): 24-32.
• Negussie E, Strande´n I, Mantysaari EA, 2008. Genetic association of clinical mastitis with test-day somatic cell score and milk yield during first lactation of Finnish Ayrshire cows. J Dairy Sci, 91:1189–97.
• Nizam S, 2006. Aydın İlinde pazara yönelik süt sığırcılığı işletmelerinin verimliliklerinin belirlenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (Basılmış).
• Oğan M, Türkmen İİ, Seyrek İntaş K, Şentürk S, Orman A, 2011. Temel sürü sağlığı. Anadolu Üniversitesi Yayınları No: 2333. Açıköğretim Fakültesi Yayınları No: 1330.
• Oluğ HH, 1996. Burdur süt sığırcılığının sorunları ve çözüm önerileri. Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (Basılmış).
• Öztürk N, 2009. Mardin İlindeki Süt Sığırcılığı İşletmelerinin Yapısal Özellikleri. Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (Basılmış).
• Özyürek S, Koçyiğit R, Tüzemen N, 2014. Erzincan İlinde Süt Sığırcılığı Yapan İşletmelerin Yapısal Özellikleri: Çayırlı İlçesi Örneği. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 11(2): 19-26.
• Reneau JK, Seykora AJ, Heins BJ, Endres MI, Farnworth RJ, Bey RF, 2005. Association between hygiene encores and somatic cell scores in dairy cattle. Journal of American Veterinary Medical Association 227: 1297-1301.
• Şahin O, 1994. Ayaş İlçesine bağlı köylerindeki süt sığırcılığının yapısı. A.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek lisans tezi (Basılmış).
• Şeker İ, Tasalı H, Güler H, 2012. Muş İlinde Sığır Yetiştiriciliği Yapılan İşletmelerin Yapısal Özellikleri. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi, 26 (1): 09–16.
• Tatar AM, 2007. Ankara ve Aksaray Damızlık Sığır Yetiştiricileri İl Birliklerine Üye Süt Sığırcılığı İşletmelerinin Yapısı ve Sorunları. A.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi (Basılmış).
• Tilki M, Sarı M, Aydın E, Işık S, Aksoy AR, 2013. Kars İli Sığır İşletmelerinde Barınakların Mevcut Durumu ve Yetiştirici Talepleri: I. Mevcut Durum. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 19(1):109-116.
• Tugay A, Bakır G, 2009. Giresun yöresindeki süt sığırcılığı işletmelerinin yapısal özellikleri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 40(1):37-47.
• Tümer S, Ağmaz A, 1989. Ege Bölgesi süt ve besi sığırcılığı işletmelerinin çeşitli verim özellikleri üzerine bir araştırma. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Menemen- İzmir.
• Uçak A, 1992. Samsun ilinde ithal ineklerle çalışan işletmelerin durumu ve sorunları. A.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek lisans tezi (Basılmış).
• Ünalan A, Serbester U, Çınar M, Ceyhan A, Akyol E, Şekeroğlu A, Erdem T, Yılmaz S, 2013. Niğde İli Süt Sığırcılığı İşletmelerinin Mevcut Durumu, Başlıca Sorunları ve Çözüm Önerileri. Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 1(2): 67-72.
• Yamane T, 2006. Temel Örnekleme Yöntemleri. Çevirenler: Alptekin Esin, Celal Aydın, M. Akif Bakır, Esen Gürbüzsel.121-179, Literatür Yayıncılık, İstanbul.
• Yaylak E, 2005. Sığırlarda ayak sorunlarının nedenleri ve önlenmesi. Ege Üniv. Tarımsal Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayım Bülteni No: 47, s.1-10.
• Yaylak E, Konca Y, Koyubenbe N, 2016. İzmir İli Ödemiş İlçesindeki damızlık sığır yetiştiricileri birliği üyesi işletmelerde sağlık koruma uygulamaları ve sağlık sorunları üzerine bir araştırma. Hayvansal Üretim, 57(1):28-40.
• Yüksel AN, Soysal Mİ, Kocaman İ, Soysal Sİ, 2004. Süt sığırcılığı temel kitabı (süt sığırı ahırlarının planlanması/süt sığırı yetiştiriciliği). Hasad Yayıncılık Ltd. Şti., İstanbul.