Üniversite Öğrencilerinin Genetiği Değiştirilmiş Gıda Ürünlerine Bakışı

Yıl 2012, Cilt: 2 Sayı: 3, 55 - 60, 30.09.2012

Ercan Kaya Hasan Gürbüz Mustafa Derman

Öz

Bu çalışma, üniversite öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş gıda ürünleri konusundaki bilgileri, genetiği değiştirilmiş gıda ürünlerinin riskleri, genetik uygulamalar ve genetiği değiştirilmiş gıda ürünleri konusundaki görüşlerini incelemek amacıyla yapılmıştır. 2011-2012 öğretim yılında tarama modeliyle yapılan bu çalışmaya Kazım Karabekir Eğitim, Fen ve Ziraat Fakültelerinde öğrenim gören 276 öğrenci dâhil edilmiştir. Araştırmacılar tarafından çeşitli kaynaklardan derlenip modifiye edilen ve geliştirilen 31 maddelik üçlü likert ölçeğin iç tutarlılık katsayısı 0.72 olarak hesaplanmıştır. Çalışmada elde edilen veriler frekans (f) ve yüzde (%) dağılımlarına göre değerlendirilmiştir. Çalışma neticesinde öğrencilerin genetiği değiştirilmiş ürünleri potansiyel risk olarak gördükleri, bu ürünlerin kullanımı, ekolojik etkileri, tüketimi ve üretimi konusunda olumsuz; ancak genetik uygulamalara karşı ise olumlu görüş bildirdikleri tespit edilmiştir. Çalışma bulguları doğrultusunda çeşitli öneriler sunulmuştur

Anahtar Kelimeler

Genetiği değiştirilmiş gıda ürünleri, öğrenci görüşleri, potansiyel riskler

Perceptions of University Students towards Genetically Modified Food Products

Öz

The purpose of this study was to investigate university students’ knowledge and their opinions related

with potential risks genetically modified food products and its various applications. This study that is made

with the scanning model, was carried out with students of Kazım Karabekir Faculty of Education, Science and

Agriculture (n= 276) in 2011-2012 academic year. The data collected with 3-point likert-type scale. Likert-type

scale designed and modified by researchers. Cronbach’s alpha reliability coefficient of total 31-item scale was

found as 0.72. The data were analyzed by descriptive statistical techniques. The studies showed that the potential

risks perception of the study group for genetically modified food products is high. In addition to, they have negative

perception towards the dimensions of reliability, environmental effects, production and usage of genetically modified

organisms. But, Genetic applies were found usefully. In light of this research, recommendations are provided.

Anahtar Kelimeler

Genetically modified food products, student perceptions, potential risks

Kaynakça

• Atsan, T., Kaya, E.T., 2008. Genetiği değiştirilmiş organizmaların (GDO) tarım ve insan sağlığı üzerine etkileri. Uludağ Üniver- sitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(2): 1-6.
• Aydın, H., 2008. Genetiği değiştirilmiş ürünlerin toprak ekosistemi- ne etkileri. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 22(1): 49 – 52.
• Bayoğlu, S.A., Özgen, Ö., 2010. Tüketicilerin tarımsal ve tıbbi bi- yoteknolojiye yönelik tutumları ile fayda ve risk algılarının incelenmesi. The Journal of International Social Research, 3(10): 91-103.
• Çeken, R., 2010. Organik tarımın ilköğretim fen ve teknoloji prog- ramlarındaki yeri. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bi- limler Enstitüsü Dergisi, 2: 33-42
• Çelik, V., Balık, T.D., 2007. Genetiği değiştirilmiş organizmalar. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 23(1-2): 13 – 23.
• Çiçekçi, O., 2008. İlköğretim okullarında görevli öğretmenlerin transgenik ürünler (GDO) konusundaki bilgilerinin ve görüş- lerinin belirlenmesi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Ensti- tüsü, Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış), Ankara.
• Delice, Y.M., Özkaya, T., 2008. Türkiye gıda güvence ve güvenirli- ğinde tohumlukların yeri ve önemi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 12(2): 49-57.
• Demir, A., Pala, A., 2007. Genetiği değiştirilmiş organizmalara top- lumun bakış açısı. Hayvansal Üretim, 48(1): 33-43.
• Ergin, I., Gürsoy, T.Ş., Öcek, A.Z., Çiçekoğlu, M., 2008. Sağlık Meslek Yüksekokulu öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş or- ganizmalara dair bilgi tutum ve davranışları. TAF Preventive Medicine Bulletin, 7(6): 503-508.
• Grunert, G.K., Bredahl, L., Scholderer, J., 2003. Four questions on European consumers’ attitudes toward the use of genetic mo- dification in food production. Innovative Food Science and Emerging Technologies, 4: 435–445.
• Gücükoğlu, A., Küplülü, Ö., 2006. Genetik modifiye gıdalar. Vete- riner Hekimler Derneği Dergisi, 77(2): 30-38.
• Hossain, F., Onyango, B., Adelaja, A., Schilling, B., Hallman, W., 2003. Consumer acceptance of food biotechnology: willing- ness to buy genetically modified food products. Journal of In- ternational Food & Agribusiness Marketing, 15(1/2): 53-75.
• Kaya, E., 2009. Üniversite öğrencilerinin genetik mühendisliği ve transgenik besinlere yönelik bilgi ve görüşleri. EKEV Akade- mi Dergisi. 13: 343-352.
• Kaynar, P., 2009. Genetik olarak değiştirilmiş organizmalar (GDO)’a genel bir bakış. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi, 66(4): 177-185
• Kulaç, İ., Ağırdil, A., Yakın, M., 2006. Sofralarımızdaki tatlı dert, genetiği değiştirilmiş organizmalar ve halk sağlığına etkileri. Türk Biyokimya Dergisi, 31(3): 151–155.
• Le Marre, N.K., Witte, L.C., Burkink, J.T., Grünhagen, M., Wells, J.G., 2007. A second generation of genetically modified food. Journal of Food Products Marketing, 13(1): 81-100.
• Özdemir, O., Duran, M., 2010. Biyoteknolojik uygulamalara ve ge- netiği değiştirilmiş organizmalara (GDO) ilişkin tüketici dav- ranışları. Akademik Gıda, 8(5): 20-28.
• Qiu, H., Huang, J., Pray, C., Rozelle, S., 2012. Consumers’ trust in government and their attitudes towards genetically modified food: empirical evidence from China. Journal of Chinese Eco- nomic and Business Studies, 10(1): 67-87.
• Sürmeli, H., Şahin, F., 2009. Üniversite öğrencilerinin biyoteknolo- ji çalışmalarına yönelik bilgi ve görüşleri. Çukurova Üniversi- tesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(37): 33-45.
• Özdemir, O, Güneş, H.M., Demir, S., 2010. Üniversite öğrencileri- nin genetiği değiştirilmiş organizmalara yönelik bilgi düzey- leri, tutumları ve sürdürülebilir tüketim eğitimi açısından de- ğerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakülte- si Dergisi, 29(1): 53-68.
• Zhang, X., 2005. Chinese consumers’ concerns about food safety. Journal of International Food & Agribusiness Marketing, 17(1): 57-69.