DİŞ ÇÜRÜKLERİNİN ETYOLOJİSİNDE VE ÖNLENMESİNDE FERMENTE OLABİLEN KARBONHİDRATLARIN ÖNEMİ

Year 2008, Volume: 42 Issue: 3-4, 1 - 9, 28.10.2010

Kadriye Peker , Gülçin Bermek

Abstract

Bu çalışmanın amacı, fermente olabilen karbonhidratlar ve diş çürüğü arasındaki ilişkiyi incelemek ve diş çürüğünün
önlenmesine yönelik beslenme önerilerini ortaya koymaktır. İnsan ve hayvanlarda yapılan müdahale çalışmalarından,
epidemiyolojik ve deneysel çalışmalardan elde edilen kanıtlar, serbest şeker alım sıklığı ve miktarının diş çürüğü ile alakalı
olduğunu göstermektedir. Fluor kullanımı gibi koruyucu uygulamalar, diş çürüğü riskini azaltmasına rağmen diş çürüğünü
ortadan kaldıramamaktadır. Ayrıca, epidemiyolojik çalışmaların sonuçları, dünyanın birçok kesimindeki insanların yeterli
düzeyde fluora maruz kalmadığını göstermektedir. Bu nedenle diş çürüğünün önlenmesinde, serbest şeker alımının kontrolü
önemli bir faktördür. Ulusal ağız sağlığı oteriteleri, serbest şeker miktarı tüketimini enerji ihtiyacının % 10’unu aşmama
önerisi doğrultusunda azaltacak ve serbest şeker tüketimini günlük maksimum 4 defa olacak önerisi doğrultusunda
sınırlayacak topluma özel hedefler hazırlamalıdırlar. Diyet önerileri doğrultusunda, nişastalı temel gıdalardan, taze sebze-meyveden
zengin, düşük oranda serbest şeker ve yağ içeren bir diyet diş çürüklerinin önlenmesinde fayda sağlayacaktır.
Ayrıca, sağlık oteriteleri diş çürüklerini azaltmak için ulaşılabilir fluor programları planlamalıdırlar.

Keywords

Karbonhidratlar, diş çürüğü, etyoloji, önleme

References

• Diet, nutrition and prevention of chronic diseases. Report of a Joint WHO/ FAO Expert Consultation. WHO Technical Report 916. World Health Organization, 2003.
• Drewnowski A, Popkin B. The nutrition transition: new trends in the global diet. Nutrition Reviews 1997; 55: 31
• Ulusal Gıda ve Beslenme Stratejisi Çalışma Grubu Raporu. Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı İktisadi Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü, 2001, Ankara.
• Touger-Decker R. Oral manifestations of nutrient deficiences. Mount Sinai Journal of Medicine 1998; 65 (5&6): 355-61.
• Nun J. Nutrition and dietary challenges in oral health. Nutrition 2001, 17 (5): 426-7.
• Moynihan PJ. The role of diet and nutrition in the etiology and prevention of oral diseases. Bulletin of the World Health Organization 2005: 83: 694-99.
• Boyd LD, lampi KJ. Importance of nutrition for optimum health of the periodontium. The Journal of Contemporary Dental Practice 2001: 2 (2). 1-14.
• Position of the American Dietetic Association: oral health and nutrition. Journal of the American Dietetic Association 2003; 103: 615- 25.
• Global Oral Health Data Bank. Geneva, World Health Organization, 2001.
• Lingstrom P, Moynihan P. Nutrition, saliva, and oral health. Nutrition 2003, 19: 567-9.
• Featherstone J.D.B. The Continuum of Dental Caries—Evidence for a Dynamic Disease Process . The Journal of Dental Research 2004; 83 (Spec Iss C): 39-42.
• FAO/WHO Expert Consultation. Carbohydrates in Human Nutrition, 1998.
• Scientific consensus conference on methods for assessment of the cariogenic potential of foods, San Antonio, Texas, 17-21 Nowember. The Journal of Dental Research 1985; 65: 1473- 1543.
• Saydam G. Karbonhidratlar diş çürüğü ilişkisi ve sağlık eğitiminde beslenme bilgisi, TDBD 1998; 44: 26-334.
• Nizel AE, Papas A. Nutrition in clinical dentistry. 3rd ed. WB Saunders, Philadelphia; 1989. p. 31-49.
• Van Loveren C. Diet and Dental Caries: cariogenicity may depend more on oral hygiene using fluorides than on diet or type of carbohydrates. European Journal of Paediatric Dentistry 2000; 1 (2): 55-62.
• Mundorff SA, Featherstone JDB, Bibby BG, Curzon MEJ, Eisenberg AD and Espeland MA. Cariogenic potential of foods. I. Caries in the rat model. Caries Research 1990; 24: 344-355.
• Moynihan PJ. Update on the nomenclature of carbohydrates and their dental effects. Journal of Dentistry 1998; 26: 209-18.
• Moynihan PJ, Petersen PE. Diet, nutrition and prevention of dental diseases. Public Health Nutrition 2004; 7: 201-26.
• Committee on Medical and Nutritional Aspects of Food Policy. Department of Health: Dietary Sugars and Human Disease. Report on Health and Social Subjects 37. London: Her Majesty's Stationery Office, UK, 1989.
• Stephen RM. Changes in the concentration on tooth surfaces and in carious lesions. The Journal of the American Dental Association 1940; 27: 718-723.
• Rugg-Gunn AJ, Edgar WM, Jenkins GN. The effect of eating some British snacks upon the pH of human dental plaque. British Dental Journal 1978; 145: 95-100.
• Jensen ME, Schachtele CF, Polansky PJ. In dwelling pH electrodes: Analysis of human dental plaque responses at different sites. In: Hefferen JJ,editor. Foods, Nutrition and Dental Health. Pathotox Publishers Inc., Illinois; 1981. p. 105-115.
• Kashket S, Van Houte LR, Stocks S. Lack of correlation between food retention on the human dentition and consumer perception of food stickiness. The Journal of Dental Research 1991; (70) 10: 1314-1319.
• Sheiham A. Dietary effects on dental diseases. Public Health Nutrition 2001; 4 (2B): 569-91.
• Gustafsson BE, Quensel CE, Lanke LS, et al. The Vipeholm dental caries study. The effect of different levels of carbonhydrate intake on caries activity in 436 individuals observed for 5 years. Acta Odontologica Scandinavica 1954; 11: 232-364.
• Scheinin A, Makinen KK, Ylitalo K. Turku sugar studies V. Final report on the effect sucrose, fructose and xylitol diets on the caries incidence Scandinavica 1976; 34: 179-98. Acta Odontologica
• Papas AS, Nizel AE. Nutrition in clinical dentistry. 3 nd ed. W.B. Saunders Company, Philadelphia; 1989. p. 36-48.
• Hamada S. Role of sweeteners in the etiology and prevention of dental caries. Pure and Applied Chemistry 2002; 74 (7): 1293-1300.
• Mickenautsch S, Leal SC, Yengopal V. et al. Sugar-free chewing gum and dental caries: a systematic review. Journal of Applied Oral Science 2007, 15 (2): 83-88.
• Stillman – Lowe C. Dietary factors and dental caries. Evidence Based Dentistry 2005; 6 (1): 7- 8.
• Hildebrant G, Lee I. Xylitol containing oral products (Protocol). Cochrane Database of Systematic reviews 2004; Issue 1. Art. No.: CD004620. DOI: 10.1002/14651858.CD004620. caries.
• Gibson S, Williams S. Dental caries in preschool children: associations with social class, toothbrushing habit and the consumption of sugars and sugar containing foods. Caries Research 1999; 33: 101-113.
• International Food Information Council Foundation. Sweet Facts About Sugars and Health. http://www.beverageinstitute.org/healthcare_pr ofessionals/pdf/IFIC-Review-Sweet-Facts
• About-Sugars-and-Health.pdf.
• January 9.2008 Accessed on
• Marthaler TM. Changes in the prevalance of dental caries: how much can be attributed to changes in diet? Caries Research 1990; 24 Suppl 1: 3-15.