ECONOMICAL AND FISCAL INSTRUMENTS OF ENVIRONMENTAL POLICY: A THEORIC EXAMINATION ON ENVRINMENTAL TAXES

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 2, 125 - 140, 30.04.2017

Muhammed Yunus Bilgili , Emrah Firidin

Öz

From the second half of the twentieth century, the states seem to have created environmental
policies in order to cope with the environmental issues that are affecting them. Environmental policy
can be defined briefly as a policy set that includes the environmental principles and objectives of
states. The ability to achieve the objectives set out in environmental policy in an intangible way
depends on the development of policy instruments that are in terms of these objectives. Environmental
policy instruments can be divided into two main groups; administrative instruments based on the
state's command authority and economic and financial instruments. Economical and fiscal instruments
providing economic incentives on economic units that aim to change the behavior of both producers
and consumers. It can be said that the most favored application instrument among the economic and
fiscal instruments are the environmental taxes. The aim of this study is to examine theoretically the
environmental taxes which find wide application in environmental policies. The characteristics, types,
sources, advantages and disadvantages of environmental taxes and their application problems are
studied from a theoretical point of view.

Anahtar Kelimeler

Environmental Policy, Environmental Policy Instruments, Economical and Fiscal Instruments, Environmental Taxes

ÇEVRE POLİTİKASININ EKONOMİK VE MALİ ARAÇLARI: ÇEVRE VERGİLERİ ÜZERİNE TEORİK BİR İNCELEME

Öz

Yirminci yüzyılın ikinci yarısından itibaren etkisini hissettiren çevre sorunlarının üstesinden
gelebilmek adına devletlerin çevre politikaları oluşturdukları görülmektedir. Çevre politikası kısaca
devletlerin çevresel ilke ve hedeflerini içeren politika bütünü olarak tanımlanabilir. Soyut bir şekilde
çevre politikasında belirlenen hedeflere ulaşılabilmesi ancak bu hedeflerle uyumlu politika araçlarının
geliştirilmesine bağlıdır. Çevre politikası araçları devletin emir yetkisine dayanan idari araçlar ile
ekonomik ve mali araçlar olarak iki ana gruba ayrılabilir. Ekonomik ve mali araçlar ekonomik
birimler üzerinde ekonomik güdü sağlayarak hem üreticilerin hem de tüketicilerin davranışlarını
değiştirmeyi amaçlayan araçlardır. Ekonomik ve mali araçlar içerisinde devletler tarafından en çok
tercih edilen uygulama aracının çevre vergileri olduğu söylenebilir. İşte bu çalışmanın amacı çevre
politikalarında geniş bir uygulama bulan çevre vergilerinin teorik olarak incelenmesidir. Çalışmada
çevre vergilerinin özellikleri, çeşitleri, kaynakları, avantajları ile dezavantajları ve uygulama
sorunları teorik bir bakış açısıyla ele alınmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Çevre Politikası, Çevre Politikası Araçları, Ekonomik ve Mali Araçlar, Çevre Vergileri

Kaynakça

• Aktan, Coşkun,C.,2001, Kamu Ekonomisi ve Kamu Maliyesi, İzmir: Anadolu Matbaacılık.
• Balın, Billur, E., 2011,Çevre Politikası [İktisadi Bir Yaklaşım], İstanbul: Derin Yayınları.
• Bilgin, Sibel ve Orkunoğlu, Işıl,F., 2010, Fiskal ve Ekstrafiskal Amaçlar Bağlamında 1970’lerden Günümüze Çevre Vergileri, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:12(1), 77-103.
• Çakmak, Hüseyin, 2007, Türkiye’de Uygulanan Çevresel Vergilerin Eleştirel İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dağdemir, Özcan, 2003, Çevre Sorunlarına Ekonomik Yaklaşımlar ve Optimal Politika Arayışları, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Değirmendereli, Ali, 2004, Çevrenin Korunmasında Özel ve Kamu Girişimi ya da Çevre Koruma Araçları, Mehmet C. Marın ve Uğur Yıldırım (Ed.), Çevre Sorunlarına
• Çağdaş Yaklaşımlar (489-514 ), İstanbul: Beta Basım Yayın Dağıtım.
• Dinler, Zeynel, 2006, Mikro Ekonomi, Burs: Ekin Kitabevi.
• Ekeman, Ebru, 1998, Avrupa Birliği ve Türkiye'nin Çevre Politikalarının Karşılaştırmalı İncelemesi, İstanbul: İktisadi Kalkınma Vakfı Yayını, İKV no: 153.
• Ertürk, Hasan, 2009, Çevre Bilimleri, 3. Baskı, Bursa: Ekin Basın Yayın Dağıtım.
• Ferhatoğlu, Emrah, 2003, Avrupa Birliğinde Ortak Çevre Politikası Çerçevesinde Çevre Vergileri, e-yaklaşım, 3, 1-7.
• Fullerton, Don ve diğ., 2008, Environmental Taxes Prepared for The Report of A Comission Reforming The Tax System for The 21st Century, Chaired by Sir James Mirrlees, The Institute for Foscal Studies.
• Gubandru, Cristian, 2009, Benefits of Buying A Hybrid Car in Europe (www.wallstreet.ro/artical/Englishversion/69515/Benefits-of-buying-a-hybrid-car-in-Europe.html (Erişim Tarihi: 05.03.2012).
• Hotunluoğlu, Hakan ve Tekeli, Recep, 2007, Karbon Vergisinin Ekonomik Analizi ve Etkileri: Karbon Vergisinin Emisyon Azaltıcı Etkii Var mı?, Sosyo Ekonomi, 6(6),107-126.
• Kargı, Veli ve Yüksel, Cihan, 2010, Çevresel Dışsallıklarda Kamu Ekonomisi Çözümleri, Maliye Dergisi, 159, 183-202.
• Kekeç, Seçil, 2005, Çevre Politikalarında Ekonomik Araçların Kullanımı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Keleş, Ruşen ve diğ., 2009, Çevre Politikası, Ankara: İmge Kitabevi.
• Kesbiç, Cüneyt, Yenal ve diğ., 2010, Dışsallıkların Ekonomi Üzerindeki Etkileri Ve İçselleştirilmesine İlişkin Teorik Yaklaşımlar Çözüm Önerileri: Yatağan Termik Santrali Analizi, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 14, 123-138.
• Kirmanoğlu, Hülya, 2007, Kamu Ekonomisi Analizi, İstanbul: Beta Basım Yayın Dağıtım. OECD, 2011, Taxation, Innovation, and The Environment: A Policy Brief, http://www.oecd.org/dataoecd/24/25/48178034.pdf (Erişim Tarihi: 22/05/2012).
• Özsoy, İsmail ve Yıldırım, Uğur, 1994, Çevre Kirliliğinin Önlenmesinde Ekonomik Yaklaşımlar ve Çözüm Önerileri, Ekoloji Dergisi, 11, 39-42.
• Öztürk, Nazım, 2011, Kamu Ekonomisi, Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Parlakay, Oğuz ve Yavuz, Alpagut, 2016, Negatif Dışsallıkların Çevreye Olumsuz Etkilerinin Önlenmesinde Kullanılan Çözüm Yolları, Akademik Bakış Dergisi, 57, 210-220.
• Pehlivan, Osman, 2008, Kamu Maliyesi, Trabzon: Derya Kitabevi.
• Stamatova, Stela ve Steurer, Anton, 2011, In 2009, EU-27 Environmental Tax Revenue Rose to 2.4% of GDP, Eurostat 67/2011 http://epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/
• ITY_OFFPUB/KS-SF-11-067/EN/KS-SF-11-067-EN.PDF (Erişim Tarihi: 22/05/2012).
• Tanrıvermiş, Harun, 1997, Çevre Kirliğinin Vergilendirilmesi: İlkeler, Uygulamalar ve Türkiye Açısından Genel Değerlendirme, Ekonomik Yaklaşım, Cilt 8(27)303- 328.
• Toprak, Düriye, 2006, Sürdürülebilir Kalkınma Çerçevesinde Çevre Politikaları ve Mali Araçlar, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl:2(4), 146-169.
• Üstün, Ümit, S., 2012, Motorlu Taşıtlar Üzerinden Alınan Vergilerin Çevreyi Korumaya Yönelik ve Adil Olarak Düzenlenmesi, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt XVI,(1), 153-190.
• Winkler, Harald, ve Marquard, Andrew, 2011, Analysis of The Economic Implications of A Carbon Tax, Journal of Energy in Southern Africa, Vol:22(1), 55-68.