TIME SERIES ANALYSIS FOR THE EFFECT OF EXCHANGE RATE RISK ON BIST100 INDEX: CASE OF TURKEY

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 2, 133 - 150, 30.04.2019

Nur Dilbaz Alacahan , Yağmur Akarsu

https://doi.org/10.15637/jlecon.6.009

Öz

The exchange rates having an important effect on the global markets are
very important for the developing countries. The changes and advances in money markets
affect not only the individuals but also the companies aiming to invest. The
objective of this study is to determine if the exchange rate has effect on the
BIST 100 index in Turkey. For this purpose, in each dataset, totally 174
observations starting from January 2004 to June 2018 was used. In specification
of the model, the mean index values of Borsa Istanbul 100 by the end of month
were taken as dependent variable. The independent variable was chosen to be
monthly mean USD exchange rate in Turkish Lira, and then regressed. According
to the analysis results, there is a significant relationship between lagged
values of USD exchange rate and BIST 100 index.

Anahtar Kelimeler

Exchange rate, BIST 100 Index, Time Series Analysis, Turkey

DÖVİZ KURU RİSKİNİN BORSA İSTANBUL 100 ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ ZAMAN SERİSİ ANALİZİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Öz

Piyasalar üzerinde önemli etkiye sahip olan döviz kurları özellikle
gelişmekte olan ülkeler açısından çok önemlidir. Mali piyasalarda meydana gelen
değişmeler ve gelişmeler gerek bireysel gerekse firma bazında yatırım yapmak
isteyenleri etkilemektedir.  Bu
çalışmanın amacı, Türkiye’de döviz kurunun BIST 100 endeksi üzerinde etkisi
olup olmadığını araştırmaktır. Bu amaçla, aylık olarak kullanılan veri seti
2004 Ocak ayından başlamak üzere – 2018 Haziran ayına kadar her bir veri seti
için 174 gözlem kullanılmıştır. Modelin spesifikasyonunda Bağımlı değişken
Borsa İstanbul 100 Endeksi Kapanış Aylık ortalama değerleri olarak
belirlenmiştir. Bağımsız değişken Türk Lirası üzerinden dolar başına aylık
ortalama değer olmak üzere Amerikan Doları döviz kuru kabul edilerek
düzenlenmiş ve regres edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre, dolar kurunun
gecikmeli değerleri ile Bist 100 endeksi arasında anlamlı bir ilişki vardır.

Anahtar Kelimeler

Döviz kuru, BIST 100 Endeksi, Zaman Serisi Analizi, Türkiye

Kaynakça

• AKEL, V., GAZEL, S., (2014), “Döviz Kurları ile Bıst Sanayi Endeksi Arasındaki Eşbütünleşme İlişkisi: Bir Ardl Sınır Testi Yaklaşımı’’, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 44, 23-41.
• ASLANOĞLU, S. (2008), “İMKB-100 Endeksi İle Emisyon Hacmi, Döviz Kuru ve Faiz Oranları Arasındaki İlişki: Ampirik Bir Analiz’’, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 192-205.
• BELEN, KARAMELİKLİ, (2016), “Türkiye’de Hisse Senedi Getirileri ile Döviz Kuru Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: ARDL Yaklaşımı’’, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 45(1), 34-42.
• BERKE, B., (2012), “Döviz Kuru ve İMKB100 Endeksi İlişkisi: Yeni Bir Test’’, Maliye Dergisi,163, 243-257.
• BOYACIOĞLU, M. ÇÜRÜK, D., (2016), “Döviz Kuru Değişimlerinin Hisse Senedi Getirisine Etkisi: Borsa İstanbul 100 Endeksi Üzerine Bir Uygulama, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 143-156.
• CHOI, B., (1992), ARMA Model Identification, New York: Springer- Verlag, s129–132.
• DA SILVA, F.M., CORONEL, D.A., VIERIA, K.M., (2014), “CausalityandCointegration Analysis BetweenMacroeconomicVariablesandtheBovespa”, PlosOne, 9(2), 1-9
• EYÜPOĞLU, S., EYÜPOĞLU, K., (2018),”Borsa İstanbul Sektör Endeksleri İle Döviz Kurları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi: Ardl Model’’, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), 8-28.
• GULATI, D., KAKHANI, M., (2012), “RelationshipBetweenStock Market andForeign Exchange Market in India: An EmpiricalStudy”, Pacific Business Review International, 5(5), 6671.
• HATİPOĞKU, M., TEKİN, B., (2016), “TheEffects of VIX Index, Exchange Rate &OilPrices on the BIST 100 Index: A QuantileRegressionApproach’’, Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 7(3), 627-634.
• İLARSLAN, K. (2018), “Kısa Ve Uzun Dönemde Döviz Kurları İle Borsa Endeksi Arasındaki İlişkinin Açıklanmasına Yönelik Ampirik Bir Çalışma’’, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 36(1), 83-104.
• İŞYAR, Y (1999) “Ekonometrik Modeller” U. Ü. İkt ve İd. Bil. Fak. Dergisi
• KENDİRLİ, S., ÇANKAYA, M., (2016), “Dolar Kurunun Borsa İstanbul-30 Endeksi Üzerindeki Etkisi ve Aralarındaki Nedensellik İlişkisinin İncelenmesi’’, CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 307-324.
• KOULAKIOTIS, A., KIOHOS, A., BABALOS, V., (2015), “ExploringtheInteractionBetweenStockPrice Index and Exchange Rates: An AsymmetricThresholdApproach”, Applied Economics, 47(13), 1273-1285.
• LEE, Y.M., WANG, K.M., (2015), “DynamicHeterogeneous Panel Analysis of theCorrelationBetweenStockPricesand Exchange Rates”, Economic Research-EkonomskaIstraživanja, 28(1), 749-772.
• MISHRA, S. (2016), “TheQuantileRegressionApproachto Analysis of DynamicInteractionBetween Exchange Rate andStockReturns in EmergingMarkets: Case of BRIC Nations”, The IUP Journal of Financial Risk Management, 13(1), 7-27.
• PEKKAYA, M., BAYRAMOĞLU, F., (2008), “Hisse Senedi Fiyatları ve Döviz Kuru Arasındaki Nedensellik İlişkisi: YTL/USD, İMKB 100 ve S&P 500 Üzerine Bir Uygulama”, Muhasebe ve Finans Dergisi, 38, 163-176.
• POLAT, M. (2017), “Döviz Kurunun Firmaların Piyasa Değerine Etkisi: OECD Ülkeleri Üzerine Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi’’, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32(2), 211- 230.
• TSAY, R. S. and TIAO, G. C. (1984), “ConsistentEstimates of AutoregressiveParametersandExtendedSampleAutocorrelationFunctionforStationaryandNonstationary ARMA Models,” JASA, 79 (385), 84–96.
• ÜRKMEZ, E., KARATAŞ, T., (2017), “Borsa İstanbul 100 Endeksi İle Döviz Kurları Arasındaki Dinamik İlişkinin Belirlenmesi’’, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(45), 393-409.
• YAMAK, N., KOLCÜ, F., KÖYEL, F., (2018), “AsymmetrıcRelatıonshıpBetween Exchange Rate VolatılıtyAndStock Market Index Volatılıty’’ BJSS Balkan Journal of Social Sciences, 7(14), 171-187.
• YILDIZ, A., (2014), “Bıst 100 Endeksi ile Alternatif Yatırım Araçlarının İlişkisi’’, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2), 39-56.