Yeraltı Suları Bütçesi Tartışmaları

Yıl 2017, , 79 - 89, 15.06.2017

Muhterem Demiroğlu

https://doi.org/10.24232/jmd.315899

Öz

Yeraltı suları bilançosu,
belirli bir zaman aralığında dengede olduğu kabul edilen herhangi bir akifere
giren ve çıkan suyun depolanmadaki değişimi de dikkate alınarak, eşit olması prensibine
dayanır. Kısa sürede yenilenebilen yüzey suları bilançoları doğrudan güncel
beslenim ve boşalımla ilişkilidir.  Yeraltı
sularında derin dolaşımlı hatta farklı iklim koşullarında sisteme giren ve
çıkan değişik yaşlardaki sular, beslenim boşalım eşitliğini karmaşık hale
getirir. Beslenim, boşalım değişikliğiyle ilgili
geleceği de kapsayan hesaplamalar, yeraltı suyu bütçesi olarak adlandırılır. 1950’li yıllara kadar sürdürülebilir yeraltı suyu yönetimi,
yeraltı suyu çekimi doğal beslenimi aşmamalıdır kabulü ile yapılmıştır. DSİ
tarafından halen yeraltı suyu işletme sahaları izinleri aynı yaklaşımla
verilmektedir. 1980’ li yıllardan sonra bu yaklaşımın efsane olduğu ilan
edilmiş, boşalım ve beslenimden alıkonan suların hesaplanması giderek beslenimi
göz ardı eden bir yaklaşımı gündeme getirmiştir. Doğru yaklaşım ise
sürdürülebilir yeraltı suları çekiminde doğal beslenimin yanında boşalımdan alıkonan
ve beslenim artışlarını dikkate alan yaklaşımdır. Sürdürülebilir yeraltı suları
çekiminde kuyu yerleri boşalımdan alıkonan ve beslenim artışlarını dikkate alan
yaklaşımla seçilmelidir. Her
sene çekilen yeraltı suyu miktarıyla yıllık beslenim miktarı arasında uzun
süreli bir denge kurulması ve boşalımdan alıkonan su miktarı gelecekte oluşacak
çevre etkisi dikkate alınarak belirlenmelidir.

Anahtar Kelimeler

Akifer, Beslenim, Boşalım, Yeraltı Suları Bilançosu

Kaynakça

• Aeschback-Hertig, W and Gleeson, T., 2012. Regional strategies for the accelerating global problem of groundwater depletion. Nature Geoscience 5 (12), 853-861.
• Aksever (Seyman), F., 2012. Yeraltı suyu Bilançosu Nedir?, SDUGEO ISSN 1309-6656, 3/1, s. 37-43. (Online: www.geo.sdu.edu.tr)
• Alley, W.M., Reilly T.E., and Franke O.L., 1999. Sustainability of ground-water resources. U.S. Geological Survey Circular 1186. Reston, Virginia: USGS.
• Alley, W. M., and Leake S. A., 2004. The journey from safe yield to sustainability. Ground Water, Vol. 42, No.1, p.12-16.
• Atkinson, T. C., 1977. Diffuse flow and conduit flow in limestone terrain in the Mendip Hills, Somerset (Great Britain), J. Hydrol., 35, 93–110.
• http://courses.washington.edu/ess454/ESS_454/DOCUMENTS_files/SafeYield2004.pdf
• Bjerre, TK., 2012. Bæredygtig vandindvinding – hvad er det? ATV vintermøde.
• Bredehoeft, J.D., Papadopulos S.S., and Cooper H.H., 1982, Groundwater—The water-budget myth. In Scientific Basis of Water-Resource Management, 51–57. Washington, DC: National Acad.
• Bredehoeft, J.D. 1997. Safe yield and the water budget myth. Ground Water 35, no. 6: 929.
• Bredehoeft, J.D. 2002. The Water Budget Myth Revisited: Why Hydrogeologists Model. Ground Water 40(4):340-5.
• Bredehoeft J., Durbin T., 2009. Ground water development--the time to full capture problem, Groundwater, 47/4 p. 506–514.
• Demiroglu, M., Orgun Y., Yaltirak C., 2011. Hydrogeology and hydrogeochemistry of Gunyuzu semi-arid basin, Environmental Earth Sciences, Volume 64, Issue 5, pp. 1433-1443.
• Demiroglu, M., 2016. Classification of karst springs for flash-flood-prone areas in western Turkey, Nat. Hazards Earth Syst. Sci., 16, 1473-1486.
• Devlin, J. F.; Sophocleous, M., 2005. The persistence of the water budget myth and its relationship to sustainability. Hydrogeol. J., 13 (4), 549-554.
• Dumlu, O., 2005, Hidrojeolojide tartışmalı konular ve görüşler, 1. Baskı, Maden Mühendisleri Odası, İstanbul, s, 124.
• Eris, E., and Wittenberg, H., 2015. Estimation of baseflow and water transfer in karst catchments in Mediterranean Turkey by nonlinear recession analysis, Journal of Hydrology, 530, 500-507.
• Freeze, R. A., and Cherry, J. A., 1979. Groundwater: Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs, New Jersey, 604 p.
• Galloway, D., D. R. Jones, and Ingebritsen S. E., 2001. Land subsidence in the United States. U.S. Geological Survey Circular 1182, Denver, Colorado, 175 p. http://pubs.usgs.gov/circ/circ1182.
• Henriksen, HJ and Refsgaard, JC., 2013. Sustainable groundwater abstraction, review report
• Korzoun, V.I., Sokolov, A.A., Budyko, M.I., Voskresensky, K.P., Kalinin, G.P., 1978.
• World Water Balance and Water Resources of the Earth. Studies and Reports in Hydrology (UNESCO), no. 25 / United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization, 75 - Paris (France); International Hydrological
• Decade, Moscow (USSR). USSR National Committee , 1978 , 663 p.
• Lee C.H., 1915. The determination of safe yield of underground reservoirs of the closed basin type. Trans. Am. Soc. Civ. Eng. 78 148–151.
• L'vovich, M. I.,1979. World water resources and their future. Translation of the original Russian edition (1974), American Geophysical Union, Washington, D.C. https://books.google.com.tr/books?id=TxJUOqTKtAIC
• Lohman, S.W., Bennett, R.R., Brown, R.H., Cooper, H.H., Drescher, W.J., Ferris, J.G., Johnson, A.I.,.
• McGuiness, C.L, Piper, A.M., Rorabaugh, M.I., Stallman, R.W., ve Theis, C.V., 1972, Definitions of selected ground-water terms—Revisions and conceptual refinements. U.S. Geological Survey Water-Supply Paper 1988. Reston, Virginia: USGS
• Muller, D. A., and Price, R. D., 1979. Ground-water Availability in Texas, Estimates and Projections Through 2030: Texas Department of Water Resources Report 238, 77 p
• Özgül, N., 2006, İstanbul Jeolojisi, İBB Planlama ve İmar Dairesi Bşk. Şehir Planlama Md., İstanbul Büyükşehir Nazım İmar Planı Analitik Etüdler İşi, 98 s., İstanbul, (Yayınlanmamış Proje).
• Öztaş, T., 2008. İstanbul’un su politikası sempozyumu, Bildiriler Kitabı, İstanbul, 78-106
• Ponce, V. M., Pandey R. P., ve Ercan, S., 2000. Characterization of drought across climatic spectrum. Journal of Hydrologic Engineering, ASCE, 5/2 222-224.
• Sophocleous, M,. 2000. From safe yield to sustainable development of water resources - The Kansas experience. Journal of Hydrology, 235/ 1-2, 27-43.
• Tezcan, L., 1993. Karst Akifer Sistemlerinin Trityum İzotopu Yardımıyla Matematiksel Modellemesi, Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi
• Tezcan L., 2002. New isotopes and their uses in hydrological studies, 1. Symposium on the use of isotope techniques in national hydrology, Adana.
• Theis, C.V. 1940. The source of water derived from wells—Essential factors controlling the response of an aquifer to development. Civil Engineering 10: 277–280.
• Todd, D.K. 1959. Groundwater hydrology. John Wily & Sons, Inc., New York, 336 p.
• Tufan S., 2007. Bakırköy Havzasının bilgisayar ortamında modellenmesi, İTÜ, Fen bilimleri Enstitüsü,Yüksek Lisans tezi, Maslak.
• Voss C. I., 2011. Editor’s message: Groundwater modeling fantasies —part 1, adrift in the details Hydrogeology Journal 19, 1281–128.
• Yazıcıgil, H., 2006. Sürdürülebilir ve Emniyetli Akifer Verimleri 59. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiri Özleri Kitabı, 101-103.
• Zhou Y., 2009. A critical review of groundwater budget myth, safe yield and sustainability. Journal of Hydrology 370, 207–213.