Ekizköy (Muğla-Milas) Erken-Orta Miyosen Kömürlerinin Organik Jeokimyası ve Paleoiklim Şartları

Yıl 2016, Cilt: 40 Sayı: 2, 209 - 226, 15.12.2016

Fatma Hoş Çebi

https://doi.org/10.24232/jeoloji-muhendisligi-dergisi.295451

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada, Muğla ili Milas ilçesinin güneydoğusunda yer alan Ekizköy sahası kömürlerinin
organik jeokimyasal özellikleri, çökelme ortamı ve paleoiklim şartları ortaya
konmuştur. Ekizköy kömürlerinin toplam
organik karbon (TOK) içeriğinin ortalama % 46.24, Hİ (Hidrojen İndeksi) değerlerinin
ortalama 152.88 mgHK/gTOK ve Oksijen İndeksi (Oİ) değerlerinin ise ortalama
76.63 mgCO₂/gTOK olduğu görülmüştür. Bu değerler turba ortamındaki yarı
oksik ortam şartlarını ve ancak gaz türetebilecek organik maddeyi
yansıtmaktadır. Hİ-T_max, S₂-TOK sınıflama diyagramlarında
organik maddenin Tip II ve Tip III kerojenden oluştuğu görülmüştür. Gaz kromatogramlarında, yüksek ve tek
karbon numaralı n-alkanların baskın
olduğu ve az miktarda da algal katkının olduğu bir dağılım gözlenmektedir.
Seçilen M-4 ve M-8 nolu örnekler için karbon tercih indeksleri sırasıyla CPI_22-30
2.8, 2.4 ve CPI_26-28 3.2, 2.8 olarak hesaplanmıştır. Karasal/sucul
hidrokarbon oranları TAR_HC (Terrigenous/aquatic
ratio) 13 ve 28 olarak hesaplanmış olup, bu değerler yüksek karbon numaralı n-alkanların baskın olduğu karasal
organik maddeyi yansıtmaktadır. M-4 ve M-8 örneklerinin alındığı seviyelerde CPI,
TAR_HC, ACL, Q_wood/grass,
Q_wood/plant ve Q_grass/plant oranlarına
göre, ağaçsı organik maddenin baskın, iklimin göreceli olarak nemli ve yarı tropik
olduğu, ancak M-8 nolu örneğin alındığı periyotta iklimin M-4 nolu örneğin
alındığı periyoda nazaran daha nemli olduğu ve daha yüksek su tablasının
bulunduğu, buna bağlı olarak da sucul bitki açısından daha zengin olduğu
söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

GC, n-alkan, Paleoiklim, Piroliz

Kaynakça

• Atalay, Z., 1980. Muğla ve Yatağan bölgeleri çevresindeki Neojen yaşlı kıtasal çökellerin stratigrafisi. Türkiye Jeoloji Bülteni 23/1, 93-99.
• Bechtel, A., Sachsenhofer, R. F., Gratzer, R. Püttmann, W., 2001. Organic geochemical and stable carbon ısotopic ınvestigations of coals formed in low-lying and raised mires within the Eastern Alps (Austria). Organic Geochemistry, 32, 1289-1310.
• Bechtel, A., Sachsenhofer, R. F., Markic, M., Gratzer, R., Lücke, A., Püttmann, W., 2003. Palaeoenvironmental implication from biomarker and stable isotope investigations on the Pliocene Velenje lignite seam (Slovenia). Organic Gechemistry, 34, 1277-1298.
• Bingham, E. M., McClymont E. L., Väliranta M., Mauquoy D., Roberts Z., Chambers F. M., Pancost R. D., Evershed R. P., 2010. Conservative composition of n-alkane biomarkers in Sphagnum species: implications for palaeoclimate reconstruction in ombrotrophic peat bogs. Organic Gechemistry, 41, 214-220.
• Bourbonniere, R. A., Meyers, P. A., 1996. Sedimentary geolipid records of historical changes in the watersheds and productivities of Lakes Ontario and Erie. Limnology and Oceanography, 41, 352-359.
• Brown, T. C., Kenig, F., 2004. Water column structure during deposition of Middle Devonian-Lower Mississipian black and gren/gray shales of the Illinois basins: a biomarker approach. Paleogeography Paleoclimate Paleoecol, 215, 59-85.
• Cranwell, P. A., Eglinton G., Robinson, N., 1987. Lipids of aquatic organisms as potential contributors to lacustrine sediments-2. Organic Geochemistry, 11, 513-527.
• Eglinton, G., Hamilton, R. J., 1967. Leaf epicuticular waxes. Science, 156, 1322-1335.
• Ficken, K. J., Li, B., Swain, D. L., Eglinton, G., 2000. An n-alkane proxy for the sedimentary input of submerged/floating freshwater aquatic macrophytes. Organic Geochemistry, 31, 745–749.
• Goossens, H., C. Duren, J. W. De Leeuw, P. A. Schenck, 1989. Lipids and their mode ofoccurrence in bacteria and sediments-2. Lipids in the sediment of a stratified, freshwater lake. Organic Geochemistry, 14, 27-41.
• Gökmen, V., Memikoğlu, O., Dağlı, M., Öz, D., Tuncali, E., 1993. Türkiye Linyit Envanteri. MTA, 356 s.
• Göktaş, F., 1982. Muğla ve çevresindeki Senozoik yaşlı çökelti kayalarının sedimantolojik ve paleontoloji araştırmalar. MTA, Arşiv No. 519, 84 s.
• Görür, N., Şengör, A. M. C., Sakınç, M., Tüysüz, O., Akkök, R., Yiğitbaş, E., Oktay, F. Y., Barka, A., Sarıca, N., Ecevitoğlu, B., Demirbağ, E., Ersoy, S., Algan, O., Güneysu, C., Aykol, A., 1995. Rift formation in the Gökova region, southwest Anatolia: implications for the opening of the Aegean Sea. Geological Magazine. 132 (6) ,637–650.
• Hoş-Çebi, F., Korkmaz, S., 2013. Organic geochemistry and depositional environments of Eocene coals in northern Anatolia, Turkey. Fuel, 113, 481-496.
• Hoş-Çebi, F., Korkmaz S., 2015. Organic Geochemistry of Ağaçbaşı Yayla Peat Deposits, Köprübaşı/Trabzon, NE Turkey, International Journal of Coal Geology, 146, 155-165.
• Hunt, J. M., 1995. Petroleum geochemistry and geology, New York: W.H. Freeman and Company; 743 p.
• ICCP, 1998. The new vitrinite classification (ICCP System 1994). Fuel, 77, 349–358.