Bir Kaya Şevinin Devrilme Türü Duraysızlık Açısından Kinematik ve Sayısal Analizlerle Değerlendirilmesi (Devgeriş, Samsun)

Yıl 2016, Cilt: 40 Sayı: 1, 53 - 68, 15.06.2016

Ayberk Kaya

https://doi.org/10.24232/jeoloji-muhendisligi-dergisi.295401

Cited By: 1

Öz

Devrilme, yamaç içine doğru eğimli, birbirine paralel ve
dike yakın süreksizlikler içeren kaya kütlerinde açılmış şevlerde gözlenen bir
yenilme türüdür. Karadeniz Sahil Yolu’nun Devgeriş (Samsun) Mahallesi
kesimindeki Eosen yaşlı tüflerde açılmış kaya şevi, süreksizlik kontrollü bir
yenilmeye maruz kalma riski altındadır. Bu kaya şevinin kuzeybatı sınırından
itibaren açılmış taşocağından malzeme alımı neticesinde şev içine doğru eğimli
olan J2 nolu (245/80) eklem seti boyunca açılmalar meydana gelmiştir. Bu
nedenle, kaya şevinde eklemlere bağlı olan bir yenilmenin gerçekleşme durumunu
araştırmak için kinematik analizlerden ve sonlu elemanlar (FEM) tabanlı sayısal
duraylılık analizlerinden yararlanılmıştır. Yapılan kinematik analizler, J2
nolu eklemler boyunca devrilme olasılığının olduğunu göstermektedir. Devrilme
olasılığı sayısal analizlerle incelendiğinde güvenlik sayısının en kötü
koşullar için 0.86, mevcut koşullar için 1.23 olduğu ve devrilme türü bir
yenilmenin gerçekleşebileceği belirlenmiştir. Kaya şevi, bulonlarla desteklendiğinde
veya yatıklaştırıldığında duraysızlık sorunu ortadan kalkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Destek Tasarımı, Devrilme, Kaya Şevi, Kinematik Analiz, Sonlu Elemanlar Yöntemi, Şev Duraylılığı

Kaynakça

• Aydan, Ö., Akagi, T., Kawamoto, T., 1993. The squeezing potential of rocks around tunnels; theory and prediction. Rock Mechanics and Rock Engineering, 26 (2), 137-163.
• Barka, A., Sütçü Y. F., Gedik, İ., Tekin, T. F., Arel, E., Özdemir, M., Erkal, T., 1986. Sinop nükleer enerji santrali için jeolojik araştırmalar sonuç raporu, MTA, Rapor No: 7963, Ankara.
• Barton, N., Bandis, S. C., 1990. Review of predictive capabilities of JRC-JCS model in engineering practice. Proceedings of the International Symposium on Rock Joints, Loen, Norway, 603-610.
• CANMET, 1977. Pit slope manual: supplement 5-1, plane shear analysis. Canada Centre for Mineral and Energy Technology Report, 16-77.
• Deere, D. U., 1964. Technical description of rock cores for engineering purposed. Rock Mechanics and Rock Engineering, 1, 17-22.
• Franklin, J. A., Broch, E., Walton, G., 1971. Logging the mechanical character of rock. Transactions of the Institution of Mining and Metallurgy, 80 (A), 1-9.
• Güven, İ. H., 1993. Doğu Pontidlerin jeolojisi ve 1/250000 ölçekli komplikasyonu, MTA, Ankara.
• Hoek. E., Bray, J. W., 1981. Rock Slope Engineering. Institution of Mining, Metallurgy, London, 358 p.
• Hoek, E., Carranza-Torres, C., Corkum, B., 2002. Hoek-Brown failure criterion. Proceedings of the 5th North American Rock Mechanics Symposium and 17th Tunneling Association of Canada Conference, Toronto, Canada, 267-273.
• Hoek, E., Diederichs, M. S., 2006. Empirical estimation of rock mass modulus. International Journal of Rock Mechanics and Mining Science, 43, 203-215.
• Hoek, E., Carter, T.G., Diederichs, M. S., 2013. Quantification of the Geological Strength Index chart. 47th US Rock Mechanics and Geomechanics Symposium, San Francisco, USA.
• ISRM, 2007. The complete ISRM suggested methods for rock characterization, testing and monitoring: 1974-2006 (Editors: Ulusay and Hudson), International Society for Rock Mechanics, Kozan Ofset, Ankara, 628 p.
• Mines Branch, 1972. Tentative design guide for mine waste embankments in Canada. Department of Energy, Mines and Resources, Canada, 200 p.
• Palmström, A., 2005. Measurements of and Correlations Between Block Size and Rock Quality Designation (RQD), Tunnels and Underground Space Technology, 20, 362-377.
• Priest, S. D., Hudson, J. A., 1976. Discontinuity spacing in rock. International Journal of Rock Mechanics and Mining Sciences and Geomechanics, Abstracts, 13, 135-148.
• Rocscience, 2002. RocLab v1.0 rock mass strength analysis using the generalized Hoek-Brown failure criterion. Rocscience Inc., Toronto, Ontario, Canada.
• Rocscience, 2011. Phase2 v8.0 2D finite element program for calculating stresses and estimating support around the underground excavations. Geomechanics Software and Research, Rocscience Inc., Toronto, Ontario, Canada.
• Ulusay, R., Tuncay, E., Sonmez, H., Gokçeoglu, C., 2004. An attenuation relationship based on Turkish strong motion data and iso-acceleration map of Turkey. Engineering Geology, 74 (3–4), 265-291.