Karstik Bölge Akarsularında Taban Akışının Ayrılması

Yıl 2017, Cilt: 41 Sayı: 1, 47 - 58, 15.06.2017

Ebru Eriş

https://doi.org/10.24232/jmd.311873

Öz

Taban akışının tahmini; su temini,
sulama, akarsu taşımacılığı, enerji üretimi ve yeraltı suyu çalışmaları vb.
hidrolojik faaliyetler için önemlidir. Bu çalışmada, taban akışının tahminine
yönelik literatürde kabul görmüş farklı yöntemler karstik özelliğe sahip Akdeniz
Bölgesi akarsularına uygulanmıştır. Doğrusal Olmayan Hazne Yöntemi, İngiliz
Hidroloji Enstitüsü Yöntemi ve Dijital Filtreleme Yöntemi havzadaki akım gözlem
istasyonlarına ait günlük akımlara uygulanarak sonuçlar karşılaştırılmıştır. Uygulanan
yöntemlerin taban akış miktarını uygulama alanı ile ilgili mevcut çalışmalarda belirlenen
taban akışına yakın tahmin ettiği görülmüş; uygulanan yöntemler arasında önceki
çalışmalara en yakın sonuçların Doğrusal Olmayan Hazne Yöntemi ile elde
edildiği saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Akdeniz Bölgesi, Doğrusal Olmayan Hazne Yöntemi, Dijital Filtreleme Yöntemi, İngiliz Hidroloji Enstitüsü Yöntemi, Karstik Bölge, Taban Akışı

Kaynakça

• Aksoy, H., Unal, N.E., Pektas, A.O. 2008. Smoothed minima baseflow separation tool for perennial and intermittent streams. Hydrological Processes, 22, 4467-4476.
• Aksoy, H., Wittenberg, H. 2011. Nonlinear baseflow recession analysis in watersheds with intermittent streamflow. Hydrological Sciences Journal, 56(2), 226-237.
• Aksoy, H., Wittenberg, H. 2015. Baseflow recession analysis for flood-prone Black Sea watersheds in Turkey. CLEAN – Soil, Air, Water, 43(6), 857-866.
• Arnold, J.G., Allen, P.M., Muttiah, R., Bernhardt, G. 1995. Automated base flow separation and recession analysis techniques. Groundwater, 33(6), 1010-1018.
• Baran, T., Harmancioğlu, N.B. 1993. Assessment of mathematical models with exponential functions describing karstic spring discharges. UKAM, IAHS & IAH, International Symposium and Field Seminar on Hydrogeologic Processes in Karst Terrains, Antalya, Turkey. (Editors: LaMoreaux, Assaad and McCorley) Hydrogeological Processes in Karst Terrains. IAHS Publ. No. 207, 231-241.
• Baran, T., Harmancioğlu, N., Öziş, Ü. 1987. Türkiye’nin akarsularında karst pınar katkıları. Türkiye İnşaat Mühendisliği IX. Teknik Kongresi, 299-311.
• Benzeden, E., Olcay, M. S., Bağalı, K. 1993. Flood frequency analysis in karst river basins, UKAM, IAHS & IAH, International Symposium and Field Seminar on Hydrogeological Processes in Karst Terranes, Antalya, Turkey. (Editors: LaMoreaux, Assaad and McCorley). IAHS Publ. No. 207, 187-202.
• Birtles, A.B. 1978. Identification and separation of major base flow components from a stream hydrograph. Water Resources Research. 14(5), 791-803.
• Chapman, T., 1999. A comparison of algorithms for stream flow recession and baseflow separation. Hydrological Processes. 13, 701-714. Değirmenci, M. 1989. Köprüçay havzası ve dolayının (Antalya) karst hidrojeolojisi incelemesi. Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 398s.
• Eckhardt, K., 2005. How to construct recursive digital filters for baseflow separation. Hydrological Processes. 19, 507-515.
• Eris, E., Wittenberg, W. 2015. Estimation of baseflow and water transfer in karst catchments in Mediterranean Turkey by nonlinear recession analysis. Journal of Hydrology, 530, 500-507.
• Graf, İ. K., Bozcu, A. 2006. Yapısal özelliklerin lapya gelişimindeki rolü: Kızılörü Dağı doğusu (Korkuteli-Antalya). Jeoloji Mühendisliği Dergisi, 30, 9-16.
• Hall, A.J., 1971. Baseflow recessions and baseflow hydrograph separation problem. Proceedings of the Hydrology Symposium, Institution of Engineers, Australia, Canberra, 159–170.
• Institute of Hydrology (IH), 1980. Low flow studies research report. Institute of Hydrology Report No=1, s 50 (yayımlanmamış).
• Karanjac, J., Günay, G. 1980. Dumanlı spring, Turkey-The largest karstic spring in the World?. Journal of Hydrology. 45, 219-231.
• Kayan, G. 2014. Sakarya ve Batı Karadeniz akarsu havzaları için taban akışı ayırma modeli. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, s 113 (yayımlanmamış).
• Koç, A. C. 2008. Evaluation of karstic aquifers contribution to streams by the statistical analysis of recession curves. Journal of Earth System Science. 117(1), 59–67.
• Kurt, İ. 2007. Fitre edilmiş yuvarlatılmış minimumlar taban akışı ayırma yöntemi. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, s 158 (yayımlanmamış). Li, L., Maier, H.R., Partington, D., Lambert, M.F., Simmons, C.T. 2014. Performance assessment and improvement of recursive digital baseflow filters for cathcments with different physical charactersitics and hydrological inputs. Enviromental Modelling and Software, 54, 39-52.
• Lyne, V., Hollick, M., 1979. Stochastic time-variable rainfall-runoff modelling. Institute of Engineers Australia National Conference. Publ. 79/10, 89-93.
• Nathan, R.J., McMahon, T.A. 1990. Evaluation of automated techniques for base flow and recession analyses. Water Resources Research, 26(7), 1465-1786.
• Öziş, Ü., Keloğlu, N. 1979. Stochastic analysis of Manavgat flows, Antalya. International Seminar on Karst Hydrogeology, Oymapinar 1979, Proceedings (Editor: Günay). 305–315.
• Piggott A.R., Moin S., Southam, C. 2005. A revised approach to the UKIH method for the calculation of baseflow. Hydrological Sciences Journal, 50(5), 911-9203.
• Saplıoğlu, K. 2005. Akarsu çekilmelerine etkiyen parametrelerin belirlenmesi ve çekilmenin modellenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, s 72 (yayımlanmamış).
• Saplıoğlu, K., Çimen, M. 2010. Taban akışı ayrımı için yeni bir yöntem. e-Journal of New World Sciences Academy, Engineering Sciences. 1A0108, 5(4), 580-589.
• Su, C.-H., Costelloe, J. F., Peterson, T. J., Western A. W. 2016. On the structural limitations of recursive digital filters for base flow estimation. Water Resources Research, 52, 4745–4764.
• Szilagyi, J., Parlange B.M., 1998. Baseflow separation based on analytical solutions of the Boussinesq equation. Journal of Hydrology, 204, 251-260. Ünal, E., 1981. Karst bölgelerindeki baraj haznelerinin yeraltı biriktirme hacminin Oymapınar örneğinde alçalma hidrografı yöntemiyle incelenmesi. Ege Üniversitesi, İnşaat Fakültesi, Yüksek Lisans Tezi, no. 13 (yayımlanmamış).
• Wittenberg, H. 1999. Baseflow recession and recharge as nonlinear storage processes. Hydrological Processes, 13, 715–726.
• Wittenberg H. 2003. Effects of season and man-made changes on baseflow and flow recession: case studies. Hydrological Processes, 17, 2113-2123.
• Wittenberg, H., Aksoy, H. 2010. Groundwater intrusion into leaky sewer systems. Water Science and Technology, 62(1), 92-98.
• Wittenberg H., Sivapalan M. 1999. Watershed groundwater balance estimation using streamflow recession analysis and baseflow separation. Journal of Hydrology, 219, 20-33.
• Zaifoğlu, H. 2013. Fırat akarsu havzası için topoğrafik ve hidrometeorolojik veriye dayanan taban akışı ayırma modeli. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, s 97 (yayımlanmamış).