Kabataş-Mecidiyeköy Metro (İstanbul) Tünellerinde Zor Zemin Koşullarının Tünel Kazısına Etkisi

Yıl 2018, Cilt: 42 Sayı: 1, 33 - 48, 15.06.2018

Mehmet Özçelik

https://doi.org/10.24232/jmd.434136

Öz

Son yıllarda ulaşım tünelleri mekanik yöntemlerle açılmaktadır. Verimli bir tünel kazısının gerçekleştirilebilmesi

için jeolojik yapıya uygun kazı makinasının seçimi önemli bir etkendir. Bu makalede, Kabataş-Mecidiyeköy tünel

güzergahındaki jeolojik formasyonlar kazı mekaniği açısından değerlendirilmiştir. Kabataş-Mecidiyeköy istasyonları

arasındaki İstanbul Metro Projesi, Tünel açma makineleri (TBM) ve Yeni Avusturya Tünel Açma Yöntemi (NATM)

olmak üzere iki tip tünel kazısını içermektedir. TBM kullanılarak açılacak olan tünelin iki hattının toplam uzunluğu

6180 m dir. Ayrıca, NATM yöntemiyle açılacak olan iki hattın toplam uzunluğu ise 4490 m dir. Çalışma kapsamında,

Kabataş-Mecidiyeköy tünel güzergahındaki zemin ve kayaç birimlerinin mühendislik jeolojisi çalışılmış, tünel

kayacı olması açısından sınıflandırılmıştır. Zor zemin koşullarının tünel kazı çalışmalarına etkisi incelenmiştir.

Ayrıca, jeolojik birimlerin geçirimlilikleri ve yeraltı suyu seviyesi hakkında bilgi verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İstanbul, Jeolojik yapı, Metro

Kaynakça

• Arıç, C., 1955. Haliç-Küçükçekmece Gölü bölgesinin jeolojisi, Doktora Tezi, İTÜ Maden Fakültesi, İstanbul. Arıoğlu, B., Yüksel, A., Arıoğlu, E., 2002. İzmir Metro Projesi Nenehatun Tünelindeki geoteknik çalışmalar ve değerlendirilmesi. ECAS2002 Uluslararası Yapı ve Deprem Mühendisliği Sempozyumu, 14 Ekim 2002, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara, Türkiye, 358-368. ARTSON Geoteknik (Artson Araştırma Sondajları Mühendislik Ticaret Limitet Şirketi), 2016a. İstanbul Metrosu Kabataş-Mecidiyeköy arası Jeolojik-Jeoteknik etüd raporu, Cilt 1, İstanbul (yayımlanmamış). ARTSON Geoteknik (Artson Araştırma Sondajları Mühendislik Ticaret Limitet Şirketi), 2016b. İstanbul Metrosu Kabataş-Mecidiyeköy arası Jeolojik-Jeoteknik etüt raporu, Cilt 2, İstanbul (yayımlanmamış). ÖNORM B 2203-1. 2001. Austrian Standards Institute, Underground works, Part 1: Cyclic Driving. Works contract, Issue 2001-12-01. Barton, N.R., Lien, R., Lunde, J., 1974. Engineering classification of rock masses for the design of tunnel support. Rock Mechanics and Rock Engineering, 6 (4), 189–236. Bieniawski, ZT., 1993. Classification of rock masses for engineering: The RMR system and future trends. Comp Rock Eng Pergamon, 3, 553 s. Dalgıç, S., 2004. Factors affecting the greater damage in the Avcılar area of Istanbul during the 17 August 1999 Izmit Earthquake, Bulletin of the International Association for Engineering Geology and the Environment, Bulletin of Engineering Geology and Environment, (63) 221 – 232. Deere, D.U., Peck, R.B., Monsees, J.E., Schmidt, B., 1969. Design of tunnel liners and support systems, Report to UMTA, DOT, available through NTIS. Deere, D.U., Merrift, A.H., Cording, E.J., 1974. Engineering geology and underground construction, to be presented atthended 2nd International Congress of Engineering GeoIogy, Sao Paulo, Brasil, 18-24 August, 1974. Güven, G., 2009. İstanbul metrosu Otogar-Kirazlı 1 arasının mühendislik jeolojisi ve tünel kazılarına bağlı oluşan deformasyonların değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Jeoloji Mühendisliği Programı, İstanbul (yayımlanmamış). Hoek, E., Brown, E.T., 1980. Underground excavations in rock. Institutions of mining and metallurgy. London, 382 s. Hoek, E., 2000. Kaya Mühendisliği. TMMOB Maden Mühendisleri Odası Yayını, Ankara, 319 s. Ketin, İ., 1991. İstanbul ve dolayının jeoloji haritası. İSKİ, İstanbul (yayınlanmamış). Seymen, İ., 1995. İzmit Körfezi ve çevresinin jeolojisi, İzmit Körfezi Kuvarterner istifi. (ed. Meriç, E.), Kocaeli Valiliği Çevre Koruma Vakfı, Kocaeli. Terzaghi, K., 1950. Geologic aspects of soft ground tunneling. Chapter 11 in Applied Sedimentation, R. Task and D. Parker, eds. New York, John Wiley & Sons. Tunçdemir, H., 1998. Arazi basıncının dengelenmesi esasına göre çalışan tam cephe tünel açma makinelerinin kazı performansını etkileyen zemin özellikleri ve İzmir Metrosu örneği, 4.Ulusal Kaya Mekaniği Sempozyumu, 22-23 Ekim, Zonguldak. Ulusay, R., Sönmez, H., 2000. Hoek-Brown yenilme ölçütüne ilişkin değişiklik önerileri ve bunların uygulanabilirliği. Jeoloji Mühendisliği, Cilt 23/24, Sayı 1, 1-21.