The Transformation of Traditional Values in the Modern Era: The Performance of Sebahat Akkiraz's 'Yeşil İpek'

Yıl 2024, Cilt: 1 Sayı: 2, 128 - 143

Mehtap Uçar Tören , Anıl Erkılınç , Sertan Demir

Öz

Concepts such as folk, traditionalism, modernism and postmodernism have been discussed by various disciplines in different contexts throughout history, and their meanings have constantly changed and transformed depending on periodic dynamics and value systems, yet no definitive conclusions have been reached. Studies in fields such as folklore, sociology and cultural anthropology have evaluated the concept of folk from different perspectives, emphasizing the complexity of the conflict between tradition and modernism in social transformation processes. Efforts to understand modernism have generally focused on its basic principles and effects. It is thought that perceiving tradition as a complete opposite of modernism may lead to some problems. Both concepts are not necessarily in conflict with each other; in fact, they are directly related and can be considered to contribute to each other's development. It is not a healthy approach to consider their historical development separately from each other. Moreover, it has been observed that postmodernism offers a local, subjective and polyphonic perspective by opposing universalism and progressive ideals. The work Yeşil İpek, which is the focus of this study, performed vocally by Sabahat Akkiraz and arranged instrumentally by Bedük, exemplifies the postmodern transformation of Turkish folk music. This work, which synthesizes traditional and modern music elements, reveals a performance style that uses today's technological possibilities while preserving the richness of tradition. This research was conducted using a qualitative research design to understand the transformation of traditional values in the modern period. The literature obtained from articles published in academic journals, book chapters and online databases were grouped under certain headings and analyzed under different disciplines and approaches.

Anahtar Kelimeler

Folk, Traditionalism, Modernism, Postmodernism, Yeşil İpek

Geleneksel Değerlerin Modern Dönemdeki Dönüşümü: Sebahat Akkiraz'ın 'Yeşil İpek' Eserinin İcrası

Öz

Halk, geleneksellik, modernizm ve postmodernizm gibi kavramlar, tarih boyunca farklı bağlamlarda çeşitli disiplinler tarafından tartışılmış ve anlamları, dönemsel dinamikler ile değer sistemlerine bağlı olarak sürekli değişip dönüşmüş, kesin yargılara varılamamıştır. Yapılan araştırmalarda folklor, sosyoloji ve kültürel antropoloji gibi alanlarda halk kavramının farklı açılardan değerlendirildiği gözlemlenmiş, gelenek ile modernizm arasındaki çatışmanın toplumsal dönüşüm süreçlerindeki karmaşıklığı vurgulanmıştır. Modernizmin anlaşılma çabası genellikle temel ilkeleri ve etkileri üzerine yoğunlaşmıştır. Geleneğin modernizmin tam bir karşıtı olarak algılanmasının, bazı sorunlara yol açabileceği düşünülmektedir. Her iki kavramın da birbirleriyle çatışması zorunlu değildir; hatta birbirleriyle doğrudan ilişkili ve birbirlerinin gelişimine katkı sağladığı düşünülebilir. Tarihsel olarak gelişimlerini birbirinden ayrı düşünmek, sağlıklı bir yaklaşım değildir. Ayrıca, postmodernizmin evrenselcilik ve ilerlemeci ideallere karşı çıkarak yerel, öznel ve çoksesli bir bakış açısı sunduğu gözlemlenmiştir. Bu çalışmanın odak noktası olarak ele alınan Sabahat Akkiraz'ın vokal icrasını, Bedük’ün ise çalgısal düzenlemelerini gerçekleştirdiği Yeşil İpek adlı eser, Türk halk müziğinin postmodern dönüşümünü örneklemektedir. Geleneksel ve modern müzik unsurlarının sentezlendiği bu eser, geleneğin zenginliğini korurken günümüz teknoloji imkanlarının kullanıldığı bir icra tarzı ortaya koymaktadır. Bu araştırma, geleneksel değerlerin modern dönemdeki dönüşümünü anlamak için nitel bir araştırma deseni kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Akademik dergilerde yayınlanmış makaleler, kitap bölümleri ve çevrimiçi veri tabanlarından elde edilen literatür, belirli başlıklar altında gruplandırılmış ve farklı disiplinler ve yaklaşımlar altında incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Halk, Geleneksellik, Modernizm, Postmodernizm, Yeşil İpek

Kaynakça

• Acıpayamlı, O. (1978). Halk. İçinde: Halkbilim terimleri sözlüğü. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Alangu, T. (1983). Türkiye folkloru elkitabı. Adam Yayıncılık.
• Arslan, F. (2024). Katı olan her şey buharlaşıyor: Modernite deneyimi. Marshall Berman'ın kült eseri üzerine eleştirel bir inceleme. Journal of Academic Social Science Studies, 17(100).
• Ayas, G. (2020). Musiki inkılabının sosyolojisi: Klasik Türk müziği geleneğinde süreklilik ve değişim. Ithaki Yayınları.
• Baudrillard, J. (1994). Simulacra and Simulation. University of Michigan Press.
• Berktay, F. (2000). Küreselleştikçe parçalanan bir dünyanın düşünsel izdüşümü: Postmodernizm. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, (21-22).
• Berman, M. (1984). The signs in the street: A response to Perry Anderson. New Left Review, 0(144), 114–123.
• Berman, M. (2013). Katı olan her şey buharlaşıyor: Modernite deneyimi (B. Altuğ ve Ü. Peker, Çev.; 16. baskı). İletişim Yayınları.
• Bingöl, B. (2014). Postmodernizm ve kent tasarımı. Ormancılık Dergisi, 10(1), 14-22.
• Boratav, P. N. (2019). 100 soruda Türk halk edebiyatı. Bilge Su.
• Büyükyıldız, H. Z. (2015). Türk halk müziği (ulusal Türk halk müziği): Kültür taşıyıcılığı, tarih ve sınıflandırmaları. Arı Sanat Yayınları.
• Cevizci, A. (2005). Felsefe sözlüğü. Paradigma Yayıncılık.
• Çiğdem, A. (2004). Bir imkân olarak modernite: Weber ve habermas. İletişim Yayınları
• Dahl, E. (2020). Colonialism and Postmodernism: The Quest for Identity in a Globalized World. Academic Press.
• Dellaloğlu, B. (2011). Gelenek meselesi. İstanbul University Journal of Sociology, 3 (22), 43-46.
• Demirdağ, R. A. (2012). Musahipzade Celâl’in oyunlarında moderne dönüşen gelenek. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 1(2), 42-52.
• Demirsipahi, C. (1975). Türk halk oyunları. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Dundes, A. (1997). Folklor nedir? (F. G. Mirzaoğlu, Çev.) Folklore, 1-3.
• Dundes, A. (2003). Halk kimdir? (M. Ekici, Çev.), Halkbiliminde kuramlar ve yaklaşımlar (139-157). Millî Folklor Yayınları.
• Ekici, M. (2004). Halk bilgisi (folklor) derleme ve inceleme yöntemleri. Geleneksel Yayınları.
• Ekici, M. (2013). 100. yılında Türk halk bilimi çalışmaları ve Türkiye kültür politikalarına eleştirel bir bakış. Millî Folklor, 25, 99.
• Emel Taşçıoğlu. (2023, Mayıs 10). Yeşil ipek bükeyim. [Video]. Youtube. https://youtu.be/fHMf18_x6zQ?feature=shared
• Epik, M. T., Çiçek, Ö., & Altay, S. (2017). Bir sosyal politika aracı olarak tarihsel süreçte ailenin değişen/değişmeyen rolleri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 17(38), 35-58.
• Erinç, S. M. (1994). Postmodernizm’in tanımı. Anadolu Sanat Dergisi 2. 31‐ 45.
• Erol, P. Ö. (2016). Modernite projesinin kökenleri, dinamikleri ve sonu. Sosyoloji Dergisi, (33), 49-66.
• Filizok, R. (1991). Ziya Gökalp’ın edebî eserlerinde halk edebiyatı tesiri üzerine bir araştırma. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Hancıoğlu, H. (2016). Gelenek üzerine. Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature, 2 (1), 1-14.
• Hatipler, M. (2017). Postmodernizm, tüketim, popüler kültür ve medya. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, (1), 32-50.
• Karaaslan, E. (2021). Geleneğin modern müdafaası: Bir modernlik söylemi eleştirisi. Abant Sosyal Bilimler Dergisi, 21 (3), 883-906.
• Karadeniz, S. (2007). Gelenek üzerine bir okuma denemesi: ‘Geçmişle gelecek arasında gelenek’, Milel ve Nihal, 4 (2), 29-47.
• Kılıç, A. F., & Ağçoban, S. (2013). Gelenek ve modernizm bağlamında İslam. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 15(28), 223-242. https://doi.org/10.17335/sakaifd.219832
• Kırılmaz, H., & Ayparçası, F. (2016). Modernizm ve postmodernizm süreçlerinin tüketim kültürüne yansımaları. İnsan ve İnsan, 3(8).
• King, C. S. (2005). Postmodern public administration: In the shadow of postmodernism. Administrative Theory & Praxis, 27(3), 517-532.
• Kuhn, T. S. (1992). Eleştirmenlerime cevaplar. Paradigma Yayınları.
• Mak, M. (2020). Bir kültürün dönüşümü: “Posttürkü”. Eurasian Journal of Music and Dance, (16), 1-33.
• Needham, J. (1983). Doğunun bilgisi Batının bilimi (H. Ü. Nalbantoğlu, Çev.). MEB Yayınları.
• Nisbet, R. (2008). Gelenek. İçinde: W. Outhwaite (Ed.), Modern toplumsal düşünce sözlüğü (M. Pekdemir, Çev.). (300). İletişim Yayınları.
• Nişanyan Sözlük. (2002). Gelenek. İçinde: Türkçe etimolojik sözlük. 20 Ocak, 2024 tarihinde https://www.nisanyansozluk.com/kelime/gelenek adresinden edinilmiştir.
• Nişanyan Sözlük. (2002). Halk. İçinde: Türkçe etimolojik sözlük. 20 Ocak, 2024 tarihinde https://www.nisanyansozluk.com/kelime/halk adresinden edinilmiştir.
• Nişanyan Sözlük. (2002). Modernizm. İçinde: Türkçe etimolojik sözlük. 20 Ocak, 2024 tarihinde https://www.nisanyansozluk.com/kelime/modernizm adresinden edinilmiştir.
• Nişanyan Sözlük. (2002). Postmodernizm. İçinde: Türkçe etimolojik sözlük. 20 Ocak, 2024 tarihinde https://www.nisanyansozluk.com/kelime/postmodernizm adresinden edinilmiştir.
• Ortaylı, İ. (2003). Gelenekten geleceğe. Ufuk Kitapları.
• Pinkney, T. (1990). DH Lawrence and modernism. University of Iowa Press.
• Sabahat Akkiraz. (2017, Ağustos 4). Yeşil ipek ft. Bedük. [Video]. YouTube. https://youtu.be/Spk8dVp8mz0?feature=shared
• Sarıbay, A. (2001). Postmodernite, sivil toplum ve İslam. Alfa Yayınları.
• Sarup, M. (1988). Post-yapısalcılık ve postmodernizm (A. Güçlü, Çev.). (1997). Ark Yayınları.
• Soykan, O. N. (1993). Türkiye’den felsefe manzaraları. Yapı Kredi Yayınları.
• Şimşek, F. (2017). Modernizm ve gelenek arasında bir ütopya: Maske ve ruh. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (38), 161-178.
• Tan, N. (1997). Folklor (halkbilimi): Genel bilgiler. Halk Kültürü Yayınları.
• Türk Dil Kurumu. (1932). Gelenek. İçinde: Türk Dil Kurumu sözlükleri. 20 Ocak, 2024 tarihinde https://sozluk.gov.tr/?ara=gelenek adresinden edinilmiştir.
• Türk Dil Kurumu. (1932). Halk. İçinde: Türk Dil Kurumu sözlükleri. 20 Ocak, 2024 tarihinde https://sozluk.gov.tr/?ara=halk adresinden edinilmiştir.
• Türk Dil Kurumu. (1932). Modernizm. İçinde: Türk Dil Kurumu sözlükleri. 20 Ocak, 2024 tarihinde https://sozluk.gov.tr/?ara=modernizm adresinden edinilmiştir.
• Türk Dil Kurumu. (1932). Postmodernizm. İçinde: Türk Dil Kurumu sözlükleri. 20 Ocak, 2024 tarihinde https://sozluk.gov.tr/?ara=postmodernizm adresinden edinilmiştir.
• Williams, R. (2012). Anahtar sözcükler, kültür ve toplumun söz varlığı, (Çev.: S. Kılıç). İletişim Yayınları.
• Yanık, A. (2012). Akademik görüş: Pozitivist modern bilimsel yaklaşımın eleştirisi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 7(3), 79-82.
• Yılmaz, H. (2005). Gelenekçilik ve gelenekselcilik. Muhafazakâr Düşünce Dergisi, 1 (3), 39-53.