Roma Mizah Anlayışının Roma Dönemi Mozaiklerine Yansıması

Yıl 2018, Sayı: 11, 225 - 238, 30.11.2018

Derya Şahin Mustafa Şahin

https://doi.org/10.26658/jmr.449040

Öz

Bu makalenin konusunu, Roma Dönemi mizah anlayışının Roma Dönemi zemin mozaikleri üzerindeki yansıması oluşturmaktadır. Roma Dönemi mizah anlayışı çerçevesinde, Roma’nın eyaletlerine de yansımış eğlendirici öğelerin, zemin mozaiklerinde oldukça etkili bir biçimde kullanıldığı izlenir.

İnsanların eğlenmesine, gülmesine ve keyifli zaman geçirmesine sebep olan ifadeler, hareketler ya da obje-ler mizah olarak tanımlanabilir. İlerleyen teknoloji ve artan okuma yazma oranı, günlük yaşantımızda sözlü mizahın daha çok yer tutmasına sebep olmuştur. Mizah anlayışının geçmişi incelenmek istendiğinde, Antik Çağ’da yazılı kaynakları ve önemli filozofların eserlerini incelemek ve bunları arkeolojik verilerle birleştirmek yararlı olacaktır.

Roma halkının ya da eyaletlerdeki Roma kültürüne adapte olmuş toplumların mizah anlayışının tamamen birbiriyle benzerlik taşıdığını söylemek mümkündür. Geç Cumhuriyet Dönemi’nden başlayarak, İS 5. yüzyıla kadar, halkın komik bulduğu öğeler, özellikle mozaik döşeme örnekleri gibi görselliğe hitap eden sanatlarda, açık ve net bir şekilde görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Antikçağ, mozaik, mizah, yazılı kaynaklar, filozoflar

Reflections of Roman Humour on Roman Mosaics

Öz

The subject of this article is the reflection of Roman humour on Roman mosaic pavements. In the framework of the sense of humour in the Roman Period, it is seen that the entertaining elements also reflected in the Roman provinces are used in floor mosaics quite effectively.

Expressions, gestures or objects that cause people to have fun and laugh can be described as humour. Modern technology and increased literacy rate have created oral humour to take up more space in our daily lives. When it is desired to study the history of humour, it will be useful to examine the ancient written sources and the works of famous philosophers and combine them with archaeological evidence.

It is possible to say that the sense of humour of the Roman people or the communities that have been adhered to the Roman culture in the provinces is entirely similar. Beginning from the Late Republican period to the 5th century AD, the elements that the public find funny can be seen in visual arts, especially in the examples of mosaic pavements.

Anahtar Kelimeler

Antiquity, mosaics, humour, written sources, philosophers.

Kaynakça

• Becatti 1961 G. Becatti, Scavi di Ostia, IV: Mosaici e pavimenti marmorei, Rome.
• Campbell 1988 S. Campbell, The Mosaics of Antioch, Toronto.
• Carucci 2011 M. Carucci, “An Example of Visual Humour on a Romano-African Mosaic Putting Images in their Context”, M. Şahin (ed.), XI. Uluslararası Antik Mozaik Sempozyumu, 235-245.
• Cimok 2000 F. Cimok (ed.), A Corpus Antioch Mosaics, İstanbul.
• Clarke 2007 J. R. Clarke, Looking at Laughter: Humor, Power and,Transgression in Roman Visual Culture, 100 B.C.- A.D. 250, Berkeley.
• Dunbabin 1978 K. M. D. Dunbabin, The Mosaics of Roman North Africa, Oxford.
• Dunbabin 1999 K. M. D. Dunbabin, Mosaic of the Greek and Roman World, Cambridge.
• Dunbabin 2003 K. M. D. Dunbabin, The Roman Banquet, Images of Conviviality, Cambridge.
• Görkay 2015 K. Görkay, Geçmişten Günümüze Bir Geçit Zeugma, İstanbul.
• Gutzwiller - Çelik 2012 K. Gutzwiller - Ö. Çelik, “New Menander Mosaics from Antioch”, AJA 116, 4, 573-623.
• Hachlili 2009 R. Hachlili, Ancient Mosaic Pavements Themes, Issues, and Trends, Leiden-Boston.
• Kitzinger 1965 E. Kitzinger, Israeli Mosaics of the Byzantine Period, New York.
• Konstantakos 2005 I. M. Konstantakos, “The Drinking Theatre: Staged Symposia in Greek Comedy”, Mnemosyne 58, 2, 183-217.
• Levi 1947 D. Levi, Antioch Mosaic Pavements I-II, Princeton.
• Maguire 1987 H. Maguire, Earth and Ocean. The Terrestrial World in Early Byzantine Art, University Park-London.
• Mitchell 2004 A. G. Mitchell, “Humour in Greek Vase-Painting”, RA 37, 3-32.
• Önal 2002 M. Önal, Mosaics of Zeugma, İstanbul.
• Pamir - Sezgin 2016 H. Pamir - N. Sezgin, “The Sundial and Convivium scene on the Mosaic from the rescue Excavation in a Late Antique House of Antioch”, Adalya XIX, 251-280.