Tryphe ve Bios Mozaiği’nin İkonografik ve İkonolojik Açıdan Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Sayı: 16, 377 - 387, 03.11.2023

Nur Deniz Ünsal Derya Şahin

https://doi.org/10.26658/jmr.1376865

Öz

Özellikle Roma Dönemi ile birlikte büyük bir ilgiyle kamu ve özel yapıların dekorasyonunda kullanılan mozaik kaplamalar repertuvar açısından oldukça zengindir. Bu mozaiklerin büyük bir bölümünü mitolojik konulu tasarımlar oluşturur. Bunların içinde özellikle tanrı ve tanrıça personifikasyonlarının yanı sıra bazı alegorik temsillerde ön plana çıkmıştır. Alegori basitçe bir kavram ya da düşüncenin daha iyi anlaşılması amacıyla somutlaştırma ya da görselleştirme olarak düşünülebilir. Greko-Romen geleneğin mozaiklere yansıtılmasında özellikle ahlaki ve kişisel değerlerin oldukça ön planda tutulduğuna şahit oluruz. Bu bakış açısıyla Tryphe ve Bios gibi, rahat yaşam ve lüksü sembolize eden tasarımlar oldukça farklı ve çeşitlidir. Çalışmanın konusunu, bu örneklerden birini temsil eden ve bugün Kanada’nın Toronto şehrindeki Ontario Kraliyet Müzesi’nde sergilenen Tryphe ve Bios Mozaiği oluşturmaktadır. Suriye Emesa kökenli olduğu düşünülen ve yaklaşık İS 350-400 yıllarına tarihlenen mozaiğin detaylı tanımı yapılarak, ikonografik ve ikonolojik açıdan değerlendirilecektir

Anahtar Kelimeler

Roma, Suriye, Emesa, Tryphe, Bios

Iconographic and Iconological Evaluation of the Tryphe and Bios Mosaic

Öz

Mosaic pavements used in the decoration of public and private buildings with great interest, especially in the Roman Period, are very rich in terms of repertoire. Most of these mosaics consist of mythological designs. Among these, in addition to the personifications of gods and goddesses, some allegorical representations came to the fore. Allegory can simply be thought of as a concretization or visualization of a concept or idea for those to be understood better. In the reflection of the Greco-Roman tradition on the mosaics, we can observe that especially moral and personal values are brought to the foreground. From this point of view, designs that symbolize comfort and luxury, such as Tryphe and Bios, are quite different and varied. The subject of the study is the Tryphe and Bios Mosaic, which represents one of these examples and is exhibited at the Royal Ontario Museum in Toronto, Canada today. The mosaic, which is thought to be of Syrian Emesa origin and dated to approximately AD 350-400, will be defined in detail and will be evaluated iconographically and iconologically.

Anahtar Kelimeler

Roman, Syria, Emesa, Tryphe, Bios

Kaynakça

• Balty 2009a J. Ch. Balty, “Bios”, LIMC III.1, 116-117.
• Balty 2009b J. Ch. Balty, “Tryphe”, LIMC VIII.1, 96-97.
• Boriello et al. 1986 M. R. Borriello - M. Lista - U. Pappalardo - V. Sampaolo - C. Ziviello, Le collezioni del Museo nazionale di Napoli: I mosaici, le pitture, gli oggetti di uso quotidiano, gli argenti, le terrecotte invetriate, i vetri, i cristalli, gli avori, Roma, De Luca.
• Burns 1995 R. Burns, Monuments of Syria: An Historical Guide, London, New York.
• Campbell 1988 S. Campbell, The Mosaics of Antioch, Toronto.
• Dunbabin 2002 K. M. D. Dunbabin, Mosaics of the Greek and Roman World, Cambridge.
• Erten 2016 E. Erten, “Olba 2015 Kazılarından Yeni Bir Buluntu: Roma Mozaiği”, Seleucia 6, 50-91.
• Faust 1989 S. Faust, Fulcra: Figürlicher und ornamentaler Schmuck an antiken Betten, Mitteilungen des Deutschen Archäologischen Instituts, Römische Abteilung, Mainz.
• Hornum 1993 M. B. Hornum, Nemesis, the Roman State and the Games, Leiden, New York.
• Huskinson 2003 J. Huskinson, “Theatre, Performance and Theatricality in Some Mosaic Pavements From Antioch”, BICS 46, 131-165.
• Kondoleon 2000 C. Kondoleon, Antioch: The Lost Ancient City, Princeton, N.J.: Worcester, MA.
• Lapatin 2015 K. D. S. Lapatin, Luxus: The Sumptuous Arts of Greece and Rome, Los Angeles.
• Leipen 1969 N. Leipen, “A New Mosaic in the Royal Ontario Museum”, Archaeology 22, 3, 231-231.
• Levi 1947 D. Levi, Antioch Mosaic Pavements, Vol.I-II, Princeton.
• Özgan 2015 R. Özgan, Roma Portre Sanatı III, İstanbul.
• Pedone 2012 S. Pedone, “The Jewels in the Mosaics of Antioch. Some Visual Examples of Late Antique and Byzantine Luxury”, RSO 85, 1/4, 391-410.
• Richter 1966 G. M. A. Richter, The Furniture of the Greeks, Etruscans and Romans, London.
• Riefstahl 1956 E. Riefstahl, “Nemesis and the Wheel of Fate”, Brooklyn Museum Bulletin 17, 3, 1-7.
• Robinson 1934 D. M. Robinson, “The Villa of Good Fortune at Olynthos”, AJA 38, 4, 501-510.
• Tondriau 1948 J. Tondriau, “La Tryphé, philosophie royale ptolémaïque”, REA 50, 1-2, 49-54.
• Tülek 2011 F. Tülek, “The Bejewelled Lady of Sinope”, M. Şahin (ed.), 11th International Colloquium on Ancient Mosaics, Bursa, 921-926.
• Young 1965 R. S. Young, “Early Mosaics at Gordion”, Expedition 7, 4-13.
• Young 2003 G. K. Young, “Emesa and Baalbek: Where is the Temple of Elahagabal?”, Levant 35, 1, 159-162.