Üniversite Öğrencilerinin Sosyobilimsel Konulara Yönelik Muhakeme Örüntülerinin İncelenmesi: Uzay Araştırmaları Örneği

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 43 - 59, 06.07.2023

Melike Toktaş , Murat Genç

Öz

Bu çalışmanın amacı üniversite öğrencilerinin sosyobilimsel bir konu olan uzay araştırmaları ile ilgili kararlarını ve bu süreçte kullandıkları informal muhakeme örüntülerini tespit etmektir. Araştırmanın çalışma grubunu 2021-2022 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde Düzce Üniversitesinde öğrenim gören 11 fakülte içerisinde bulunan 787 öğrenci (353 erkek, 434 kadın) oluşturmaktadır. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden durum çalışması deseni benimsenmiştir. Araştırmanın veri kaynağını, uzay araştırmaları ile ilgili olumlu ve olumsuz metinlerin de yer aldığı 6 açık uçlu sorulardan oluşan bir form oluşturmaktadır. Öğrencilerin açıklamaları rasyonel, duygusal ve sezgisel olmak üzere üç informal muhakeme örüntüsüne ve betimsel analiz tekniğine göre analiz edilmiştir. Araştırmada cinsiyete göre informal muhakeme türü incelendiğinde, genel olarak kadın ve erkek öğrencilerin en fazla rasyonel muhakeme; en az duygusal muhakeme yaptıkları belirlenmiştir. Sınıf düzeyinde muhakeme örüntüleri dağılımına bakıldığında ise 1. sınıf öğrencileri hariç diğer sınıf düzeylerinde en fazla rasyonel muhakeme yaptıkları, en az ise duygusal muhakeme yaptıkları belirlenmiştir. Ayrıca sınıf düzeyi arttıkça rasyonel muhakeme türünün arttığı tespit edilmiştir. Araştırmada öğrencilerin büyük çoğunluğunun uzay araştırmaları konusunda, durumlar arasında mantık yürüterek rasyonel bir muhakeme yaptıkları görülmektedir. Uzay araştırmaları konusunda duygusal muhakeme yapan öğrencilerin rasyonel ve sezgisel muhakeme yapan öğrencilerden daha az olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyobilimsel konular, uzay araştırmaları, informal muhakeme, uzay araştırmaları, informal muhakeme, Sosyobilimsel konular, uzay araştırmaları, informal muhakeme

Proje Numarası

1919B012101613

Kaynakça

• Atalay, N. & Çaycı, B. (2017). Examination of opinion and attitudes of class teacher candidates on socioscientific ıssues by different variables. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Estüdam Eğitim Dergisi, 2(2), 35-45.
• Aydın, E. & Kılıç Mocan, D. (2019). Türkiye’de dünden bugüne sosyobilimsel konular: Bir doküman analizi, Anadolu Öğretmen Dergisi, 3(2), 184-197, DOI:10.35346/aod.638332
• Ayvacı, H.Ş., Bülbül, S., & Türker, K. (2019). The ınvestigation of the attitudes of science teacher candidates on socio-scientific ıssues according to class level, Ondokuz Mayis University Journal of Education Faculty, 2019, 38(2), 17-30.
• Bakırcı, H., Artun, H., Şahin, S. & Sağdıç, M. (2018). Ortak bilgi yapılandırma modeline dayalı fen öğretimi aracılığıyla yedinci sınıf öğrencilerinin sosyobilimsel konular hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Journal of Qualitative Research in Education, 6(2), 207-237. DOI:10.14689/issn.2148 - 2624.1.6c2s10m
• Bogden, R. C. & Biklen, S. K. (2007). Qualitative research for education: An introduction to theories and methods. Boston: Allyn and Bacon. Doi: 10.1002/sce.10063.
• Bülbül, E., Şahin, Ç., & Durukan, Ü. G. (2014). Investigation of secondary school 7th grade students’alternatıve concepts about space researches. International Conference On Education in Mathematics, Science & Technology, ICEMST 2014, Mayıs 16-18, 399-404.
• Çabuk, B. & Karacaoğlu, C. (2003). Üniversite öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının incelenmesi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36(1-2), 189-198.
• Cenk A. G. (2020). Fen bilimleri öğretmen adaylarının sosyobilimsel konularda argümantasyon becerilerinin incelenmesi: Konu bağlamının etkisi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Çetin, G., & Harman, Ö. (2012). Hıgh school students' knowledge and attıtudes of organ transplantatıon and organ donatıon. Journal of Research in Education and Teaching, 1(2), 172-177.
• Christensen, L. B., Johnson, R. B., & Turner L. A. (2020). Araştırma yöntemleri desen ve analiz. (A. Aypay Çev.Ed.). 3. Baskı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Cohen, L., Manion, L. & Morrison, K. (2007). Research methods in education. Sixth Edition. London and New York: Routledge.
• Dawson, V. M. & Venville, G. (2010). Teaching strategies for developing students’ argumentation skills about socioscientific issues in high school genetics. Research in Science Education, 40(2), 133-148. https://doi.org/10.1007/s11165-008-9104-y
• Dikmenli, Y. , Öztürk Demirbaş, Ç. & Gafa, İ. (2019). Instructors’ View Towards Nuclear Energy in Turkey. Gazi Journal of Educational Science, 5 (SI), 254-272. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/gebd/issue/49407/581771
• Dilli, R., Mamur, N. & Alakuş, A.O. (2016). Sanat ve tasarim eğitimi alan üniversite öğrencilerinin popüler görsel kültüre yönelik eleştirel yaklaşimlari. Milli Eğitim Dergisi, 45 (211), 187-209. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/milliegitim/issue/36139/406009
• Eastwood, J. L., Sadler, T. D., Zeidler, D. L., Lewis, A., Amiri, L., & Applebaum, S. (2012). Contextualizing nature of science instruction in socioscientific issues. International Journal of Science Education, 34(15), 2289-2315.
• Ekşi İ. G., Boztepe İ., Kurban D., Özcan L., Uçar İ., Bilgin K. B. & Öztürk Ö. (2019). Uzay ve tıp neredeyiz? Ne yapmaliyiz?. SDÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 26(4), 498-504. https://doi.org/10.17343/sdutfd.565423
• Eş, H., Mercan, S. I. ve Ayas, C. (2016). A new socio-scientific issue for Turkey: Life with nuclear. Turkish Journal of Education, 5(2), 47–59. https://doi.org/10.19128/turje.92919
• Fowler, S. R., Zeidler, D. L. & Sadler, T. D. (2009). Moral sensitivity in the context of socio-scientific issues in high school science students. International Journal of Science Education, 31(2), 279–296
• Gay, L. R., Mills, G. E. & Airasian, R. (2006). Educational research: Competencies for analysis and applications. Upper Saddle River, NJ: Pearson/Merrill/Prentice Hall.
• Genç, M., Orhan, U., Baykurt, Ö., Özel, E., İkinci, N., Gürbüz, E. & Türk, M. (2020). Examining the decisions and informal reasoning patterns of middle school students on organ and tissue donation, Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 337-353.
• Hacıoğlu, C.H. & Kartal, T. (2022), The effect of argumentation-based learning approach on student attitudes towards socioscientific issues. Journal of Science Teaching, 10(1), 64 – 83.
• Harman, G. & Çökelez, A. (2017). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sosyo-bilimsel bir konu olan organ bağışına yönelik metaforik algıları. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 55-70.
• Karakaya, İ. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. A. Tanrıöğen (Edt.) 4. Baskı. Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı.
• Karasar N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi. 31. Basım. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. Kavurmacı, M., Karabulut, N., & Koç, A. (2014). The knowledge and views of university students about organ donation. Journal Of Educatıon And Research In Nursıng, 11(2), 15-21.
• Kaya, G. & Genç, M. (2023). An ınvestigation of the decisions and ınformal reasoning patterns of Düzce University students on tissue and organ donation. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8 (1) , 60-76. https://doi.org/10.53506/egitim.1248317
• Kaya, M. & Sürmeli H. (2019). The effect of socio-scientific issues based science education on 7th grade students’ environmental literacy levels. International Social Sciences Studies Journal, 5(32). 1723-1736.
• Koca, N. & Bulut, R. (2015). Opinions of prospective social studies teachers about energy resources of Turkey. Electronic Turkish Studies, 10(11),1007-1022. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8481
• Lee, Y. (2007). Developing decision-making skills for socio-scientific issues. Teaching for Science Literacy, 41(4), 170-177.
• MEB (2013). MoNE (Ministry of National Education). Ilköğretim kurumları (İlkokullar ve ortaokullar) Fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 Ve 8. Sınıflar) öğretim programı. [Foundational education institutions (Primary schools and middle schools) Science (3, 4, 5, 6, 7, and 8. Grades) Curriculum]. Ankara, Turkey: T.C Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• MEB (2018). MoNE (Ministry of National Education). Fen bilimleri dersi öğretim programi (Ilkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve8. siniflar). [Foundational education institutions (primary schools and middle schools) Science (3, 4, 5, 6, 7, and 8. Grades) Curriculum]. Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara: Turkey.
• Miles, M.B., & Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook (2nd ed.).Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Özden, M. (2020). Elementary school students’ informal reasoning and its’ quality regarding socioscientific issues. Eurasian Journal of Educational Research, 86, 61-84
• Özen, Y. & Gül, A. (2007). Sosyal ve eğitim bilimleri araştırmalarında evren-örneklem sorunu. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 394-422. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/ataunikkefd/issue/2776/37227
• Özmen, D., Çetinkaya, A. Ç., Sarızeybek, B., & Zeybek, A. (2008). Knowledge and Views of Students of the Celal Bayar University Manisa School of Health Towards Organ Donation. Türkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences, 28(3), 311-318.
• Özsevgeç, T., Aytar, A., Çelik, F., & Topakgöz, N. (2018). The views and beliefs of secondary school students about celestial bodies and life in space. Journal of Research in Education and Society, 5(1), 247-264.
• Öztürk, N., & Yılmaz Tüzün, Ö. (2017). Preservice science teachers’ epistemological beliefs and informal reasoning regarding socioscientific ıssues. Research in Science Education, 47, 1275-1304.
• Pedretti, E. (1999). Decision making and STS education: Exploring scientific knowledge and social responsibility in schools and science centers through an issues-based approach. School Science and Mathematics, 99, 174–181.
• Sadler, T. D. & Zeidler, D. L. (2005). Patterns of informal reasoning in the context of socioscientific decision making. Journal of Research in Science Teaching, 42(1), 112-138. doi: 10.1002/tea.20042
• Sadler, T. D. (2004). Informal reasoning regarding socioscientific issues: A critical review of research. Journal of Research in Science Teaching, 41(5), 513-536. https://doi.org/10.1002/tea.20009
• Sıpkın, S., Şen, B., Akan, S., & Malak, A. T. (2010). Organ donation and transplantation in Onsekiz Mart Faculty of Medicine, fine arts and theology : academic staff's awareness and opinions. Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 11(1), 19-25.
• Tetik, S., & Cebesoy, Ü. B. (2018). Middle school students’ opinions about organ donation and transplantation. Journal of Theoretical Educational Science, 11 (3), 486-506. http://dx.doi.org/10.30831/akukeg.356798
• Tezel, Ö. & Günister, B. (2018). A review on the socioscientific subject-based science teaching studies carried out in Turkey. Journal of Education in Eskisehir Osmangazi University Turkic World Apply and Research Center, 3(1), 42-60. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/estudamegitim/issue/40296/481248
• Topaloğlu-Yavuz, M. & Kıyıcı-Balkan, F. (2018). Okul dışı öğrenme ortamlarında yürütülen etkinliklerin öğrencilerin sosyobilimsel konulara ilişkin görüşlerine etkisi: Organ bağışı ve GDO. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 9(1), 36-50.
• Topçu, M. S. (2010). Development of attitudes towards socio-scientific issues scale for undergraduate students. Evaluation and Research in Education, 23(1), 51-67.
• Topçu, M.S. (2021). Sosyobilimsel konular ve öğretimi, Pegem Akademi, Ankara.
• Toru, Ü., & Ayada, C. (2015). Perspectives of Dumlupınar University Medical Faculty students to organ donation and transplantation. International Journal of Basic and Clinical Medicine, 3(1), 9-15. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijbcm/issue/22516/240662
• Tüzüngüç, B., Doğan, Ö., Han Tosunoğlu, Ç. (2021). Adaptation of socio-scientific reasoning scale to Turkish: A validity and reliability study. Electronic Journal of Social Sciences, 20(79), 1060-1078.
• Venville, G. J., & Dawson, V. M. (2010). The impact of a classroom intervention on grade 10 students’ argumentation skills, informal reasoning, and conceptual understanding of science. Journal of Research in Science Teaching, 47(8), 952–977. https://doi.org/10.1002/tea.20358 Yanpar Yelken, T. (2009). Öğretmen adaylarının portfolyoları üzerinde grup olarak yaratıcılık temelli materyal geliştirmenin etkileri. Eğitim ve Bilim, 34(153), 84-98.
• Yavuz Topaloğlu, M. (2019). An analysıs of the effect of out-of-school learnıng envıronment on the opınıons of students about genetıcally modıfıed organısms (GMO’S). Anatolian Journal of Teacher, 3 (2) , 160-183. https://doi.org/10.35346/aod.624072
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, (9.baskı). Ankara: Seçkin. Yıldırım, T.G. & Töman, U. (2022). Examination of secondary school students' attitudes towards socioscientific issues in terms of different variables. RumeliDE Journal of Language and Literature Studies, 31, 318-327. DOI: 10.29000/rumelide.1221651.
• Zeidler, D. L., Walker, K. A., Ackett, W. A., & Simmons, M. L. (2002). Tangled up in views: Beliefs in the nature of science and responses to socioscientific dilemmas. Science Education, 86(3), 343-367.
• Zohar, A., & Nemet, F. (2002). Fostering students' knowledge and argumentation skills through dilemmas in human genetics. Journal of Research in Science Teaching, 39(1), 35-62.
• Zorlu,E. & Ateş, S. (2022). Examining the decision making styles and informal reasoning skills of secondary school students. Journal of Education and Social Studies. 9(2), 352 – 378. DOI: 10.51725/etad.1153058.