Çanakkale Kemer Bölgesi’ndeki Marya Ağlarının Teknik ve Operasyonal Özellikleri

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: Special Issue, 22 - 32, 28.10.2022

Yusuf Şen , Uğur Özekinci

https://doi.org/10.46384/jmsf.1138224

Cited By: 1

Öz

Av araçlarının teknik ve operasyonal özellikleri; av verimi ve seçicilik gibi balıkçılık parametrelerini etkilediği için, av araçlarının tanımlanması gerekmektedir. Aynı türü avlayan fakat farklı bölgelerde kullanılan av araçlarında, atadan kalma bilgiden veya av sahasından kaynaklı teknik ve operasyonal farklılıklar görülebilmektedir. Bu doğrultuda, Marmara Denizi’nin Çanakkale-Kemer Bölgesi’ndeki ticari balıkçıların kullandıkların fanyalı uzatma ağlarından marya ağlarının teknik ve operasyonal özellikleri belirlenerek, Marmara Denizi ve Çanakkale Bölgesi’ndeki önceki çalışmalar ile karşılaştırılmıştır. Eylül 2020-Eylül 2021 arasında ticari balıkçıların kullandıkları marya ağlarına ait özellikler, gözlem ve yerinde ölçümler ile kayıt edilerek değerlendirilmiştir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda Çanakkale Kemer Bölgesi’nde, genellikle 20-70 metre derinliklerde, 3-4 güne kadar suda bekletilerek ekonomik değeri yüksek demersal (ıstakoz, sübye, pisi, dil, fener, kırlangıç, lipsoz ve bakalyaro vb.) türleri avlamak için genellikle Aralık-Mayıs arasında kullanılan ağlar, “Marya ağı” olarak tanımlanmıştır. Saha çalışmaları sırasındaki gözlemlerde ticari balıkçıların marya ağlarının 1-14 gün, ortalama 5 gün suda bekletildiği belirlenmiştir. Bölgede en çok 46 mm göz genişliğinde, kırmızı renk, 6 numara ip kalınlığı ve ortalama 51500 metre uzunluğunda marya ağlarının kullanıldığı tespit edilmiştir. Kemer Bölgesi’nde ve Çanakkale ile Marmara Denizi’nde daha önce gerçekleştirilen çalışmalarda, ticari balıkçıların kullandığı marya ağlarının tor göz genişliği, fanya göz genişliği, yükseklik göz sayıları, ip kalınlığı, renk gibi teknik özellikleri ile ağ miktarları, suda bekletilme süreleri gibi operasyonal özelliklerinin farklılaştığı belirlenmiştir. Sonuç olarak; Çanakkale-Kemer Bölgesi’ndeki yoğun kullanılan marya ağları gibi balıkçılık kaynaklarında kullanılan av araçlarının tanımlanması, av gücü ve av baskısının tespit edilmesine katkı sağlarken, uygun balıkçılık yönetim politikaları geliştirmek ve sürdürülebilir balıkçılık açısından oldukça önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Fanyalı uzatma ağları, Marmara Denizi, Küçük ölçekli balıkçılık, Ticari balıkçılık, Balıkçılık yönetimi

Destekleyen Kurum

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

FDK-2020-3411

Teşekkür

Bu çalışma Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü doktora öğrencisi Yusuf ŞEN'in, Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi desteği kapsamında (Proje Numarası: FDK-2020-3411) yürüttüğü tez çalışmasından üretilmiştir. Çalışma 21. Ulusal Su Ürünleri Sempozyumu’nda sözel bildiri olarak sunulmuştur.

The Technical and Operational Characteristics of Marya Nets Used in Kemer Region of Çanakkale

Öz

Since the technical and operational features of fishing gears affect important fishing parameters such as the catching efficiency and selectivity, the characteristics of each fishing gear should be well-defined. Fishing gears that are commonly used for a particular species in different locations may differ in technical and operational characteristics due to traditional and ancestral knowledge and differences in fishing grounds. Accordingly, in this study, technical and operational features of marya nets, a type of trammel net used by commercial fishermen, in the Çanakkale-Kemer Region of Marmara Sea were determined and were compared with those of other marya nets used in previous studies in the Marmara Sea and the Çanakkale Region. Data on marya nets were recorded by field observations and measurements and evaluated between September 2020-September 2021. A typical marya net in the Kemer Region of Çanakkale was defined as one which is commonly used between December -May for catching highly economic demersal species (lobster, cuttlefish, flounder, common sole, angler, tub gurnard, red scorpionfish and european hake) with a soaking time up to 3-4 days at depths 20-70 meters. Field observations indicated that soaking time ranged between 1-14 days, average 5 days. Most common marya nets used in this region had a mesh size of 46 mm (bar length), twine thickness of no 6 and an average length of 51500 meters and were red in color. The technical features of the marya nets such as mesh size, mesh height, mesh number, thickness and color as well as operational features such as the number of nets and soaking times were found to differ between the Kemer Region and other regions in previous studies carried out in Çanakkale and the Marmara Sea. As a result, characterization of the fishing gears used in fisheries resources such as marya nets, which are used extensively in the Çanakkale-Kemer Region, contributes to the determination of catch per unit and catch pressure, and it is very important in terms of developing appropriate fisheries management policies and sustainable fisheries.

Anahtar Kelimeler

Trammal nets, Marmara Sea, Small scale fisheries, Commercial fisheries, Fisheries management

Proje Numarası

FDK-2020-3411

Kaynakça

• Altınağaç, U., Ayaz, A., Özekinci, U., & Öztekin, A. (2008). Edremit Körfezi dip uzatma ağlarının teknik özellikleri ve yapısal farklılıkları. Journal of fisheriessciences, 2(3), 432-439. doi: 10.3153/jfscom.mug.200735
• Aksu, H. (2006). Uzatma ağlarında sardon kullanımının istenmeyen türlerin avcılığını önlemedeki etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Akyol, O., & Perçin, F. (2006). Tekirdağ İli (Marmara Denizi) kıyı balıkçılığı ve sorunları. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 23(3), 423-426.
• Akyol, O., Ceyhan, T., & Ertosluk, O. (2009). Marmara Adası kıyı balıkçılığı ve balıkçılık kaynakları. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 26(2), 143-148.
• Akyol, O., & Ceyhan, T. (2010). Gökçeada (Ege Denizi) kıyı balıkçılığı ve balıkçılık kaynakları. E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, 27(1), 1-5.
• Akyol, O., & Ceyhan, T. (2011a). Prens Adaları (İstanbul) kıyı balıkçılık av araçları. E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, 28(4), 117-125.
• Akyol, O., & Ceyhan, T. (2011b). Bozcaada (Ege Denizi) kıyı balıkçılığı ve balıkçılık kaynakları. Journal of fisheriesciences, 5(1), 64-72. doi: 10.3153/jfscom.2011008
• Anonim (2020). 5/1 Numaralı Ticari Amaçlı Su Ürünleri Avcılığının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ (Tebliğ No: 2020/20). 42s. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı. Ankara.
• Ayaz, A. İşmen, A. Altınağaç, U. Özekinci, U., & Ayyıldız, H. (2008). Saroz Körfezi dip uzatma ağlarının teknik özellikleri ve yapısal farklılıkları. Journal of Fisheries Sciences, 2(3), 499-505. doi: 10.3153/jfscom.mug.200746
• Ayaz, A., Öztekin, A., & Cengiz, Ö. (2012). Gökçeada ve Bozcaada’da (Kuzey Ege Denizi) kullanılan uzatma ağlarının yapısal özellikleri. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(2), 104-111.
• Beğburs, C. R., & Kebapçıoğlu, T. (2009). Fanyalı uzatma ağlarında ağ renginin av verimi üzerine olan etkisi. E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, 26(1), 73-75.
• Balık, İ., & Çubuk, H. (2005). Eğirdir Gölü'nde galsama ağları ile sudak (Sander lucioperca (Linnaeus, 1758)) ve gümüşi havuz balığı (Carassius gibelio (Bloch, 1782)) avcılığında mevsimsel değişimlerin ve ağ renginin av verimi üzerine etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(3).
• Cilasın, M. E. (2014). Çanakkale kıyılarında kullanılan fanyalı dip ağlarının av verimi ve seçiciliği (Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Cilasın, M. E., Öztekin, A., & Ayaz, A. (2015). Çanakkale Bölgesi’nde kullanılan fanyalı dip ağlarının (marya) av verimi ve av kompozisyonu. Adıyaman Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 5(2), 94-104.
• Cochrane, K. L. (2002). Fishery Manager’s Guidebook, Management Measures and Their Application. FAO Fisheries Technical Paper. Vol. 424. Rome:FAO. 223p.
• ÇİTOM, (2021). Çanakkale İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ile görüşme. Çanakkale. (Erişim tarihi:20.10.2021)
• Dartay, M. (2011). Keban Baraj Gölü'nde kullanılan monofilament sade ağlarda av veriminin arttırılmasına yönelik araştırmalar (Doktora Tezi). Fırat Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Dickson, W. (1989). Cod gillnet effectiveness related to local abundance, availability and fish movement. Fisheries Research, 7(1-2), 127-148.
• Doyuk, S. A. (2006). Çanakkale Bölgesinde kullanılan av araçlarının teknik özelliklerinin belirlenmesi üzerine bir çalışma (Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Erdem, Y., Özdemir, S., Özsandıkçı, U., & Büyükdeveci, F. (2020). Orta Karadeniz (Sinop-Samsun) kıyı balıkçılığında kullanılan av araçlarının teknik planları. Marine and Life Sciences, 2(2), 85-96.
• Emirbuyuran, Ö., & Çalık, S. (2016). Samsun-Ordu-Giresun illerinde kullanılan sürükleme ve çevirme ağlarının teknik özellikleri. Anadolu University Journal of Science and Technology–C Life Sciences and Biotechnology, 4(2), 49-56.
• Engas, A. (1994). Abundance estimation using bottom gillnet and longline the role of fish behaviour. marine fish behaviour in capture and abundance estimation. Fishing News Books. Oxford. 134- 160.
• FAO, (1975). Catalogue of Small-Scale Fishing Gear (ed. C. Nédélec). Food and Agriculture Organization of United Nations by Fishing News Boks Ltd. 191p.
• Hamley, J. M. (1975). Review of gillnets selectivity. Journal of Fisheries Research Board of Canada, 32, 1943-1969.
• Hoşsucu, H. (1998). Balıkçılık I (Avlama Araçları ve Teknolojisi), Ege Ünivesitesi Su Ürünleri Fakültesi Yayını, No: 55, 247s, İzmir.
• Kara, A. (1992). Ege Bölgesi uzatma ağları ve uzatma ağları balıkçılığının geliştirilmesi üzerine araştırmalar (Doktora Tezi). Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Kuşat, M. (1996). Eğridir Gölü’ndeki sudak balığı (Stizostedion lucioperca L., 1758) avcılığında kullanılan multifilament ve monofilament sade uzatma ağlarının av verimliliği üzerine bir araştırma (Doktora Tezi). Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Metin, C. Lök, A., & İlkyaz, A. T. (1998). The selectivity of gill net in different mesh size for Diplodus annularis (L., 1758) and Spicara flexuosa (Rafinesque, 1810). Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 15, 293-303.
• Orsay, B., & Duman, E. (2010). Farklı renk ve donamlarda yapılandırılmış monofilament galsama ağlarının av verimliliği. Journal of fisheriessciences.com, 4(4), 362-375. doi: 10.3153/jfscom.2010039
• Özdemir, S., & Erdem, Y. (2006). Uzatma ağlarının ağ materyali ve yapısal özelliklerinin türlerin yakalanabilirliği ve tür seçiciliği üzerindeki etkisi. E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, 23(3-4), 429-433.
• Özekinci, U. Cengiz, Ö., & Sefa, B., (2006). Çanakkale Bölgesinde kullanılan uzatma ağlarının donam özellikleri ve balıkçıların sorunları. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 23, (1/3), 473-480.
• TUİK, (2011-2020). Türkiye Su Ürünleri İstatistikleri, Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası. Ankara. [Erişim Tarihi: 8 Ekim 2021]. Erişim Adresi: https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?locale=tr
• Şahin, E., & Özekinci, U. (2020). Küçük ölçekli balıkçılığın sosyo-ekonomik durumu, Çanakkale (Kuzey Ege), Türkiye. Çanakkale Onsekiz Mart University Journal of Marine Sciences and Fisheries, 3(1), 19-26. doi:19-26. 10.46384/jmsf.740894
• Ünal, V. (2001). Foça balıkçılığının sosyo-ekonomik analizi ve sürdürülebilirlik açısından değerlendirilmesi üzerine bir araştırma (Doktora Tezi). Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Yıldız, T. & Karakulak, F. S. (2010). İstanbul kıyı balıkçılığında kullanılan dip uzatma ağlarının teknik özellikleri. E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, 27(1), 19-24.
• Yıldız, T. Gönülal, O., & Karakulak, F. S. (2012). Gökçeada (Ege Denizi) kıyı balıkçılığı, av araçları ve tekne özellikleri. İstanbul Üniversitesi Su ürünleri Dergisi, 27, 1-25.