Çanakkale Mutfağında Su Ürünlerinin Yeri

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: Special Issue, 86 - 95, 28.10.2022

Dilek Kahraman Yılmaz , Nermin Berik

https://doi.org/10.46384/jmsf.1140381

Öz

Türkiye’nin en batısında bulunan Çanakkale; iki farklı kıtayı birbirine bağlaması ve sahip olduğu boğaz sistemi nedeniyle özel bir konumdadır. Zengin su ürünleri çeşitliliğine sahip olan Çanakkale’nin bu özelliği; geçmişten günümüze, mutfağına da yansımıştır. Çanakkale halkı; su ürünlerinden yapılan yöresel yemeklerinin tadıyla adından söz ettirirken, sunum çeşitliliğini arttırmıştır. Özellikle denize kıyısı olan bazı ilçe ve sahil köylerinin yemek listeleri bu çeşitliliğe göre oluşturulmuş olup; Çanakkale gastronomi turizminin canlanmasında önemli rol oynamıştır. Bu kapsamda çalışmamızda; hem evlerde hem de yerel lokantalarda rahatlıkla tüketilen; iskorpit balığı çorbası, midye dolma, midye tava, kalamar tava, kalamar dolma, kalamar kokoreç, ahtapot salatası, ahtapot güveç, karides salatası, karides güveç, asma yaprağında sardalye, kılıç şiş, istavrit tava, fener buğulama, levrek fırın yöresel yemekleri uygulanarak irdelenmiştir. Bu çalışmayla; Çanakkale’nin geçmişten günümüze ön plana çıkmış yöresel su ürünleri yemeklerinin tanımlaması yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çanakkale, yemek, sağlık, turizm, kalamar, midye

The Place of Seafood Products in Çanakkale Cuisine

Öz

The city of Çanakkale, located in the westernmost part of Turkey, has a unique location as being a junction between two continents and having a strait system. Çanakkale has a rich variety of seafood, which has been reflected in its cuisine throughout the history. The people of Çanakkale are proud of their local seafood cuisine with diverse presentation techniques. The rich marine biodiversity is the basis of the menus of coastal towns and villages, playing a major role in gastronomic tourism. In this context, the present study investigates local dishes such as scorpion fish soup, stuffed mussels, fried mussels, fried squid, stuffed squid, squid kokoreç, octopus salad, octopus stew, shrimp salad, shrimp stew, sardines in vine leaves, swordfish on skewers, fried horse mackerel, steamed lanternfish, roasted sea bass, which are commonly available both in local restaurants and homes. The study aims to characterize popular regional seafood dishes of Çanakkale that has endured the test of time from the past to the present.

Anahtar Kelimeler

Çanakkale, food, health, tourism, squid, mussel

Kaynakça

• Acar Tek, N. & Sürücüoğlu, M.S. (2014). Basılmış olan ilk Türk yemek kitabı “Melceü’t-Tabbahin”. Gazi Türkiyat, Bahar 2014/14, 225-229.
• Anonim (2020a). Tarım ve Orman Bakanlığı Çanakkale İl Müd. 2020 Yılı Brifing Dosyası. (https://canakkale.tarimorman.gov.tr/Belgeler/Brifingler/2020%20Y%C4%B1l%C4%B1%20Brifing%20Raporu.docx, Erişim Tarihi: 27/06/2022).
• Anonim, (2020b). T.C. Cumhurbaşkanlığı Resmi Gazete, 5/1 Numaralı Ticari Amaçlı Su Ürünleri Avcılığının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ, Tebliğ No: 2020/20. Resmî Gazete Tarihi: 22.08.2020 Resmî Gazete Sayısı: 31221
• Berik N. & Hatemi H.H. (2008). Balıkla Beslenme ve Kardiyovasküler Sağlık. Diabet Bilimi Dergisi, 6, 12-13.
• Berik, N., & Kahraman, D., (2009). Asma Yaprağında Sardalya Balığı. II. Geleneksel Gıdalar Sempozyumu, 27-29 Mayıs 2009, Van, Türkiye. 212- 215 ss. ISBN:978-9944-89-728-0.
• Cicero, A. F., Ertek, S., & Borghi, C. (2009). Omega-3 polyunsaturated fatty acids: their potential role in blood pressure prevention and management. Current vascular pharmacology, 7(3), 330-337. doi: 10.2174/157016109788340659
• Çavuşoğlu, M., & Çavuşoğlu, O. (2018). Gastronomi turizmi ve Gökçeada lezzet rotası. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(Ek1), 347-359.
• İhsanoğlu, M. A., & İşmen, A. (2020). Marmara Denizi biyoçeşitliliği ve Derinsu pembe karidesi av miktarı. Aquatic Research, 3(2), 85-97. doi.org/10.3153/AR20008
• Kaya, Y., Duyar, H. A., & Erdem, M. E. (2004). The importance of fish fatty acids on human health. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 21, 365-370. doi: 10.12714/egejfas.2004.21.3.5000157028
• Khalili Tilami, S., & Sampels, S. (2018). Nutritional value of fish: lipids, proteins, vitamins, and minerals. Reviews in Fisheries Science & Aquaculture, 26(2), 243-253. doi.org/10.1080/23308249.2017.1399104
• Küçük, E., & Saatcı, G. (2022). Yerel Etkinliklerde Gastronomi Mirasının Yaşatılması Üzerine Bir Araştırma: Çanakkale Örneği. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 6(1), 184-201.
• Pal, J., Shukla, B. N., Maurya, A. K., Verma, H. O., Pandey, G., & Amitha, A. (2018). A review on role of fish in human nutrition with special emphasis to essential fatty acid. International Journal of Fisheries and Aquatic Studies, 6(2), 427-430.
• Saatcı, G., & Demiral, N. Ö. (2018). Yöresel yemeklerin yiyecek-içecek işletmelerinin menülerinde yer alma düzeylerinin belirlenmesi: Bozcaada örneği. IWACT 2018 Internatıonal West Asia Congress Of Tourism Research 27 Sept –30 Sept 2018 Van- Turkey. The Congress Book of Full Texts-IWACT 2018-ISBN:978-605-2292-64-8. 330-340 pp.
• Sönmez, A., & Şimşek, F. (2011). Cumhuriyetin kuruluşundan günümüze Türkiye ekonomisinde yaşanan gelişmelerin küçük ölçekli bir aile işletmesi üzerindeki etkileri. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi. 6, 93-114.
• Şengör, G. F. Ü., & Ceylan, Z. (2018). Türk Mutfağında Su Ürünleri Kültürü ve Önemi. Süleyman Demirel Üniversitesi Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Dergisi, 14(4), 386-398. doi.org/10.22392/egirdir.414488
• Tolon, M. T., & Elbek, A. G. (2016). Su ürünleri tüketim yapısı ve tüketim sıklığını etkileyen etkenlerin incelenmesiα Determination of factors affecting seafood consumption pattern and consumption frequency. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 33(3), 271-277. doi: 10.12714/egejfas.2016.33.3.12
• Tosun, Ş. Y., Büşra, Türk., & Varlık, C. (2020). Denizden Gelen Lezzet: Kalamar. Aydın Gastronomy, 4(1), 23-34.
• Turan, H., Yalçın, K. A. Y. A., & Sönmez, G. (2006). Balık Etinin Besin Değeri ve İnsan Sağlığındaki Yeri. Su Ürünleri Dergisi, 23(3), 505508.
• TÜİK, (2021). Su Ürünleri İstatistikleri. Erişim tarihi: 02 Haziran 2022. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Su-Urunleri-2021-45745.
• Yavuz, M., & Özkanlı, O. (2019). Yöresel yiyecek ve içeceklerin gastronomi turizmine etkileri: Gökçeada örneği. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(2), 279-301. doi: 10.32572/guntad.583672
• Yigin, C. C., Ismen, A., & Arslan, M. (2015). Reproductive biology of Lophius budegassa (Lophiidae) in the North Aegean Sea. Cybium, 39(1), 31-36.