ORTAÖĞRETİM KAYNAŞTIRMA ÖĞRENCİLERİNİN ŞİDDET EĞİLİMLERİNİN BENLİK SAYGILARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 2, 87 - 101, 31.12.2023

Osman Söner , Mehmet Mustafa Ünsal , Ramazan Şen , Asef Çalışkan , İsmail Yaylagül , Ebubekir Bozan

Öz

Bu araştırma lisede eğitim gören kaynaştırma öğrencilerinin şiddet eğilimleri ve benlik saygıları arasındaki ilişkinin belirlenmesi ve şiddet eğilimlerinin benlik saygısı üzerindeki etkisinin belirlenmesini amaçlamaktadır. Araştırma ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini İstanbul ilindeki farklı ilçelerde bulunan liselerde eğitim gören kaynaştırma öğrencileri oluşturmakta olup çalışma grubunu 81’i (%59.6) kız ve 55’i (%40.4) erkek olmak üzere 136 kaynaştırma öğrencisi oluşturmaktadır. Ayrıca çalışmaya katılan öğrencilerin 31’i (%22.8) özel öğrenme güçlüğü, 34’ü (%25.0) dil ve konuşma güçlüğü, 33’ü (%24.3) bedensel yetersizlik ve 38’i (%27.9) özel yetenekli kaynaştırma öğrencisidir. Araştırmanın katılımcıları uygun örnekleme yöntemi ile seçilen gönüllü kaynaştırma öğrencileri oluşmaktadır. Verilerin analizinde şiddet eğilimi ve benlik saygısının cinsiyete göre analizinde t-testi; tanı grubuna göre analizinde tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Kaynaştırma öğrencilerinin şiddet eğilimleri ve benlik saygıları arasındaki ilişkinin belirlenmesi için korelasyon; şiddet eğiliminin benlik saygısı üzerindeki etkisinin belirlenmesi için basit regresyon analizi kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda; benlik saygısının cinsiyet e göre anlamlı bir şekilde farklılaştığı, ayrıca benlik saygısı ve şiddet eğilimlerinin tanı grubuna göre anlamlı bir şekilde farklılaştığı saptanmıştır. Son olarak kaynaştırma öğrencilerinin benlik saygısı ve şiddet eğilimleri arasında anlamlı negatif yönlü anlamlı bir ilişki olup şiddet eğiliminin benlik saygısının anlamlı bir şekilde yordadığı saptanmıştır. Çalışmada elde edilen sonuçlara uygun olarak özellikle okul rehberlik servislerince yapılabilecek çalışmalara yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

kaynaştırma, benlik saygısı, şiddet eğilimi

DETERMINING THE LEVEL OF PREDICTION OF TOXIC LEADERSHIP PERCEPTIONS ON MENTAL WELLNESS OF TEACHERS WORKING IN SECONDARY EDUCATIONAL INSTITUTIONS

Öz

This research aims to determine the relationship between violence tendencies and self-esteem of mainstreaming students in high school and to determine the effect of violence tendencies on self-esteem. Relational screening model was used in the research. The population of the research consists of inclusive students studying in high schools in different districts of Istanbul, and the study group consists of 136 inclusion students, 81 (59.6%) female and 55 (40.4%) male. In addition, 31 (22.8%) of the students participating in the study were inclusion students with special learning disabilities, 34 (25.0%) language and speech difficulties, 33 (24.3%) physical disabilities and 38 (27.9%) gifted inclusion students. The participants of the study consist of volunteer inclusion students selected by convenient sampling method. In the analysis of data, t-test in the analysis of violence tendency and self-esteem by gender; One-way analysis of variance was used in the analysis according to the diagnosis group. Correlation for determining the relationship between violence tendencies and self-esteem of mainstreaming students; Simple regression analysis was used to determine the effect of violence tendency on self-esteem. As a result of the analyzes made; It was found that self-esteem differed significantly according to gender, and also self-esteem and violence tendencies differed significantly according to the diagnosis group. Finally, there was a significant negative relationship between the self-esteem and violence tendencies of inclusion students, and it was found that the tendency to violence predicted their self-esteem significantly. In accordance with the results obtained in the study, suggestions were made especially for the studies that can be done by the school guidance services.

Anahtar Kelimeler

Inclusion, self-esteem, tendency to violence

Kaynakça

• Akçagöz, H. (2017). Çalışan kadınların, benlik kavramı ile depresyon durumunun incelenmesi benlik kavramı ve ideal benlik kavramı arasındaki fark ile depresyon durumunun değişkenler açısından belirlenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
• Akman, B. ve Balat, G.U. (2004). Farklı sosyo-ekonomik düzeydeki lise öğrencilerinin benlik saygısı düzeylerinin incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 175-183.
• Arıcak, O.T. (1999). Grupla psikolojik danışma yoluyla benlik ve mesleki benlik saygısının geliştirilmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Avison, W.R., & Mc Alpine, D.D. (1992). Gender differences in symptoms of depression among adolescents. Journal of Health and Social Behavior, 33(2), 77-96.
• Babacan Gümüş, A., Şıpkın, S., Tuna, A. ve Keskin, G. (2015). Üniversite öğrencilerinde problemli internet kullanımı, şiddet eğilimi ve bazı demografik değişkenler arasındaki ilişki. TAF Preventive Medicine Bulletin, 14(6), 460-467.
• Baumeister, R.F., & Boden, J.M. (1998). Agression and the self: High self-esteem, low self-control, and ego threat. Human Agression, 1(1), 111-137.
• Bloodstein, O. (1987). Speech pathology: An ıntroduction. USA: Houghton Mifflin Company.
• Boden, J.M., Fergusson, D.M., & Horwood, L.J. (2007). Self-esteem and violence: testing links between adolescent self-esteem and later hostility and violent behavior. Social Psychiatric Epidemiology, 42, 881–891.
• Brack, C.J., Orr, D.P., & Ingersoll, G. (1988). Pubertal maturation and adolescent self esteem, Journal of Adolescent Health Care, 9, 280-285.
• Brent, D.A., Johnson, B., Bartle, S., Brıdge, J., Rather, C., Matta, J., Connoly, J., & Constantine, D. (1993). Personalıty disorder, tendency to ımpulsive violence, and suicidal behavior in adolescents. Journal of American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 32(1), 69-75.
• Budak, S. (2003). Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Bushman, B.J., & Baumeister, R.F. (1998). Threatened egotism, narcissism, self-esteem, and direct and displaced aggression: Does self-love or self-hate lead to violence?. Journal of Personality and Social Psychology, 75(1), 219–229.
• Büyükşahin Çevik, G. ve Atıcı, M. (2009). Lise 3. sınıf öğrencilerinin benlik saygılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1), 339-352.
• Cascardi, M., & Vivian, D. (1995). Context for spesific episodes of marital violence: Gender and severity of violence differences. Journal of Family Violence, 10(3), 265-293.
• Centers for Disease Control and Prevention. (2014). Fact sheet: Understanding youth violence. Retrieved from https://www.cdc.gov/violenceprevention/pdf/yv-factsheet-a.pdf
• Coleman, J.C., Butcher, J.N., & Carson, R.C. (1980). Abnormal psychology, & modern life (6th Ed.). USA: Scott Foresman and Company.
• Çelik, S., Gençoğlu, C. ve Kumcağız, H. (2020). Ergenlerde şiddet eğiliminin yordayıcısı olarak duygusal zekâ. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 121-134.,
• Çuhadaroğlu, F. (1986). Adölesanlarda benlik saygısı. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı, Ankara.
• Durmuş, E. ve Gürgan, U. (2003). Lise öğrencilerinin şiddet ve saldırganlık eğilimleri. VII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi Bildiri Özetleri.
• Efilti, E. (2006). Orta öğretim kurumlarında okuyan öğrencilerin saldırganlık ve denetim odağı ve kişilik özelliklerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya. Fanning, P., & Mckay, M. (2000). Self Esteem. (Third Edition). United Stated: New Harbinger Publications.
• Fraenkel, Jack R., & Wallen, Norman E. (2009). How to design and evaluate research in education (Seventh ed.). New York: McGraw-Hill.
• Giles, J.W., & Heyman, G.D. (2005). Preschoolers' use of trait-relevant information to evaluate the appropriateness of an aggressive response. Aggressive Behavior, 31, 498-509.
• Guerrero-Molina, M., Moreno-Manso, J. M., Guerrero-Barona, E., & Cruz-Márquez, B. (2020). Attributing responsibility, sexist attitudes, perceived social support, and self-esteem in aggressors convicted for gender-based violence. Journal of Interpersonal Violence, 35(21–22), 4468–4491.
• Gullone, E., & Moore, S. (2000). Adolescent risk taking and 5 faktor model of personality. Journal of Adolescence, 23(4), 393-407.
• Güvenir, T. (2005). Okulda Akran İstismarı. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Hamarta, E. ve Demirbaş, E. (2009). Lise öğrencilerinin utangaçlık benlik saygılarının fonksiyonel olmayan tutumlar açısından incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (21), 239-247.
• Hasırcı, I., Örücü, E. ve Kurt, P. (2023). Benlik saygısı, yalnızlık ve problemli internet kullanımı ilişkisi: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. Akademik Hassasiyetler, 10(21), 116-142.
• Haskan Avcı, Ö. ve Yıldırım, İ. (2014). Ergenlerde şiddet eğilimi, yalnızlık ve sosyal destek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 157-168.
• İkiz, F.E. ve Sağlam, A. (2017). Ortaokul öğrencilerinin şiddet eğilimleri ile okula bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Elementary Education Online, 16(3), 1235-1246.
• Karabulut, B. (2019). Ortaöğretim öğrencilerinde dijital oyun bağımlılığı ve şiddet eğilimi ilişkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Gaziantep.
• Karademir, T., Kayabaşı, A. ve Vural, M. (2019). Ortaöğretim öğrencilerinin şiddet eğilim durumlarının belirlenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 4(2), 243-255.
• Karakaya, E. (2008). Endüstri meslek lisesi öğrencilerinin şiddet eğilimlerinin çok yönlü olarak değerlendirilmesi: İstanbul ili Avrupa yakası örneği. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Karal, E. (2022). PUBG mobile oyununun ergenlerin şiddet eğilimleri ve saldırganlık düzeyleri üzerindeki etkisinin incelenmesi. Journal Of Social, Humanities and Administrative Sciences, 8(51), 540-546.
• Karataş, Z.B. (2002). Anne baba saldırganlığı ile lise öğrencilerinin saldırganlığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Karayagiz Muslu, G., Coşkun Cenk, S., & Sarlak, D. (2020). An analysis of the relationship between high school students’ tendency toward violence, self-esteem, and competitive attitude. Journal of Interpersonal Violence, 35(23–24), 5976–5996.
• Kaura, S. ve Lohman, B. (2007). Dating violence victimization, relationship satisfaction, mental health problems, and acceptability of violence: A comparison of men and women. Journal of Family Violence. 22, 367–381.
• Knigthley, W.M., & Whitelock, D.M. (2007). Assessing the self‐esteem of female undergraduate students: An issue of methodology. Educational Studies, 33(2), 217- 231.
• Kılıçarslan, S. ve Parmaksız, İ. (2020). Ergenlerde şiddet eğiliminin yordayıcıları olarak sosyal kaygı ve duygusal özerklik. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 1-14.
• Koç, Y. (2017). Relationships between the physical education course sportsmanship behaviors with tendency to violence and empathetic ability. Journal of Educaiton and Learning, 6(3), 169-180.
• Korkut, F. (2004). Okul temelli önleyici rehberlik ve psikolojik danışma. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Köknel, Ö. (2013). Şiddet dili. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Lass, N.J., Ruscello, D.M., Pannbacker, M.D., & Schmitt, J.F. (1989). Speech-language pathologists' perceptions of child andadult female and male stutterers. Journal Fluency Disorders, 14, 127-134.
• Michaud, Y. (1991). Şiddet. (Muhtaroğlu, C. Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları
• Morgan, G.A., Barrett, K.C., Leech, N.L., & Gloeckner, G.W. (2020). IBM SPSS for ıntroductory statistics: Use and ınterpretation. (8. Edition). Rutledge: New York.
• Özgür G, Yörükoğlu G, Arabacı LB (2011) Lise öğrencilerinin şiddet algıları, şiddet eğilim düzeyleri ve etkileyen faktörler. Journal of Psychiatric Nursing, 2(2), 53-60.
• Özkan, İ. (1994). Benlik saygısını etkileyen etkenler. Düşünen Adam, 7(3), 4-9.
• Polat, O. (2001). Çocuk ve Şiddet. İstanbul: Der Yayınları.
• Rosenberg, M. (1965). Society and the adolescent self-image. Princeton, NJ: Princeton University Press.
• Scharf, S. (2000). Genders differences in adolescent aggression: An analysis of instrumentally. (Unpublished doctoral dissertation), Central Michigan University, United Kingdom.
• Söner, O. (2019). Ergenlerde benlik tasarımı ve benlik saygısı düzeylerinin sosyal medya beğenilmeme korkuları üzerindeki etkisinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ufuk Üniversitesi, Ankara.
• Söner, O. ve Yılmaz, O. (2020). Ergenlerin sosyal medya beğenilmeme korkularının yordayıcısı olarak benlik saygısı ve benlik tasarımı. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi, 4(7), 51-68.
• Şahin Baltacı, H. ve Altan, T. (2016). Lise öğrencilerinde benlik saygısının yordayıcısı olarak depresyon, bağlanma ve şiddet eğilimi. Mehmet Akif Ersoy Eğitim Fakültesi Dergisi, (40), 227-239.
• Tanrıverdi, D., Savaş, E., Gönüllüoğlu, N., Kurdal, E. ve Balık, G. (2011). Lise öğrencilerinin yeme tutumları, yeme davranışları ve benlik saygılarının incelenmesi. Gaziantep Tıp Dergisi, 17(1), 33-39.
• Tuzgöl, M. (1998). Ana-baba tutumları farklı lise öğrencilerinin saldırganlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Uyanık Balat, G. ve Akman, B. (2004). Farklı sosyo-ekonomik düzeydeki lise öğrencilerinin benlik saygısı düzeylerinin incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 175-183.
• Walker, J.S., & Bright, J.A. (2009). False inflated self-esteem and violence: A systematic review and cognitive model. The Journal of Forensic Psychiatry & Psychology, 20(1), 1-32.
• Walker, J., & Knauer, V. (2011). Humiliation, self-esteem and violence. Journal of Forensic Psychiatry & Psychology, 22(5), 724-741.
• World Health Organization. (2015). Preventing youth violence: An overview of the evidence. Geneva, Switzerland: Author. Retrieved from http://apps.who.int/iris/ bitstream/10665/181008/1/9789241509251_eng.pdf
• Yalom, I.D. (2018). Varoluşcu Psikoterapi. (Z., Babayiğit, Çev.). (1. Baskı). İstanbul: Pegasus Yayınları
• Yavuzer, H. (2016). Eğitim ve gelişim özellikleriyle okul çağı çocuğu. (19. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (12. Baskı). İstanbul: Seçkin Yayıncılık.
• Yörükoğlu, A. (2004). Gençlik çağı ruh sağlığı ve ruhsal sorunlar. İstanbul: Özgür Yayınları