Women’s Gynecological Cancer Awareness Levels and Associated Factors

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 4, 591 - 602, 15.10.2024

İlknur Gökşin , Yasemin Ertuğrul , Ümmüye Sedakatlı

https://doi.org/10.46483/jnef.1566691

Öz

Background: Increasing the awareness of gynecological cancers among women has an important place in early diagnosis and treatment of cancer and in reducing the mortality rate.

Objective: The study was conducted to evaluate women’s gynecological cancer awareness levels and affecting factors.

Methods: The descriptive study was conducted between November 2020 and October 2021 with 508 women living in a province in the Central Anatolia region, who are literate and can use social media. The data were obtained by collecting Personal Information Form and Gynecological Cancers Awareness Scale data via “Google Forms” application. Shapiro-Wilks test was used to determine the distribution of the data and it was determined that the data were not normally distributed. In addition to percentage, mean, standard deviation, min-max and median calculations, Mann Whitney U test and Kruskal Wallis tests were used to evaluate the study data.

Results: The mean age of the women participating in the study was 30.8 ± 10.4, 56.3% were in the 20-29 age group, 58.7% were university graduates, 65.2% were not working, 53.7% of women were at normal weight according to body mass index, 64.6% of women did not use any birth control method. The mean total score of the women’s gynecological cancer awareness scale was found to be 155.5 ± 21.9. It has been determined that women with higher education levels, those who use modern birth control methods, those who have received information about gynecological cancers, those who have children and those who have had a pap-smear test have higher awareness of gynecological cancer.

Conclusion: In this study, it was determined that women’s awareness of gynecological cancer was above the medium level and that their high level of education, use of modern birth control methods, having a pap-smear test and receiving information about gynecological cancer from health personnel increased their awareness of gynecological cancer.

Anahtar Kelimeler

Gynecological Cancers, Cancer Awareness, Level of Knowledge, Awareness

Kadınların Jinekolojik Kanser Farkındalık Düzeyleri ve İlişkili Faktörler

Öz

Giriş: Jinekolojik kanserlerin kadınlar arasındaki farkındalığının arttırılması kanserin erken tanı, tedavisinde ve mortalite oranının azaltılmasında önemli yer tutmaktadır.

Amaç: Araştırma, kadınların jinekolojik kanser farkındalık düzeyleri ve etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır.

Yöntem: Tanımlayıcı tipteki araştırma, Kasım 2020-Ekim 2021 tarihleri arasında İç Anadolu bölgesindeki bir ilde yaşayan, okuma-yazma bilen, sosyal medya kullanabilen 508 kadın ile yürütülmüştür. Veriler, Kişisel Bilgi Formu ve Jinekolojik Kanserler Farkındalık Ölçeği ile “Google Forms” uygulaması üzerinden verilerin toplanmasıyla elde edilmiştir. Verilerin dağılımını belirlemek için Shapiro-Wilks testi kullanılmış ve verilerin normal dağılmadığı tespit edilmiştir. Çalışma verilerinin değerlendirilmesinde yüzde, ortalama, standart sapma, min.- maks., ortanca hesaplamalarının yanı sıra, Mann Whitney U testi ve Kruskal Wallis testleri kullanılmıştır.

Bulgular: Araştırmaya katılan kadınların yaş ortalamasının 30.8 ± 10.4, %56.3’ünün 20-29 yaş grubunda, %58.7’sinin üniversite mezunu, %65.2’sinin çalışmadığı, %53.7’sinin beden kitle indeksine göre normal kiloda olduğu, %64.6’sının herhangi bir doğum kontrol yöntemi kullanmadığı belirlenmiştir. Kadınların jinekolojik kanser farkındalığı ölçeği toplam puan ortalaması 155.5 ± 21.9 olarak saptanmıştır. Kadınlardan eğitim düzeyi yüksek olanların, modern doğum kontrol yöntemi kullananların, jinekolojik kanserler hakkında bilgi alanların, çocuk sahibi olanlarının ve pap-smear testi yaptıranların jinekolojik kanser farkındalıklarının daha yüksek olduğu belirlenmiştir.

Sonuç: Bu araştırmada, kadınların jinekolojik kanser farkındalıklarının, orta düzeyin üzerinde olduğu ve eğitim düzeyinin yüksek olmasının, modern doğum kontrol yöntemi kullanımının, pap-smear testi yaptırma ve sağlık personellerinden jinekolojik kanserler ile ilgili bilgi alma durumlarının jinekolojik kanser farkındalıklarını arttırdığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Jinekolojik Kanserler, Kanser Farkındalığı, Bilgi Düzeyi, Farkındalık

Kaynakça

• Aksoy, H., Dağcıoğlu, K., Durmuş, M., Uyan, D. D, Sarı, E., Fidancı, İ.,… Cankurtaran, M. (2021). Tıp fakültesi öğrencilerinin servikal kanser hakkında bilgi düzeyleri ve human papilloma virus aşısına karşı tutumları. The Journal of Turkish Family Physician,12(2), 66-75.
• Alp Dal, N. ve Ertem, G. (2017). Jinekolojik kanserler farkındalık ölçeği geliştirme çalışması. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(5), 2351-2367. http://www.itobiad.com/tr/download/ article-file/355013.
• Alp Dal, N., Akkuzu, G. ve Çetinkaya Şen, Y. (2020). Ufuk üniversitesi kadın çalışanlarının jinekolojik kanser farkındalığının incelenmesi. Ebelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(2), 91-99.
• Alp Dal, N., Gümüşsoy, S. ve Ertem, G. (2021). Analysis of awareness of gynaecological cancers in women using social media. Psychology Health ve Medicine, 1-8. DOI: 10.1080/13548506.2021.1996616.
• Altun, Y. (2020). Kadınların kanser taramalarına katılımını etkileyen faktörler. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 14(2), 210-215. DOİ: 10.21763/tjfmpc.645578.
• Atlas, B. ve Güneri, S. E. (2022). Kadınların jinekolojik kanserlerle ilgili farkındalığı ve farkındalığı etkileyen faktörler. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 7(1), 77-85.
• Atwa, A. M. E., Hassan, H. E. ve Ahmed S. I. (2019). The Impact of a Hospital-Based Awareness Program on the Knowledge of Patients About Breast Cancer and Cancer Cervix. International Journal of Nursing Studies, 4(1), 20. http://dx.doi.org/10.20849/ijsn.v4i1.537
• Azzani, M., Alawi, E. B., Atroosh, W. M. ve Yadav, H. (2023). Awareness of cervical cancer and its associated socio demographic factors among Yemeni immigrant women in Malaysia. BMC Women’s Health, 23, 19. https://doi.org/10.1186/s12905-023-02172-y
• Babaei, M., Salmani F., Kariman, N., Nasiri, S. ve Ozgoli, G. (2022). Women’s awareness of ovarian cancer risk factors and symptoms in Western Iran in 2020–2021. BMC Women’s Health, 22, 192. https://doi.org/10.1186/s12905-022-01779-x.
• Baharum, N. N., Ariffin, F., Isa, M. R ve Tin, S. T. (2020). Health literacy, knowledge on cervical cancer and pap smear and its influence on pre-marital Malay Muslim women attitude towards pap smear. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention, 21(7), 2021-2028.
• Barrow, A., Onikan, A., Nzoputan, C.I. ve Ekholuenetale, M. (2020). Prevalence and determinants of cervical cancer awareness among women of reproductive age: evidence from Benin and Zimbabwe population-based data. Applied Cancer Research, 40(1), 8. https://doi.org/10.1186/s41241-020-00092-z.
• Bhaskaran, K., Douglas, I., Forbes, H., dos-Santos-Silva, I., Leon, D. A. ve Smeeth, L. (2014). Body-mass index and risk of 22 specific cancers: a populationbased cohort study of 5.24 million UK adults. Lancet, 384, 755-765.
• Brain, K. E., Smits, S., Simon, A. E, Forbes, L. J, Roberts C., Robbe, I. J.,… Hanson, J. (2014). Ovarian cancer symptom awareness and anticipated delayed presentation in a population sample. BMC Cancer, 14(1), 171-81. http://dx.doi.org/10.1186/1471-2407-14-171.
• Burucu R. ve Kıyak, S. (2020). Üniversite öğrencilerinin jinekolojik kanser farkındalıkları ve ilişkili faktörler. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 31(3), 172-182.
• Campo, L., Zhang, C. ve Breuer, E. K. (2015). EMT-inducing molecular factors in gynecological cancers. BioMed Research International, 2015, 1-12. https://doi.org/10.1155/2015/420891
• Eroğlu, K. ve Koç, G. (2014). Jinekolojik kanser kontrolü ve hemşirelik. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 1(2), 77-90.
• Esposito, K., Chiodini, P., Capuano, A., Bellastella, G., Maiorino, M. I ve Giugliano, D. (2014). Metabolic syndrome and endometrial cancer: a meta-analysis. Endocrine, 45(1), 28-36.
• Fonnes, T., Telle, I.O., Forsse, D., Falck, R., Trovik, J. ve Haldorsen, I. S. (2021). Cancer awareness in the general population varies with sex, age and media coverage: A population-based survey with focus on gynecologic cancers. European Journal of Obstetrics & Gynecology and Reproductive Biology, 256, 25–31.
• Gözüyeşil, E., Arıöz, Düzgün, A. ve Taş F. (2020). Bir aile sağlığı merkezine başvuran kadınların jinekolojik kanser farkındalıklarının değerlendirilmesi. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 14(2), 177-185. http://doi.org/:10.21763/ tjfmpc.730022.
• Gultekin, M., Kucukyildiz, I., Karaca, M. Z., Dundar, S., Boztas, G., Turan, S. H.,… Keskinkilic, B. (2017). Trends of Gynecological Cancers in Turkey: Toward Europe or Asia? International Journal of Gynecological Cancer, Oct;27(8S), S1-S9. doi: 10.1136/ijgc-00009577-201710001-00001.PMID: 30819761.
• Günaldı, O., Bozkurt, H. S, İlter, E., Günaldı, A., Çelik, A. ve Ayan, M. T. (2019). Obezitenin kadın kanserleri üzerindeki etkileri: Derleme makalesi. Maltepe Tıp Dergisi, 11(3):88-97.
• Haydaroğlu, A., Özsaran, Z., Şanlı, A., Zekioğlu, O. ve Akman, L. (2019). Ege ünı̇versı̇tesı̇ hastanesı̇nde jinekolojik kanserlerin epidemiyolojik ve genel sağ kalım özellikleri. Ege Tıp Dergisi, 58 (ek sayı), 26-32. https://doi.org/10.19161/etd.668351.
• Kaya Şenol, D., Polat, F. ve Doğan, M. (2021). Jinekolojik kanser farkındalığı: üreme çağı ve postmenopozal dönem kadınlar. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 15(1), 56-62. http://doi.org/10.21763/tjfmpc.805231.
• Kızılırmak, A. ve Kocaöz, S. (2018). The factors influencing health beliefs about cervical cancer and Pap smear test among the women at a university. Journal of Contemporary Medical Education, 27(3), 165-175.
• Olsen, C. M, Nagle, C. M., Whiteman, D.C., Ness, R., Pearce, C.L., Pike, M. C.,… Webb, P.M. (2013). Obesity and risk of ovarian cancer subtypes: evidence from the ovarian cancer association consortium. Endocrine-Related Cancer, 20(2), 251-262.
• Özcan, H. ve Doğan Demir, M. (2021). Gynecological cancer awareness among women. Indian Journal of Gynecologic Oncology, 19(1), 1-9. https://doi.org/10.1007/s40944-020-00481-w.
• Sağlık Bakanlığı, Sağlık İstatistikleri Yıllığı. (2020). 22- Eylül 2013 tarihinde https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/43399,siy2020-tur-26052022pdf.pdf?0 adresinden erişildi.
• Seng, L. M., Rosman, A. N., Khan, A., Haris, N. M., Mustapha, N. A. S., Husaini, N. S. M.,… Zahari, N. F. (2018). Awareness of cervical cancer among women in Malaysia. International Journal of Health Sciences, 12(4), 42-48.
• Şahin, H. N. ve Bal, D. M. (2015). Üreme Organ Tümörleri. Kızılkaya Beji N (Der). Kadın Sağlığı ve Hastalıkları içinde (ss.143-160). İstanbul Nobel Tıp Kitabevleri.
• Teskereci, G., Arslan, Ü. Ö. ve Öncel, S. (2022). The awareness levels of women for gynecologic cancer in Turkey: A cross-sectional study. The International Journal of Gynecology & Obstetrics, 156(3), 539-545. https://doi.org/10.1002/ijgo.13745.
• Ward, K. K., Roncancio, A. M., Shah, N. R., Davis, M. A., Saenz, C. C., McHale, M. T.,… Plaxe, S. C. (2013). The risk of uterine malignancy is linearly associated with body mass index in a cohort of US women. American Journal of Obstetrics & Gynecology, 209(6), 579.e1-5
• World Health Organization. (2020). International agency for research on cancer, cancer today [online]. 15 Şubat 2022 tarihinde https://gco.iarc.fr/today/online-analysis-table adresinden erişildi.
• World Health Organization. (2020). Estimated age-standardized incidence rates (World) in 2020, World, both sexes, all ages. International Agency for Research on Cancer. 22 Eylül 2023 tarihinde https://gco.iarc.fr/today/online-analysis-multi-bars adresinden erişildi