RELATIONSHIPS AMONG NUMBER OF SHEEP, MILK PRODUCTION, DOLLAR EXCHANGE RATE AND GOLD PRICE IN ÇANAKKALE PROVINCE: ARDL BOUND TEST APPROACH

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 5, 173 - 180, 10.01.2019

Şenol Çelik , Turgay Şengül Bünyamin Söğüt Hakan İnci Ömer Şengül

https://doi.org/10.26809/joa.2018548628

Öz

In this study, the relationships among number of sheep, sheep milk production, dollar exchange rate and gold price in the period of 1991-2017 in Çanakkale province were analyzed. In the analysis, it was determined that the number of sheep, milk production and dollar exchange rate series were stationary in the first order and stationary in the second order in gold price series. For this reason, the relationship between the mentioned series was investigated by the Bound test. The lag length in the study was 4. The long-term predicted model was ARDL (4,4,2,4). According to the results of the Bound test, the relationship between sheep milk production and number of sheep, dollar exchange rate and gold price was found as a long-term and statistically significant. The coefficient of the error correction variable was estimated as -1,496. There was a positive relationship between milk production and the number of sheep and dollar exchange rate in the long term, and a negative and statistically significant relationship was found between milk production and gold price in the long term. As a result of the diagnostic tests, the coefficient of determination (R2) and adjusted determination coefficient (Adj. R2) and Akaike info criterion (AIC) were estimated as 0.999, 0.998 and 10.177, respectively. Because heteroscedasticity test showed that nR2 test statistic was 18.151 and p = 0.379>0.05, it was understood that there was no variance problem in the model and the model was established correctly.

Anahtar Kelimeler

Çanakkale, number of sheep, milk production, ARDL Bound test, dollar exchange rate, gold price

ÇANAKKALE İLİNDE SAĞILAN KOYUN SAYISI, SÜT ÜRETİMİ, DOLAR KURU VE ALTIN FİYATI İLİŞKİSİ: ARDL BOUND TESTİ YAKLAŞIMI

Öz

Bu çalışmada, Çanakkale ilinde, 1991-2017 döneminde, sağılan koyun sayısı, koyun sütü üretimi, dolar kuru ve altın fiyatı arasındaki ilişki analiz edilmiştir. Yapılan analizde, sağılan koyun sayısı, süt üretimi ve dolar kuru serilerinin birinci mertebeden durağan (stationary), altın fiyatı serisinin ise ikinci mertebeden durağan oldukları saptanmıştır. Bu nedenle, sözü edilen seriler arasındaki ilişki Bound testi ile araştırılmıştır. Araştırmada gecikme uzunluğu 4 olarak tespit edilmiştir. Uzun dönem tahmin edilen modelin ARDL(4,4,2,4) modeli olduğu belirlenmiştir. Bound testi sonuçlarına göre, koyun sütü üretimi ile sağılan koyun sayısı, dolar kuru ve altın fiyatı arasında uzun dönemli ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Hata düzeltme değişkeninin katsayısı -1.496 olarak tahmin edilmiştir. Koyun süt üretimi ile sağılan hayvan sayısı ve dolar kuru arasında uzun dönemde pozitif, süt üretimi ile altın fiyatı arasında uzun dönemde negatif ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur.

Tanısal testler sonucunda belirleme katsayısı (R2) 0.999, düzeltilmiş belirleme katsayısı (Adj. R2) 0.998 ve Akaike bilgi kriteri (AIC) 10.177 olarak tahmin edilmiştir. Heteroskedasticity testi sonucunda nR2 test istatistiği 18.151 ve p=0.379>0.05 bulunduğundan modelde değişen varyans sorununun olmadığı ve modelin doğru kurulduğu anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çanakkale, koyun sayısı, süt üretimi, ARDL sınır testi, dolar kuru, altın fiyatı

Kaynakça

• ANONİM, (2017). http://www.milliyet.com.tr/yillara-gore-altin-fiyatlari-son-gundem- 2597607/
• AYERBE, A., HOPKIN, E. (2004). Future of the sheep and goat dairy sectors. Summary Report on Conclusions of the International Symposium, 28-30 October 2004, Spain.
• CABALLERO, R. J. (1991). On the Sign of the Investment-Uncertainty Relationship. American Economic Review 81(1):279-88.
• BAHMANI-OSKOOEE, M., HAJILEE, M. (2013). Exchange Rate Volatility and its Impact on Domestic Investment. Research in Economics, 67:1-12.
• BYRNE, J., DAVIS, E. (2003). Panel Estimation of the Impact of Exchange Rate Uncertainty on Investment in The Major Industrial Countries. Royal Economic Society Annual Conference, 34.
• FAOSTAT, 2016. http://www.fao.org/faostat/en/#data/QA (Haziran, 2018).
• GUJARATI, D. N., PORTER, D. C. (2016). Temel Ekonometri (Çevirenler: Ümit Şenesen, Gülay Günlük Şenesen). Literatür Yayıncılık, s.972.
• JAİN, A., GHOSH, S. (2013). Dynamics Of Global Oil Price, Exchange Rate and Precious Metal Price in India. Resources Policy, 38:88-93.
• KIZILKAYA, O., SOFUOĞLU, E., KARAÇOR, Z. (2016). Türkiye’de Turizm Gelirleri- Ekonomik Büyüme İlişkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Yönetim ve Ekonomi, 23(1):203-215.
• LUNDİN, B. (2015). Altın ve Petrol Her Zaman Zıt Değil. Bloomberg, http://www.bloomberght.com/haberler/haber/1748041-altin-ve-petrol-dolar-ileherzaman- zitdegil, erişim tarihi 4 Mart 2018.
• NARAYAN, P. K., NARAYAN, S. (2006). Savings Behaviour in Fiji: An Empirical Assessment Using the ARDL Approach to Cointegration. International Journal of Social Economics, 33(7):468-480.
• ÖKSÜZLER, O., EKİNCİ, M. F. (2013). Döviz kuru belirsizliğinin özel sabit sermaye yatırımlarına etkisi: Türkiye örneği. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 20:32-42. Doi: http://dx.doi.org/10.11611/JMER185.
• SARI, R., HAMMOUDEH, S ., SOYTAŞ, U. (2010). Dynamics Of Oil Price, Precious Metal Prices, and Exchange Rate. Energy Economics, 32:351-362.
• SERVEN, L. (2002). Real Exchange Rate Uncertainty and Private Investment in Developing Countries. World Bank Policy Research Working Paper, 2823.
• TARI, R. (2015). Ekonometri. Umuttepe Yayınları, s.534. TCMB (Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası), (2017). http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TCMB+TR/TCMB+TR/Main+Menu/Istatis tikler/Doviz+Kurlari/Gosterge+Niteligindeki+Merkez+Bankasi+Kurlarii
• TÜİK, (2017). Hayvancılık istatistikleri. https://biruni.tuik.gov.tr/hayvancilikapp/hayvancilik.zul, erişim tarihi 29 Nisan 2018.