Ranking the Financial Efficiency of Development and Investment Banks in Turkey by MABAC Method by Weighting with CRITIC Method in 2016–2021 Period

Yıl 2023, , 14 - 32, 15.01.2023

Mehmet Öksüzkaya , Murat Atan

https://doi.org/10.55026/jobaf.1187106

Öz

In this study, the development and investment banks that continue to operate in the Turkish banking system in the period of 2016–2021 are ranked according to their financial performance. In evaluating the financial performance of development and investment banks, studies in the literature were examined and 6 criteria, 3 of which were benefit-oriented and 3 were cost-oriented, were used. The CRITIC method, which is an objective method according to the benefit and cost structure, was preferred in determining the weight of the criteria used in the study. MABAC method, which is one of the multi-criteria decision-making methods, was used in ordering the development and investment banks according to their financial performance. According to the results of the analysis, it was seen that the Development and Investment Bank of Turkey had the highest financial performance and İller Bank had the lowest financial performance according to the MABAC method under the criteria determined in the period of 2016–2021.

Anahtar Kelimeler

Development and Investment Banks, Multi - Criteria Decision Making, CRITIC Method, MABAC Method

Türkiye’de Kalkınma ve Yatırım Bankalarının Finansal Etkinliği 2016–2021 Döneminde CRITIC Yöntemi ile Ağırlıklandırılarak MABAC Yöntemi ile Sıralanması

Öz

Bu çalışmada 2016–2021 döneminde Türkiye Bankacılık sisteminde faaliyetine devam eden kalkınma ve yatırım bankalarının finansal performanslarına göre sıralanmıştır. Kalkınma ve yatırım bankalarının finansal performansı değerlendirmede alan yazındaki çalışmalar incelenerek 3’ü fayda yönlü ve 3’ü maliyet yönlü olmak üzere 6 kriter kullanılmıştır. Çalışmada kullanılan kriterlerin ağırlığını belirlemede fayda ve maliyet yapısına göre objektif bir yöntem olan CRITIC yöntemi tercih edilmiştir. Kalkınma ve yatırım bankalarının finansal performansına göre sıralamada çok ölçütlü karar verme yöntemlerinden biri olan MABAC yöntemi kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre 2016–2021 döneminde belirlenen kriterler altında MABAC yöntemine göre Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası en yüksek finansal performansa, İller Bankası ise en düşük finansal performansa sahip olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Kalkınma ve Yatırım Bankaları, Çok Kriterli/Ölçütlü Karar Verme, CRITIC Yöntemi, MABAC Yöntemi

Kaynakça

• Akbulut, O.Y. (2020). Finansal Performans ile Pay Senedi Getirisi Arasındaki İlişkinin Bütünleşik CRITIC ve MABAC ÇKKV Teknikleriyle Ölçülmesi: Borsa İstanbul Çimento Sektörü Firmalar Üzerinde Ampirik Bir Uygulama, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (40), 471–488.
• Akın, N. G. (2019). Makine Seçimi Probleminde Entropi–ROV ve CRITIC–ROV Yöntemlerinin Karşılaştırılması. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 62, 20–39.
• Altın, H. (2021). Borsa İstanbul’da İşlem Gören Şirketlerin Finansal Performanslarının MABAC Yöntemiyle Analizi. Uluslararası Ekonomi, İşletme ve Politika Dergisi, 5(2), 211–234.
• Ayçin, E. (2020). Çok Kriterli Karar Verme Bilgisayar Uygulamalı Çözümler (Genişletilmiş ve Güncellenmiş 2 Basım). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Ayçin, E. ve Çakın, E. (2019). Ülkelerin İnovasyon Performanslarının Ölçümünde Entropi ve MABAC Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinin Bütünleşik Olarak Kullanılması. Akdeniz İİBF Dergisi, 19(2), 326–351.
• Aydın, D. ve Başkır, M. B. (2013). Bankaların 2012 Yılı Sermaye Yeterlilik Rasyolarına Kümeleme Analizi ve Çok Boyutlu Ölçekleme Sonucu Sınıflandırılma Yapıları, Bankacılık ve Sigortacılık Araştırmaları Dergisi, 1(5), 29–47.
• Bakır, M. (2019). SWARA ve MABAC Yöntemleri ile Havayolu İşletmelerinde eWOW’a Dayalı Memnuniyet Düzeyinin Analizi. İzmir İktisat Dergisi, 34(1), 51–66.
• Battal, T. ve Akan, E. (2019). BRICS Ülkeleri ile Türkiye’nin Performans ve Potansiyel Kriterleri Çerçevesinden Değerlendirilmesi. Beykoz Akademi Dergisi, 7(1), 1–35.
• Diakoulaki, D. Mavrotas, G. and Papayannakis, L. (1995). Determining Objective Weights in Multiple Criteria Problems: The Critic Method. Computers & Operation Research, 22(7), 736–770.
• Gao, R., Nam, H. O., Ko, W.I. and Jang, H. (2017). National Options for a Sustainable Nuclear Energy System: MCDM Evaluation Using an İmproved integrated Weighting Approach. Energies, 10(12), 1–24.
• George, G. and Prabhu, G. N. (2000). Developmental Financial Institusions as Catalysts of Entrepreneurship in Emerging Economies. Academy of Management Review, 25(3), 620– 629.
• Gökmen, Ş. (2021). Türkiye’deki Banka Başarısızlıklarının Panel Yaşam Analizi ile İncelenmesi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 56(3), 1419–1435.
• Işık, Ö. (2020). SD Tabanlı MABAC ve WASPAS Yöntemleriyle Kamu Sermayeli Kalkınma ve Yatırım Bankalarının Performans Analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi (29), 61–78.
• Jahan, A., Mustapha, F., Sapuan, S. M., Ismail, M. Y.and Bahraminasab, M. (2012). A framework for Weighting of Criteria in Ranking Stage of Material Selection Process, The İnternational Journal of Advanced Manufacturing Technology, 58, 411–420.
• Karahanoğlu, İ. (2015). Türkiyedeki Kalkınma ve Yatırım Bankalarının Sermaye Yeterlilik Rasyolarının Markov Zincirleri Yöntemi ile Tahmin Edilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(41), 1236–1246.
• Karahanoğlu, İ. (2017). Türk kalkınma ve Yatırım Bankalarının Aktif Karlılığını Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (50), 167–186.
• Koç, S., Bağcı, A. ve Işık, K. C. (2016). Kalkınma ve Yatırım Bankalarının Performansları Açısından Değerlendirilmesi: Türkiye Ölçeği (2002–2012). Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 227–256
• Murinde, V. and Kariisa-Kasa, J. (1997). The Financial Performance of the East African Development Bank: a Retrospective Analysis. Accounting, Business & amp, Financial History, 7(1), 81–104.
• Mustafayeva, Z. (2020). Yatırım ve Kalkınma Bankalarının Performans Analizi: 2013–2018 Dönemi. (Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi, Bursa). Erişim adresi: https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/247867.
• Nunić, Z. (2018). Evaluation and Selection of the PVC Carpentry Manufacturer Using the FUCOM–MABAC Model. Operational Research in Engineering Science: Theory and Applications, 1(1), 13–28.
• Ömürbek, V., Aksoy, E. ve Akçakanat, Ö. (2018). Bankaların Grup Bazlı Karlılıklarının Gri Tahmin Yöntemi ile Değerlendirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (23), 75–89.
• Özgür, E. (2021). Kalkınma ve Yatırım Bankalarının CAMELS Analizi Yöntemiyle Finansal Performanslarının Değerlendirilmesi. İşletme Araştırmalar Dergisi, 13(4), 3206–3221.
• Pamučar, D. and Ćirović, G. (2015). The Selection of Transport and Handling Resources in Logistic Centers Using Multi-Attributive Border Approximation Area Comparision (MABAC). Expert Systems with Applications, 42(6), 3016–3028.
• Şenel, C. ve Şekeroğlu, S. (2019). Yatırım ve Kalkınma Bankalarının Etkinliklerinin VZA Yöntemiyle Analizi ve Türk Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 54(1), 565–580.
• Tervonen, T., Figueira, J. R., Lahdelma, R., Dias, J. A., and Salminen, P. (2009). A Stochastic Method for Robustness Analysis in Sorting Problems. European Journal of Operational Research,192(1), 236–242.
• Throne, J. and du Toit, C. (2009). A Macro–Framework for Successful Development Banks. Development Southern Africa, 26(5). 677–694.
• Türkiye Bankalar Birliği (2022). 15.04.2022 tarihinde https://www.tbb.org.tr/tr/bankacilik/banka - ve-sektor-bilgileri/istatistiki-raporlar/59 adresinden erişildi.
• Ulutaş, A. (2019). Entropi ve MABAC Yöntemleri ile Personel Seçimi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmalar Dergisi, 13(19), 1552–1573.
• Wang, D. and Zhao, J. (2016). Design Optimization of Mechanical Properties of Ceramic Tool Material During Turning of Ultra-High-Strength 300M with AHP and CRITIC Method. The International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 84, 2381–2390.
• Wang, J. J., Jing, Y. Y., Zhang, C. F. and Zhao, J. H. (2009). Review on Multi-Criteria Decision Analysis Aid in Sustainable Energy Decision-Making. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 13(9), 2263–2278.