Merkez Bankası Dijital Para Birimlerinin Geleneksel Bankacılık Sistemi Üzerindeki Etkisi

Yıl 2024, , 54 - 62, 15.01.2024

Murat Acar

https://doi.org/10.55026/jobaf.1401044

Öz

Bu makale, merkez bankası tarafından çıkarılan bu dijital para birimlerinin artan küresel ilgisini göz önünde bulundurarak, Merkez Bankası Dijital Para Birimlerinin (CBDC'ler) geleneksel bankacılık sistemi üzerindeki potansiyel etkisini eleştirel bir şekilde analiz etmektedir. Amaç, CBDC'lerin kullanılmaya başlanmasıyla birlikte geleneksel bankaların karşılaşabileceği aksaklıklar, fırsatlar ve zorluklar hakkında fikir vermektir. Aracılıktan çıkarma riskleri, artan dijital dolarizasyon olasılığı, banka hizmetlerine olan talepteki değişimler ve veri güvenliği ve gizliliğine ilişkin endişeler gibi faktörleri inceleyen araştırma, dijital para çağında bankacılığın geleceğine ilişkin devam eden söylemlere önemli ölçüde katkıda bulunuyor. Politika yapıcılar, merkez bankaları, finans kurumları ve araştırmacılar, bu çalışmanın beklenen değerli sonuçlarından faydalanarak, potansiyel etkileri daha iyi anlamalarını ve hem CBDC'ler hem de geleneksel bankacılık sistemi tarafından şekillendirilen gelişen manzarada gezinmek için etkili stratejiler formüle etmelerini sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Geleneksel Bankacılık, Merkez Bankası Dijital Para Birimleri, CBDC

The Impact of Central Bank Digital Currencies on the Traditional Banking System

Öz

This paper critically analyzes the potential impact of Central Bank Digital Currencies (CBDCs) on the traditional banking system, considering the increasing global attention these central bank-issued digital currencies are receiving. The objective is to provide insights into the disruptions, opportunities, and challenges that traditional banks may face with the introduction of CBDCs. Examining factors such as disintermediation risks, the possibility of heightened digital dollarization, shifts in demand for bank services, and concerns regarding data security and privacy, the research significantly contributes to the ongoing discourse on the future of banking in the digital currency era. Policymakers, central banks, financial institutions, and researchers stand to benefit from the anticipated valuable outcomes of this study, enabling them to better understand potential implications and formulate effective strategies for navigating the evolving landscape shaped by both CBDCs and the traditional banking system.

Anahtar Kelimeler

Traditional Banking, Central Bank Digital Currencies, CBDC

Kaynakça

• Akbulut, K. (2018). Elektronik Para Transferi Hizmeti Nasıl Vergilendirilir? Mali Çözüm Dergisi, Sayı 150, 205-210
• Al, İ., ve Akyazı, H. (2019). Merkez Bankası Dijital Parası ve Para Politikası Yansımaları. BAİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(3), s. 573-593.
• Allen, S., Čapkun, S., Fanti, G., Eyal, I., Grimmelmann, J., Ford, B. A., Juels, A., Kostiainen, K., Meiklejohn, A., Prasad, S., Miller, E., Wüst, K. ve Zhang, F. (2020). Design Choices For Central Bank Digital Currency: Policy And Technical Considerations, National Bureau Of Economic Research (NBER) Working Paper Series No: 27634. https://www.nber.org/papers/w27634
• Alpago, H. (2018). Bitcoin’den Selfcoin’e Kripto Para. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi (IBAD), 3(2), 411-428. https://doi.org/10.21733/ibad.419462
• Arel, S. (2018). 100 Soruda Para ve Para Politikası. Ankara: İmge Yayınevi.
• Auer, R., Cornelli, G., ve Frost, J. (2020). Rise of the Central Bank Digital Currencies: Drivers, Approaches and Technologies. BIS Working Papers (No 880), s. 10-16.
• Bank of Canada, Bank of England, Monetary Authority of Singapore (2018). Cross-border Interbank Payments and Settlements, Cross-border Interbank Payments and Settlements (bankofengland.co.uk) Erişim Tarihi:26.05.2023
• Bank of International Settlements (BIS) (2018). Central Bank Digital Currencies. Committee on Payments and Market Infrastructures, https://www.bis.org/cpmi/publ/d174.pdf Erişim Tarihi:25.02.2023
• Barrdear, J., ve Kumhof, M. (2016, Temmuz). The Macroeconomics of Central Bank Issued Digital Currencies. Bank of England Staff Working Paper, s. 65-67.
• Boar, C., ve Wehrli, A. (2021). Ready, Steady, Go? – Results of the Third BIS Survey on Central Bank Digital Currency. BIS Papers(No 114), s. 3-4.
• Bozkurt Yüksel, A. E. (2016). Elektronik Para, Sanal Para, Bitcoin ve Linden Doları’na Hukuki Bir Bakış. Journal of Istanbul University Law Faculty, 73(2), 173-220.
• Brunnermeier, M. K., James, H. ve Landau, J. P. (2019). The Digitalization of Money, National Bureau Of Economic Research (NBER) Working Paper Series No: 26300. https://www.nber.org/papers/w26300
• Chiu, J., Davoodalhosseini, M., Jiang, J., ve Zhu, Y. (2020). Bank Market Power and Central Bank Digital Currency: Theory and Quantitative Assessment. Bank of Canada Staff Working Paper (2019-20), s. 42-43.
• Doğan, M. (2020). Transformation of Banking: Negative Interest Rates and Central Bank Digital Currency Design Principles and Implications. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, s. 4-5.
• Europeαn Centrαl Bαnk (2019). Exploring Anonimity in Centrαl Bαnk Digital Currencies, https://www.ecb.europa.eu/paym/intro/publications/pdf/ecb.mipinfocus191217.en.pdf
• Elmas, B. Ve Aydın, S. (2021). Geçmişten Günümüze Paranın Tarihi: Fiziki Paradan Kripto Paraya. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi Sayı: 2021 Özel Sayı
• Gürsoy, S. ve Kartal, K. (2020). Takas Ekonomisinden Altın Paraya, Kâğıt Paradan Dijital (Sanal) Paraya Dönüşüm: Kripto Paralar; Bitcoin ve Blockchain Sistemlerinin Araştırılması. Samet Gürsoy ve Derya Ağcadağ (Ed.), İktisat ve İşletme Alanında Değişen Yaklaşımlar. (ss. 79-106). Ankara: İksad Yayınevi.
• Hacker, P. ve Thomale, C. (2018). Crypto-Securities Regulation: Icos, Token Sales And Cryptocurrencies Under EU Financial Law. European Company And Financial Law Review, 15(4), 645-696.
• Koç, S. (2020). Paranın Dijitalleşmesi ve Merkez Bankası Dijital Para Olasılığı. Akademik İzdüşüm Dergisi, 5(2), s. 196-204.
• Kshetri, N. (2021). The Economics of Central Bank Digital Currency. IEEE Computer, Vol.54(6), 53-58.
• Küçükkıralı, Z., ve Afşar, K. (2022). Türkiye’de Merkez Bankası Dijital Parasının Potansiyel Etkileri: SWOT Analiziyle Bir Değerlendirme. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 48. 142- 158 DOI: 10.52642/susbed.1099641
• Lee, C. D., Yan, L. ve Wang, Y. (2021). A Global Perspective On Central Bank Digital Currency. China Economic Journal. 14. 1-16. 10.1080/17538963.2020.1870279.
• Lloyd, M. (2022). The Future of Money: Central Bank Digital Currencies. Atlantic Economic Journal vol.50, 85–98 https://doi.org/10.1007/s11293-022-09748-3
• McBride, N. (2015). Payments And The Concept Of Legal Tender. Reserve Bank Of New Zealand Bulletin Vol.70 No.3 https://www.rbnz.govt.nz/-/media/ReserveBank/Files/Publications/Bulletins/2007/2007sep70-3mcbride.pdf Erişim Tarihi: 25.02.2023
• Priyadarshini, D. ve Kar, S. (2021). Central Bank Digital Currency (CBDC): Critical Issues And The Indian Perspective. Institute of Economic Growth (IEG) Working Papers No: 444. https://ideas.repec.org/p/awe/wpaper/444.html
• Sandner, P. G., Gross, J., Grale, L., ve Schulden, P. (2020, Temmuz). The Digital Programmable Euro, Libra and CBDC: Implications for European Banks. https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3663142 Erişim Tarihi:08.01.2024
• Seyidoğlu, H. (2015). Uluslararası İktisat Teori Politika Ve Uygulama, 20.Basım, Güzem Can Yayınları, İstanbul Sinha, S., ve Middleton, P. (2019). Retail CBDC's The Next Payments Frontier. OMFIF. London: Official Monetary and Financial Institutions Forum
• Wadsworth, A. (2018). The Pros And Cons Of Issuing A Central Bank Digital Currency. Reserve Bank Of New Zealand Bulletin Vol.81, No.7 https://www.rbnz.govt.nz/-/media/project/sites/rbnz/files/publications/bulletins/2018/2018jun81-07.pdf Erişim Tarihi: 25.02.2023
• Ward, O. ve Rochemont, S. (2019). Understanding Central Bank Digital Currencies (CBDC). An Addendum to “A Cashless Society- Benefits, Risks and Issues (Interim paper)” Institute and Faculty of Actuaries