FİRMALARIN UYGULADIKLARI REKABET STRATEJİLERİ VE BU KARARA ETKİ EDEN FAKTÖRLER

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 1, 135 - 162, 20.04.2018

Ersin Irk , Musa Said Döven

https://doi.org/10.22139/jobs.361855

Cited By: 2

Öz

Amaç: Bu
araştırmanın amacı, firmaların stratejik seçimlerinin belirlenerek, bu seçime
etki eden içsel ve dışsal faktörlerin neler olduğunun ortaya çıkarılmasıdır.

Yöntem: Araştırma,
Türkiye’ de faaliyet gösteren tuğla ve kiremit sektörü üzerinde
gerçekleştirilmiştir. Araştırma farklı ölçek, üretim sistemi ve ürünlere sahip
olan toplam 14 firmanın sahip, ortak ve üst düzey yöneticileri ile yapılan mülakatlar
ve ikincil veriler toplanarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın analizinde
nitel yöntemler kullanılmıştır. Öncelikle katılımcı firmalar, takip ettikleri
Miles ve Snow Tipolojisi ekseninde rekabet stratejilerine göre sınıflandırılmıştır.
Daha sonra firmaların strateji seçimlerine etki eden faktörler ortaya çıkartılmıştır.

Bulgular: Araştırma
neticesinde katılımcı firmalar arasında Miles ve Snow tipolojisine göre yapılan
sınıflandırmada tepkici, analizci ve savunmacı olmak üzere üç farklı strateji
tipi ortaya çıkmıştır. Atılgan stratejiyi takip eden firma olmadığı görülmüştür.
İşletmelerin seçimlerine etki eden temel faktörler ise; hammadde, üretim
sistemi, işletmenin sahip olduğu kaynaklar, ilişkili sektörler, coğrafik konum,
rekabet ortamı, ikame ürünler olarak belirlenmiştir.

Sonuç: Araştırmaya katılan firmaların stratejik yönelimlerinin çoğunlukla
tepkici olduğu belirlenmiştir. Sektörde ön plana çıkan firmaların ise analizci
ve savunmacı stratejiyi takip ettiği tespit edilmiştir. İşletmelerin stratejik kararlarının
altında yatan nedenlerin dışsal faktörlerden daha ziyade içsel faktörler olduğu
tespit edilmiştir. Analizci ve savunmacı firmaların tepkici firmalara nazaran
daha üstün kaynaklara sahip oldukları belirlenmiştir. Çalışmanın sonunda ise
gerek uygulamaya gerek araştırmacılara yönelik öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Strateji, Rekabet Stratejisi, Miles ve Snow Tipolojisi

COMPETITIVE STRATEGIES AND THE FACTORS AFFECTING THIS DECISION

Öz

Aim: The purpose of this research
is to determine what the strategic choices of firms and what are the internal
and external factors that influence this choice.

Method: This research was conducted in
brick and tile sector. The research was carried out by collecting interviews
and secondary data with partner and senior managers of a total of 14 companies
with different scales, production systems and products. Qualitative methods
have been used in the analysis of the research. First of all, participating
companies are classified according to competition strategies in the axis of
Miles and Snow typology they follow. Later on, factors that influence strategy
choices have been revealed.

Findings: From the findings of this
research it was seen that participating firms follow three different
strategies, which are reactor, analyzer and defender, which supports the
argument of Miles and Snow typology. It has been seen that there is no firm
following the prospector strategy. The main factors affecting the choices of
the enterprises were; raw materials, production system, sources owned by the
operator, related sectors, geographic location, competitive environment, and
substitute products.

Results: It has been determined that the strategic orientations
of companies involved in the research were often reactive. It has been
determined that the analyzer and defender strategies were followed by the
companies that were in the foreground in the sector. According to results, the
underlying reasons for the strategic decisions of enterprises were more or less
internal factors than external factors. The resources of analyzers and defender
firms were superior to reactors' resources.  At the end of the study, some suggestions were
developed by the researchers.

Anahtar Kelimeler

Strategy, Competitve Strategy, Miles and Snow Typology

Kaynakça

• KAYNAKÇA Akbolat, M. (2009). Türk Sağlık Sektöründe Miles ve Snow’un Stratejik Tipolojisi: Hastaneler Üzerine Bir Araştırma, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(3): 127-146. Akgemci, T. (2007). “Stratejik Yönetim”. Gazi Kitabevi. Ankara. Alayoğlu, N. (2010). “Rekabet Üstünlüğü Sağlamada İnsan Kaynakları Ve Rekabet Stratejileri Uyumunun Önemi”. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Yıl:9 Sayı:17 Bahar. S.27-49. Altunel, M. ve Saldamlı, A. (2012). “Otel İşletmelerinin Pazar Odaklılık, Kurumsal Strateji Ve Finansal Performanslarının Analizi: İstanbul Örneği”. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Yıl: 11 Sayı: 21 S.75-86. Andrews, R., Boyne, George A., Meier, Kenneth J., O'toole, Laurence J., ve Walker, Richard M. (2008). “Strategic Fit And Performance: A Test Of The Miles And Snow Model”. In Conference On Organizational Strategy, Structure, And Process: A Reflection On The Research Perspective Of Miles And Snow. Apaydın, F. ve Torlak, Ö. N. (2007). “Denison' Un Önerdiği Uyum Sağlama Yetenekleriyle Miles Ve Snow'un Strateji Tipolojisinin Desteklenmesi Ve Açıklanması Ve Bunların İşletmelerin Performans Çıktıları Üzerine Etkilerinin İncelenmesi”. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi. Sayı: 53. S: 594-629. Ark, A. H. (2008). “Strategic Orientation And Business Performance Relationship With Focus On Business And Functional Level Strategy Fit: An Empirical Study On Turkish Enterprises”. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Avcı, U., Madanoglu, M. ve Okumuş, F. (2011). “Strategic Orientation And Performance Of Tourism Firms: Evidence From A Developing Country”. Tourism Management. (32) 147–157. Bastian, E. ve Muchlısh, M. (2012): “Perceived Environment Uncertainty. Business Strategy. Performance Measurement Systems And Organizational Performance”. Procedia - Social And Behavioral Sciences 65. 787 – 792. Berson, Y., ve Avolio, B. J. (2004). “Transformational Leadership And The Dissemination Of Organizational Goals: A Case Study Of A Telecommunication Firm. The Leadership Quarterly”. 15(5), 625-646. Blackmore, K. ve Nesbbit, K. (2012). “Verifying The Miles And Snow Strategy Types İn Australian Small- And Medium-Size Enterprises”. Australian Journal Of Management. 38(1) 171–190. Bustamam, U. S. A. ve Pech, R. (2016). “An Examination Of Malay Business Growth Strategies Using Miles And Snow’s Strategic Typology” Scientific Cooperation’s 2nd International Conference On Social Sciences. Istanbul-Turkey. Can, H. (1997). “Organizasyon Ve Yönetim”. Siyasal Kitabevi. 4. Baskı. Ankara Child, J. (1972). “Organizational Structure, Environment And Performance: The Role Of Strategic Choice”. Sociology, 6(1), 1-22. Chong, V. K. Ve Chong, K. M. (1997). “Strategic Choices. Environmental Uncertainty And Sbu Performance: A Note On The Intervening Role Of Management Accounting Systems” Accounting and Business Research. 27(4), 268-276. Chung D., Jung, H., Baek, S. J. ve Lee, W. H. O. (2008). “The Impacts Of Strategic Orientation And Hrm Systems On Firm Performance” International Journal Of Business Strategy. Volume 8. Number 2. 82-88. Coşkun, S., Mesci, M. ve Kılınç, İ. (2013). “Stratejik Rekabet Üstünlüğü Sağlama Aracı Olarak İnovasyon Stratejileri: Kocaeli Otel İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma”. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Cilt:13, Yıl:13, Sayı:2, S: 101-132. Desarbo, W. S., Di Benedetto, C. A., Song, M. ve Sinha, I. (2005). “Revisiting The Miles And Snow Strategic Framework: Uncovering Interrelationships Between Strategic Types. Capabilities. Environmental Uncertainty. And Firm Performance”. Strategic Management Journal. No. 26. S.47–74. Dinçer, M.A. M., Yıldırım, M. ve Dil E. (2007). “Firmanın Tercih Ettiği Stratejinin Belirlenmesinde Girişimci Tipinin Etkisi Üzerine Bir Araştırma”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İibf Dergisi. 7(2).241-261 Doğrul, B.Ş. (2014). “Stratejik Uyumun İşletmenin Finansal Performansına Etkisi: Borsa İstanbul’da İşlem Gören İmalat İşletmeleri Üzerinde Bir Araştırma.” (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ghobadian, A., James, P., Liu, J. Ve Viney H. (1989). “Evaluating The Applicability Of The Miles And Snow Typology İn A Regulated Public Utility Environment”. British Journal Of Management. Volume 9. Issue S:1. Pages 71–83. Ghoshal, S. (2003). “Miles And Snow: Enduring Insights For Managers”. Academy Of Management Perspectives. Vol: 17. No: 4. P: 109-114. Gimenez, F. A.P. (1999) “Miles And Snow's Strategy Model In The Context Of Small Firms”. Proceedings Of The Icsb Naples Conference. 1-14. Hoque, Z. (2004). “A Contingency Model Of The Association Between Strategy. Environmental Uncertainty And Performance Measurement: İmpact On Organizational Performance”. International Business Review. V:13. P: 485–502. Jennings, Df. , Rajaratnam, D. ve Lawrence F.B. (2003). “Strategy-Performance Relationships In Service Firms: A Test For Equifinality”. Jennings. - Journal Of Managerial Issues. P: 208-220. Jabnoun, N., Khalifah, A. ve Yusuf, A. (2003). “Environmental Uncertainty. Strategic Orientation. And Quality Management: A Contingency Mode”. Quality Management Journal. Vol: 10. No: 4. P: 17-31 Jusoh, R. (2010). “The İnfluence Of Perceived Environmental Uncertainty. Firm Size. And Strategy On Multiple Performance Measures Usage”. African Journal Of Business Management. Vol: 4(10). P: 1972-1984. Kalkan, A., Erdil, O. ve Çetinkaya, Ö. (2011). “The Relationships Between Firm Size. Prospector Strategy. Architecture Of İnformation Technology And Firm Performance”. Procedia Social And Behavioral Sciences 24 854–869. Kazaz, A. , Er, B., Ulubeyli, S. ve Özdemir, B. E. (2015). “Classification Of Construction Firms İn Turkey By Using Miles And Snow’s Typology”. Inzinerine Ekonomika-Engineering Economics. 26(2). 204–210. Köseoğlu, M. A., Toplaoğlu, C., Parnell, J. A. ve Lester D. L. (2013): “Linkages Among Business Strategy. Uncertainty And Performance İn The Hospitality Industry: Evidence From An Emerging Economy”. International Journal Of Hospitality Management. V:34. P:81– 91. Meier, K. J., O’toole Jr., L. J., Boyne, G. A., Walker, R. M. ve Andrews, R. (2010): “Alignment And Results: Testing The Interaction Effects Of Strategy. Structure. And Environment From Miles And Snow”. Administration & Society. V:42(2). P:160–192. Miles, R. E. ve Snow, C. C. (2004). “Organizational Strategy. Structure. And Process”. Stanford University Press. Stanford. California. ve Snow, Charles C. (1984). “Designing Strategic Human Resources Systems”. Organizational Dynamics, 13(1), 36-52. , Snow, Charles C., Meyer, Alan D. Ve Coleman, Jr. Henry J. (1978). “Organizational Strategy. Structure. And Process”. The Academy Of Management Review. Vol. 3. No. 3. S. 546–562. Naktiyok, A. ve Karabey, C. N. (2007). “İşletmelerin Maddi Olmayan Kaynakları Ve Çevresel Olumsuzluk Algıları İle Stratejik Yönelimleri Arasındaki İlişki”. Ankara Üniversitesi Sbf Dergisi. 62-4. S:203-225. Moore, M. (2005). “Towards A Confirmatory Model Of Retail Strategy Types: An Empirical Test Of Miles And Snow”. Journal Of Business Research, 58(5), 696-704. Namiki, N. (1989). “Miles And Snow's Typology Of Strategy. Perceived Environmental Uncertainty And Organizational Performance”. Akron Business And Economic Review. V:20/2. P: 72. Parnell, J. A. ve Wright, P. (1993) “Generic Strategy And Performance: An Empirical Test Of The Miles And Snow Typology”. British Journal Of Management. Vol. 4.29-36. Porter, M. E. (2000). “Rekabet Stratejisi, Sektör Ve Rakip Analizi Teknikleri” (Çev.: Gülen Ulubilgen). Sistem Yayıncılık. 1. Basım. İstanbul. (2008). “Rekabet Üzerine”. Çev: Kıvanç Tanrıyar. Optimist Yayınları. İstanbul. Raghuram, S. ve Arvey, R. D. (1994). “Business Strategy Links With Staffing And Training Practices”. Human Resource Plannıng. Volume 17 Number3. S:55-74. Rodrigues, S. C. S. F. (2002). “Business Strategy And Organisational Performance: An Analysis Of The Portuguese Mould Industry”. University Of Wolverhampton For The Degree Of Doctor Of Philosophy. Rogers, P. R. ve Bamford, C. E. (2002). “Information Planning Process And Strategic Orientation The Importance Of Fit In High-Performing Organizations”. Journal Of Business Research. V:55. P: 205– 215. Saraç, M., Ertan, Y. ve Yücel, E. (2014). “How Do Business Strategies Predict Firm Performance? An Investigation On Borsa Istanbul 100 Index”. The Journal Of Accounting And Finance January. P:121-134. Segev, E. (1989). “A Systematic Comparative Analysis And Synthesis Of Two Business‐Level Strategic Typologies”. Strategic Management Journal, 10(5), 487-505. Smith, J. L. ve Flanagan, W. G. (2011). “Rekabetçi Üstünlük Yaratmak”. Çev: Uğurcan Kaya. Yakamoz Kitap. İstanbul. Smith K., G. J. Guthrie, J. P., ve Chen M.- J. (1989): “Strategy, Size And Performance”. Organization Studies. V: 10(1). P: 63–81. Slater, S. F. ve Olson, E. M. (2000). “Strategy Type And Performance: The Influence Of Sales Force Management”. Strategic Management Journal. V:21. P: 813–829. Sollosy, M. (2013). “A Contemporary Examination Of The Miles And Snow Strategic Typology Through The Lenses Of Dynamic Capabilities And Ambidexterity”. Degree Of Doctor Of Business Administration. Coles College Of Business Kennesaw State University. Tanova, C. ve Karadal, H. (2004). “Kurumsal Strateji İle İnsan Kaynakları Politikaları Arasındaki İlişkinin Analizi”. D.E.Ü.İ.İ.B.F.Dergisi Cilt:19 Sayı:2. Ss: 123-136. ve Karadal, H. (2006). “An Analysis Of The Relationship Between Organizational Strategy And Human Resource Policies In Turkey”. International Journal Of Commerce And Management. Vol.16(3&4). P: 141-149. Taşgit, Y. E. ve Ergün, E. (2015). “İş Çevresi Özelliklerinin İşletme Stratejisi Üzerine Etkileri”. Yönetim Bilimleri Dergisi. Cilt: 13. Sayı: 26. Ss.85-111. Tayauova, G. (2009). “Uluslararası Girişimcilik Ve Stratejik Adaptasyon: Kırgızistan’da Faaliyet Gösteren Türk İşletmelerine Yönelik Bir Araştırma”. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı İşletme Yönetimi Ve Organizasyon Bilim Dalı. Uçkun, N. (2010). “Yatırımlarda Stratejik Karar Verme Süreci”. Beta Yayıncılık. İstanbul. 2.Baskı. Üsdiken, B., Sözen, Z. ve Enbiyaoğlu, H. (1988). “Strategies And Boundaries: Subcontracting In Construction”. Strategic Management Journal. Vol. 9. P.633-637. Woodside, A. G., Sullivan, D. P. ve Trappey III, R. J. (1999) “Assessing Relationships Among Strategic Types. Distinctive Marketing Competencies. And Organizational Performance”. Journal Of Business Research. 45: 135–146. Yıldırım, M. (2013). “Profesyonel Yönetici Ve Girişimci Sahiplerin Stratejik Karar Süreçlerindeki Davranış Ve Tercihleri Üzerine Bir Araştırma”. Yayınlanmamış (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.