BORSA İSTANBUL’DA İŞLEM GÖREN ŞİRKETLERDE PAY SENEDI FİYATI VE BORSA PERFORMANS ORANLARI İLİŞKİSİ: İŞLEM HACMİ EN YÜKSEK ŞİRKETLERDE BİR UYGULAMA

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 1, 33 - 55, 30.04.2022

Bilgehan Tekin , Seda Nur Bastak

https://doi.org/10.22139/jobs.998515

Öz

Amaç: Bu çalışmada Borsa İstanbul pay senedi piyasasında yatırım yapan yatırımcıların dikkat ettikleri belirli oranların hisse senedi fiyatları üzerindeki etkisi incelenmiştir. Bu amaçla yatırımcıların en fazla işlem gerçekleştirdikleri otuz adet şirketin pay senetleri örneklem olarak alınmıştır. Bu kapsamda çalışmada , analiz döneminde ortalama işlem hacmi en yüksek 30 şirket seçilmiştir. Çalışma 2010: 1Ç-2019: 4Ç arası dönemi kapsamaktadır. Çalışmaya dahil edilen değişkenler hisse senedinin borsa fiyatı, Fiyat/Kazanç oranı, işlem hacmi, PD/DD, beta, halka açıklık yüzdesidir. Bu çalışmada, literatürde örneklerine çok sık rastladığımız finansal analiz ve oran analizi kapsamında ele alınan oranlardan çok, şirketlerin halka açık hisse senetlerinin borsa fiyatlarının yine borsada gerçekleşen işlemler sonucu ortaya çıkan göstergelerden hangi düzeyde etkilendikleri anlaşılmaya çalışılmıştır.
Yöntem: Çalışmada panel regresyon analizi gerçekleştirilmiştir. Panel regresyon analizine geçmeden önce ön testler gerçekleştirilmiş ve modele en uygun halinin verilmesine çalışılmıştır. Bu amaçla çoklu doğrusallık sorunu testleri yatay kesit bağımlılığı testi, ikinci nesil birim kök testleri, değişen varyans testi, panel regresyon modeli seçimi yapılmıştır. Son aşamada oluşturulan model tahminlenmiştir.
Bulgular: Şirketlerin hisse senetlerinin borsa fiyatları üzerinde Fiyat/Kazanç, İşlem Hacmi, Piyasa Değeri/Defter Değeri ve Beta değişkenlerinin anlamlı bir şekilde etkili oldukları görülmüştür. Bu değişkenlerden BETA negatif etkilerken diğer değişkenler pozitif etkilemektedir. Hisse fiyatı üzerinde en yüksek düzeyde etkiye sahip değişken ise negatif yönde BETA katsayısı, pozitif yönde ise işlem hacmidir.
Sonuç: Çalışmanın sonucunda, şirketlerin hisse senetlerinin borsa fiyatları üzerinde finansal oranların etkisinin olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hisse senedi, finansal oranlar, panel veri analizi

THE RELATIONSHIP OF STOCK PRICES AND STOCK MARKET PERFORMANCE RATIOS IN COMPANIES TRADING ON BORSA ISTANBUL: AN APPLICATION IN COMPANIES WITH THE HIGHEST TRADING VOLUME

Öz

Aim: In this study, the effect of certain ratios that investors pay attention to on stock prices in Borsa Istanbul is examined. For this purpose, 30 of the stocks with which the investors traded the most were taken as a sample. In the study, 30 companies with the highest average trading volume in the analysis period were selected according to their transactions in Borsa Istanbul. The study covers the period between 2010: 1Q-2019: 4Q. Variables included in the study are stock market price, P/E ratio, trading volume, market to book ratio, beta, free float percentage. In this study, it has been tried to understand at what level the stock market prices of companies' publicly traded stocks are affected by the indicators that emerge as a result of the transactions realized in the stock exchange, rather than the ratios discussed within the scope of financial analysis and ratio analysis, examples of which are very common in the literature.
Method: Panel regression analysis was performed in the study. Before proceeding to the panel regression analysis, preliminary tests were carried out and the model was tried to be given its most suitable form. For this purpose, multicollinearity tests, cross section dependency test, second generation unit root tests, varying variance test, panel regression model selection were made. The model created in the last stage was estimated.
Findings: It was seen that the Price/Earnings, Transaction Volume, Market Value/Book Value and Beta variables were significantly effective on the stock market prices of the companies' stocks. Among these variables, BETA affects negatively, while other variables affect positively. The variable with the highest effect on the share price is the negative BETA coefficient and the positive direction is the trading volume.
Results: As a result of the study, it has been determined that the financial ratios have an effect on the stock market prices of the companies’ stocks.

Anahtar Kelimeler

Stock, financial ratios, panel data analysis

Kaynakça

• Agırman, E. & Yılmaz, O. (2018). Value of Financial Ratios İn Predicting Stock Returns: A Study on Borsa Istanbul (BIST). Journal of Business, Economics and Finance (JBEF), 7(2), 191-199.
• Akhter, A., Butt, S., Chaudhary, S., & Kiyani, J. (2015). Neglected Firm Effect and Stylized Equity Returns: Evidence from Pakistan. International Letters of Social and Humanistic Sciences, 50, 100-106.
• Aktaş, M. (2008). İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda Hisse Senedi Getirileri ile İlişkili Olan Finansal Oranların Araştırılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 37(2), 137-150.
• Albeni, M. & Demir, Y. (2005). Makro Ekonomik Göstergelerin Mali Sektör Hisse Senedi Fiyatları Üzerine Etkisi (İMKB Uygulamalı). Muğla Üniversitesi SBE Dergisi, 14, 1-18.
• Alexakis, C., Patra, T. & Poshakwale, S. (2010). Predictability of Stock Returns Using Financial Statement Information: Evidence on Semi-Strong Efficiency of Emerging Greek Stock Market. Applied Financial Economics, 20(16), 1321-1326.
• Altman, E. I. (1968). Financial Ratios, Discriminant Analysis and The Prediction of Corporate Bankruptcy. The journal of finance, 23(4), 589-609.
• Arbel, A., Carvell, S., & Strebel, P., (1983) Giraffes, Institutionsand Neglected Firms. Financial Analysts Journal, 39(3), 57-63.
• Asl, M. R. T. & Oflas, A. (2021). UFRS Uygulanma Sürecinde Hisse Senedi Piyasa Değeri ile Hisse Başına Kazanç Ve Hisse Senedi Defter Değeri Arasındaki İlişki (BİST 50’ye Dayalı Bir Uygulama). Muhasebe Enstitüsü Dergisi, 64, 71-84.
• Astuty, P. (2017). The İnfluence of Fundamental Factors And Systematic Risk to Stock Prices on Companies Listed in The Indonesian Stock Exchange. European Research Studies, 20(4A), 230-240.
• Aydemir, O., Ögel, S. & Demirtaş, G. (2012). Hisse Senedi Fiyatlarının Belirlenmesinde Finansal Oranların Rolü. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 19(2), 277-288.
• Barnes, P. (1987). The Analysis and Use of Financial Ratios. Journal of Business Finance and Accounting. 14(4), 449-461.
• Basu, S. (1983). The Relationship Between Earnings’ Yield Market Value and Return for NYSE Common Stocks: Further Evidence. Journal of Financial Economics 12, 129- 150.
• Başçı, E., Özyıldırım, S., & Aydoǧan, K. (1996). A Note on Price-Volume Dynamics in an Emerging Stock Market. Journal of Banking & Finance, 20(2), 389-400.
• Beard, C. G., & Sias, R. W. (1997). Is There a NeglectedFirmEffect? Financial Analysts Journal, 19-23.
• Beaver, W. H. (1966). Financial Ratios As Predictors of Failure. Journal of Accounting Research, 71-111.
• Black, F., Jensen, M. C., & Scholes, M. (1972). The Capital Asset Pricing Model: Some Empirical Tests.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Deneysel Desenler: Öntest-Sontest Kontrol Grubu, Desen ve Veri Analizi. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyükşalvarcı, A. (2010). Finansal Oranlar ile Hisse Senedi Getirileri Arasındaki İlişkinin Analizi: İMKB İmalat Sektörü Üzerine Bir Araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 48, 130-141.
• Campbell, J., & Shiller, R., (1988). The Dividend-Price Ratio And Expectations of Future Dividends And Discount Factors. Review of Financial Studies, 1, 195–228.
• Fouike, R. (1968). Practical Financial Statement Analysis {6th Ed,, McGraw-Hill, New York, 19.
• Gökçe, A. (2002). İMKB'de Fiyat-Hacim İlişkisi: Granger Nedensellik Testi. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(3), 1-6.
• Horrigan, J. O. (1966). The Determination of Long-Term Credit Standing With Financial Ratios. Journal of Accounting Research, 44-62.
• Jahera, J. S., & Lloyd, W.P. (1989). Exchange Listingand Size: Effects on ExcessReturns. Journal of Business Finance & Accounting, 16(5), 675-680.
• Jensen, M. C. (1968). The Performance of Mutual Funds in The Period 1945–1964. The Journal Of Finance 23(2), 389-416.
• Kalaycı, Ş. & Karataş, A. (2005). Hisse Senedi Getirileri ve Finansal Oranlar İlişkisi: İMKB’de Bir Temel Analiz Araştırması. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (27), 146-158.
• Karadeniz, E. & Koşan, L. (2021). Finansal Performans ve Fiyat/Kazanç Oranı: Borsa İstanbul Turizm Şirketlerinde Bir Araştırma. Sosyoekonomi, 29(47), 249-266.
• Khan, M. B., Gul, S., Rehman, S. U., Razzaq, N., & Kamran, A. (2012). Financial Ratios and Stock Return Predictability (Evidence from Pakistan). Research Journal of Finance and Accounting, 3(10), 1-6.
• Kothari, S.P. & Shanken, J. (1997). Book-to-Market, Dividend Yield, and Expected Market Returns: A Timeseries Analysis. Journal of Financial Economics, 44, 169–203.
• Lev, B. (1969). Industry Averages as Targets for Financial Ratios. Journal of Accounting Research, 290-299.
• Lewellen, J. (2004). Predicting Returns with Financial Ratios. Journal of Financial Economics, 74(2), 209-235.
• Li, L., & Fleisher, B. M. (2004). Heterogeneous Expectations and Stock Prices in Segmented Markets: Application to Chinese Firms. The Quarterly Review of Economics and Finance, 44(4), 521-538.
• Mahajan, S. & Singh, B. (2008). An Empirical Analysis of Stock Price-Volume Relationship in Indian Stock Market. Vision, 12(3), 1-13.
• Miller, M. H., & Scholes, M. (1972). Rates of Return İn Relation to Risk: A Reexamination of Some Recent Findings. Studies in the Theoryo of Capital Markets, 23, 47-48. Musallam, S. R. (2018). Exploring The Relationship Between Financial Ratios and Market Stock Returns. Eurasian Journal of Business and Economics, 11(21), 101-116.
• Namazi, M., & Rostami, M. (2006). Investigating the Relationship between Financial Ratios and Stock Return Rate of Companies Listed in Tehran Stock Exchange. Accounting and Auditing Review, 44, 127-105.
• Nargeleçekenler, M. (2011). Hisse Senedi Fiyatları ve Fiyat / Kazanç Oranı İlişkisi: Panel Verilerle Sektörel Bir Analiz. Business and Economics Research Journal, 2, 165-184.
• Natarajan, R., Sivakavitha, S. & Vasani, S. A. (2020). Relationship Between Stock Return And Firms’ Financial Performance in BSE Listed Companies. European Journal of Molecular & Clinical Medicine, 7(3), 4553-4559.
• Nicholson, S. F. (1960). Price-Earnings Ratios. Financial Analysts Journal, 16(4), 43-45.
• Ohlson, J. (1980). Financial Ratio and the Probabilistic Prediction of Bankruptcy. J. Accounting Research, 18(1), 109-131.
• Omran, M., & Ragab, A. (2004). Linear Versus Non‐Linear Relationships Between Financial Ratios and Stock Returns: Empirical Evidence From Egyptian Firms. Review of Accounting and finance. 84-102. Oral, İ. O., & Yılmaz, C. (2017). Finansal ve Politik Risk Endeksinin BİST Sınai Endeksi Üzerine Etkisi. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 33(33), 192-202.
• Pinches, G. E., & Mingo, K. A. (1973). A multivariate analysis of industrial bond ratings. The journal of Finance, 28(1), 1-18.
• Rodoplu, G. (2001). Para ve Sermaye Piyasaları. Isparta: Tuğra Ofset.
• Sahananporn, J. & Sukcharoensin, S. (2020). The relationship Between Financial Ratios And Stock Prices: A Panel VAR Approach. WMS Journal of Management, 9(4), 15-28.
• Sak, A. F., & Dalgar, H. İhmal Edilmiş Firma Etkisi Anomalisinin Borsa İstanbul’da Test Edilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(Özel Sayı-Special Issue), 926-936.
• Stafford, J. R., Lyle, F. C. & Richard Z. (1989). The Investment Performance of Common Stocks in Relation to Their Price-Earnings Ratios: An Update of the Basu Study. The Financial Review, 24(3), 499–505.
• Süslü, C. & Gök, M. A. (2021). Borsa İstanbul Turizm Endeksi Hisse Senedi Fiyatları ile Makroekonomik Faktörler Arasındaki İlişkiler Üzerine Bir Araştırma. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi iktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1), 45-68.
• Uyar, U., & Kangalli, S. G. (2012). Markowitz Modeline Dayali Optimal Portföy Seçiminde İşlem Hacmi Kısıti. Ege Academic Review, 12(2).
• Wijaya, J. A. (2015). The Effect of Financial Ratios Toward Stock Returns Among Indonesian Manufacturing Companies. IBuss Management, 3(2).
• Yaman, S., Korkmaz, T., & Açıkgöz, E. (2017). Pay Getirilerine Etki Eden Finansal Oranların Panel Veri Analiz Yöntemi ile Tespiti: BİST Gıda Firmaları Üzerine Bir Uygulama. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(4), 187-204.
• Yılmaz, T., & Yerdelen Kaygın, C. (2018). Türk ve Alman Borsalarında Fiyat-Hacim İlişkisini İncelemeye Yönelik Karşılaştırmalı Bir Analiz. Electronic Turkish Studies, 13(22).
• Zeytinoğlu, E., Akarim, Y. D., & Çelik, S. (2012). The İmpact of Market-Based Ratios on Stock Returns: The Evidence From İnsurance Sector in Turkey. International Research Journal of Finance and Economics, 84, 41-48.