FİNANSAL DERİNLEŞMENİN BANKA KÂRLILIĞINA ETKİSİ: TÜRKİYE’DEKİ KATILIM BANKALARI ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 3, 201 - 213, 30.12.2023

Muhammed Hadin Öner

https://doi.org/10.22139/jobs.1371974

Öz

Amaç: Bu çalışmanın temel amacını, finansal derinleşmenin katılım bankalarının kârlılıklarını nasıl etkilediği oluşturmaktadır. Ayrıca takipteki krediler, banka büyüklüğü, döviz kurları, gayrisafi yurtiçi hasıla büyüme oranı (GDP), faiz oranları, işsizlik ve enflasyon değişkenleri de çalışmada dikkate alınmıştır.
Yöntem: Analizler için Türkiye’de faaliyet gösteren Albaraka Türk Katılım Bankası, Kuveyt Türk Katılım Bankası, Türkiye Finans Katılım Bankası, Ziraat Katılım Bankası, Vakıf Katılım Bankası ve Emlak Katılım Bankası’nın 2005Q4-2023Q2 dönemine ait veriler kullanılarak panel veri analizi yöntemi kullanılmıştır.
Bulgular: Araştırma bulgularına göre finansal derinleşmenin katılım bankalarının kârlılıkları üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olduğu görülmüştür. Ayrıca takipteki kredilerin negatif, banka büyüklüğü ve işsizliğin pozitif bir etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Döviz kurları, GDP, faiz oranları ve enflasyon değişkenleri ise istatistiksel olarak anlamlı çıkmamıştır.
Sonuç: Finansal derinleşmenin katılım bankalarının kârlılıkları üzerindeki rolünün negatif olduğu bulgular ile ortaya konulmuştur. Katılım bankalarının finansal derinleşmenin bu olumsuz etkisinin yanında diğer faktörlere de odaklanması gerekmektedir. Dolayısıyla banka yönetimlerinin kârlılığı etkileyen bu faktörleri detaylı analiz ederek geleceğe dair stratejik adımlar atması beklenilmektedir.

Anahtar Kelimeler

İslami finans, Katılım bankaları, Finansal performans, panel veri analizi

THE IMPACT OF FINANCIAL DEEPENING ON BANK PROFITABILITY: AN APPLICATION ON PARTICIPATION BANKS IN TURKEY

Öz

Aim: The aim of this study is to investigate how financial deepening affects the profitability of participation banks. In addition, variables such as non-performing loans, bank size, exchange rates, gross domestic product (GDP) growth rate, interest rates, unemployment, and inflation have also been considered in the study.
Method: The panel data analysis method has been employed for the analyses. For the analyses, data from Albaraka Turk Participation Bank, Kuveyt Turk Participation Bank, Turkiye Finans Participation Bank, Ziraat Participation Bank, Vakif Participation Bank, and Emlak Participation Bank have been utilized. The study covers the period from 2005Q4-2023Q2.
Findings: According to the research findings, it has been observed that financial deepening has a negative impact on the profitability of participation banks. Additionally, non-performing loans have a negative effect, while bank size and unemployment have a positive effect. Exchange rates, GDP, interest rates, and inflation variables, on the other hand, were not found to be statistically significant.
Conclusions: The research has identified a negative role of financial deepening in relation to the profitability of participation banks. In addition to mitigating the adverse impact of financial deepening, participation banks should also focus on other contributing factors. Consequently, bank managements is expected to conduct in-depth analyses of these factors affecting profitability, with the aim of taking strategic steps for the future.

Anahtar Kelimeler

Islamic finance, Participation Banks, Financial Performance, Panel Data Analysis

Kaynakça

• Akbaş, F. (2023). Kurumsal yönetim, bankaya özgü ve makro değişkenlerin karlılık üzerindeki etkisi: Bist’te işlem gören bankalar üzerine bir uygulama. Dumlupınar Üniversitesi İİBF Dergisi, 11, 63-74. https://doi.org/10.58627/dpuiibf.1299474
• Akın, S. ve Duramaz, S. (2022). Kamusal sermayenin katılım bankacılığının performansına etkisi: Türkiye katılım bankacılığına yönelik panel veri analizi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 29(4), 785-800. https://doi.org/10.18657/yonveek.1067893
• Baltagi, B. H. (2005). Econometric Analysis of Panel Data. Wiley.
• Belke, M. ve Ünal, E. A. (2017). Banka karlılığının belirleyicileri: Türkiye’de borsaya kote olan ve olmayan bankalardan kanıtlar. Journal of Economics, Finance and Accounting, 4(4), 404-416. https://doi.org/10.17261/Pressacademia.2017.750
• Bouhider, R. (2021). Econometric study of the effect of deposits on Islamic banks profitability: Evidence from Malaysia. Economics Bulletin, 41(3), 1292-1302.
• Brooks, C. (2014). Introductory Econometrics for Finance (3. baskı). Cambridge University Press.
• Demetriades, P. O. ve Luintel, K. B. (1996). Financial development, economic growth and banking sector controls: evidence from India. The Economic Journal, 106(435), 359-374. https://doi.org/10.2307/2235252
• Demirgüç-Kunt, A. ve Huizinga, H. (2000). Financial structure and bank profitability (WPS2430). World Policy Research Working Paper Series. https://papers.ssrn.com/abstract=632501
• Erarslan, C., Pehlivanoğlu, F. ve Narman, Z. (2021). Türkiye’de finansal derinleşme ve cari açık ilişkisinin var modeli ile analizi. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 23(41), 238-251.
• Fapohunda, F. M. ve Eragbhe, E. (2017). Regulation, financial development, financial soundness and banks performance in Nigeria. Journal of Finance and Accounting, 5(3), 88-92. https://doi.org/10.12691/jfa-5-3-3
• Hassan, M. K. ve Bashir, A. H. M. (2003). Determinants of Islamic banking profitability. Economic Research Forum (ERF) 10th Annual Conference, Morocco.
• Hidayat, S. E., Sakti, M. R. P. ve Al-Balushi, R. A. A. (2021). Risk, efficiency and financial performance in the gcc banking industry: islamic versus conventional banks. Journal of Islamic Accounting and Business Research, 12(4), 564-592. https://doi.org/10.1108/JIABR-05-2020-0138
• Islamic Financial Services Board (2022). Islamic Financial Services Industry Stability Report 2022.
• Jacob, Z., Nwala, N. M. ve Suberu, A. A. (2023). Effect of formal financial sector on financial deepening in Nigeria. International Journal of Economics, Business and Management Research, 07(07), 70-90. https://doi.org/10.51505/IJEBMR.2023.7706
• Karadâgî, A. M. (2018). İslam İktisadına Giriş. İktisat Yayınları.
• Karakuş, R. ve Yılmaz Küçük, Ş. (2016). Katılım bankalarında karlılığın belirleyicileri: Türkiye örneği için bir panel veri analizi. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 119-133.
• Kayode, P. A., Ajayi, D. A. ve Awosusi, C. T. (2021). Does financial deepening cause liquidity problems for banks? evidence from Nigeria. South Asian Journal of Social Studies and Economics, 242-257. https://doi.org/10.9734/sajsse/2021/v12i430331
• Khalilullah, F. N., Zeb, A. ve Jehan, N. (2023). An empirical assessment of the determinants of financial performance of commercial banks in Afghanistan. iRASD Journal of Economics, 5(2).
• Lee, H. S., Low, K.-L.-T., Shyue Chuan, D. C. ve Sia, B. K. (2017). Influence of secondary and tertiary literacy on life ınsurance consumption: Case of selected asean countries. The Geneva Papers on Risk and Insurance - Issues and Practice, 43(1), 1-15. https://doi.org/10.1057/s41288-017-0050-7
• Menicucci, E. ve Paolucci, G. (2016). The determinants of bank profitability: Empirical evidence from European banking sector. Journal of Financial Reporting and Accounting, 14(1), 86-115. https://doi.org/10.1108/JFRA-05-2015-0060
• Olawumi, S. O., Lateef, L. A. ve Oladeji, E. O. (2017). Financial deepening and bank performance: a case study of selected commercial banks in Nigeria. Journal of Mathematical Finance, 7(3), 519-535.
• Omodero, C. O., Adeyemo, K. A., Onyekachi, S. N. ve Omesue, C. E. (2023). Financial deepening and equity investment in emerging markets. Asian Economic and Financial Review, 13(8), 590-609. https://doi.org/10.55493/5002.v13i8.4822
• Otieno, A. S. (2013). Fınancıal Deepenıng and Profıtabılıty of Commercıal Banks in Kenya. School of Business, University of Nairobi.
• Öztürk, N., Kılıç Darıcı, H. ve Kesikoğlu, F. (2011). Ekonomik büyüme ve finansal gelişme ilişkisi: Gelişmekte olan piyasalar için bir panel nedensellik analizi. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 1, 53-69.
• Petria, N., Capraru, B. ve Ihnatov, I. (2015). Determinants of banks’ profitability: evidence from EU 27 banking systems. Procedia Economics and Finance, 20, 518-524. https://doi.org/10.1016/S2212-5671(15)00104-5
• Staikouras, C. K. ve Wood, G. E. (2004). The determinants of European bank profitability. International Business & Economics Research Journal (IBER), 3(6), Article 6. https://doi.org/10.19030/iber.v3i6.3699
• Tabakoğlu, A. (2013). İslam İktisadına Giriş. Dergâh Yayınları.
• Tatoğlu, F. Y. (2020). Panel Veri Ekonometrisi. Beta Yayınevi.
• Warde, İ. (2000). Islamic Finance in the Global Economy. Edinburgh University.
• Wu, H., Chen, C. ve Shiu, F. (2007). The impact of financial development and bank characteristics on the operational performance of commercial banks in the Chinese transitional economy. Journal of Economic Studies, 34(5), 401-414. https://doi.org/10.1108/01443580710823211
• Yusuff, A. M. ve Olaniran-Akinyele, F. O. (2019). Financial deepening and financial performance of deposit money banks in Nigeria. Advances in Social Sciences Research Journal, 6(11), 179-191. https://doi.org/10.14738/assrj.611.7351
• Yüksel, S., Mukhtarov, S., Mammadov, E. ve Özsarı, M. (2018). Determinants of profitability in the banking sector: an analysis of post-soviet countries. Economies, 6(3), 3-15.