Общее и различное в творчестве черкесских художников Адыгеи и черкесов Турции

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 11, 101 - 114, 30.11.2020

Alla Sokolova Çevirmen: Murat Topçu

Öz

Исследуется общее и различное в творчестве черкесских (адыгских) художников Адыгеи и черкесов (адыгов) Турции на основе анализа тематики и художественных образов; общественной функции мастеров живописи, проживающих в разных социокультурных условиях; цели их творчества; изучения приоритетных жТанров и техник. Показаны амплуа российских живописцев как представителей художественной элиты этноса; направленность их творчества на сохранение мифопоэтических образов и этнической идентичности; а амплуа черкесских художников Турции как представителей страны проживания, основными целями которых становится показ их творчества на мировой арене. Различия в творческих целях объясняются разностью социокультурных условий становления художников и неодинаковыми условиями получения профессионального образования. Точки творческого пересечения находятся в плоскости этнических ценностей, знаков и символов, одинаково декодируемых черкесами метрополии и диаспоры; а также в плоскости оценки исторического прошлого, особенно Кавказской войны, в особо почитаемом отношении к природе и красотам Кавказа.

Anahtar Kelimeler

черкесы, художники метрополии, диаспора, амплуа художников

Türkiyeli ve Adıgeyli Çerkes Ressamların Sanatında Ortaklıklar ve Farklılıklar [Similarities and Differences in Creativity of Circassian Artists of Adygea and Turkey]

Öz

Bu çalışmada farklı sosyo-kültürel koşullarda yaşayan Adıgeyli ve Türkiyeli Çerkes ressamların sanatındaki ortaklıklar ve farklılıklar, onların sanatsal betimlerinin ve izleklerinin, toplumsal işlevlerinin, yaratıcılık amaçlarının, tarz ve tekniklerinin araştırılması ve analizi temelinde inceleniyor. Halkın sanat elitinin temsilcileri olarak Rusyalı Çerkes ressamların rolü, yaratıcılıklarının mitolojik imgelerin ve etnik kimliğin korunmasına yönelik olduğu; aynı şekilde yaşadıkları ülkenin temsilcileri olarak Türkiyeli Çerkes ressamların rolü ve temel amaçlarının yaratıcılıklarını dünya arenasında (sahnesinde) göstermek olduğu ortaya kondu. Yaratıcılık amaçlarındaki farklılıklar, ressamların yaşadıkları sosyo-kültürel koşulların farklılığıyla ve profesyonel eğitim alma koşullarının benzer olmamasıyla açıklandı. Sanatsal kesişme noktaları, metropolün ve diasporanın Çerkesleri tarafından aynı tarzda deşifre edilen etnik değerler, işaretler ve semboller düzleminde; tarihi geçmişin, özellikle Kafkas Savaşı’nın yorumlanması düzleminde ele alındı.

Anahtar Kelimeler

Çerkesler, Kafkasya, resim sanatı, metropol ressamları, diaspora, sanatçının rolü

Similarities and Differences in Creativity of Circassian Artists of Adygea and Turkey

Öz

The similarities and differences in the works of the Circassian artists of Adygea and the Circassians of Turkey are investigated on the basis of the analysis of the themes and artistic images they create; their societal function living under different sociocultural conditions; the study of the goals of their creativity; as well as the study of the primary genres and techniques they use as master painters. The role of Russian Circassian painters as representatives of the artistic elite of the ethnic group is shown; the focus of their creativity on the preservation of mythopoetic images and ethnic identity; and the role of the Turkish Circassian artists whose main goals are to show their work on the world stage as representatives of their country of residence. Differences in creative goals are explained by the difference in the socio-cultural conditions for the formation of artists and the unequal conditions for obtaining professional education. The points of creative intersection are in the plane of ethnic values, signs and symbols, equally decoded by the Circassians of the metropolis and diaspora; and also in terms of assessing the historical past, especially the Caucasian War, in a particularly revered attitude towards the nature and beauty of the Caucasus.

Anahtar Kelimeler

Circassian, artists of the metropolis, diaspora, paintings of the world, roles of artists, signs and symbols of art, aesthetic dominants, priority genres of the world

Kaynakça

• Aganov, İ.M. «İzobrazitelnoye iskusstvo kak etnokulturnıy fenomen.» Vestnik Adıgeyskogo gosudarstvennogo universiteta 2015, s. 205-210.
• Appayeva, J. Stanovleniye izobrazitelnogo iskusstva Kabardino-Balkarii. б.д. 05 02 2020 г. <https://www.ais-aica.ru/239-2011-01-21-10-03-12/--2011110/2581-2011-12-29-10-37-00.html>.
• Baziyeva, G.D. «Mifologizm i folklorizm v hudojestvennoy kulture Kabardino-Balkarii.» Vestnik Tambovskogo gosudarstvennogo universiteta. Gumanitarnıye nauki. Filosofiya, sotsiologiya i kulturologiya 2009: 188-192. 24 01 2020 г. <https://cyberleninka.ru/article/n/mifologizm-i-folklorizm-v-hudozhestvennoy-kulture-kabardino-balkarii>.
• Jade, C.E. Adıgo-abhazskaya diaspora i repatriatsiya iz Turtsii v Abhaziyu i Adıgeyu. Maykop: ООО «Poligraf – Yug», 2020. Koçesokova, L.P. «Stanovleniye profesionalnogo izobrazitelnogo iskusstva Kabardino-Balkarii.» Kulturnaya jizn Yuga Rossii 2010. 3 (37), s. 23-24.
• Len, Slava. Re-Tseptualnıy serial v kontekste postmodernizma. Nalçik: İzdatelskiy tsentr «El-Fa», 2005. Lovpaçe, N.G. K voprosu suşçestvovaniya ponyatiya «natsionalnaya jivopis». – Maykop: Doklad na Kruglom stole «Sovremennoye izobrazitelnoye iskusstvo çerkesov (adıgov): poiski natsionalnogo v globalnom kontekste», 2020, 6 iyulya .
• Ortega y Gasset, J. Degumanizatsiya iskusstva. M.: Raduga, 2000.
• Özel, Ahmet. «Art in life and creativity of Circassians of Turkey.» Sokolova, Sost. i gl. red. A.N. Obrazı, syujetı, hudojestvennıye napravleniya v izobrazitelnom iskusstve: regionalnıy aspekt. Ред. А.Н. Соколова. – Maykop: İzd-vo Magarin O.G., 2020, 240 s.
• Sokolova, A.N. « Nartiada v kontekste sovremennoy kulturı regiona» Vestnik Adıgeyskovo gosudarstvennogo universiteta 2015, izd. Seriya 2: Filologiya i iskusstvovedeniye: 149-156. <https://cyberleninka.ru/article/n/nartiada-v-kontekste-sovremennoy-kultury-regiona>.
• —. «Nartskiye obrazı v tvorçestve hudojnikov Adıgeya» Severnıy Kavkaz: iskusstvo v kontekste vremeni. Materialı mejdunarodnoy nauçnoy konferentsii 9-11 oktyabrya 2015. Maykop: Grafika, 2015. 106-113. 15 11 2019 г. http://orientmuseum-filial.ru/media/сборник_весь2.pdf
• Suleymanova, F.H. «Gornıy peyzaj Severnogo Kavkaza kak osnova formirovaniya hudojestvennıh obrazov v sovremennom iskusstve çerkesskih hudojnikov Rossii i Turtsii.» Vestnik Adıgeyskogo gosudarstvennogo universiteta 2020: 171-182.
• Tertışnik, N.V. «Natsionalnoye i internatsionalnoye v dekorativno-prikladnom iskusstve hudojnikov Adıgei.» Vestnik Adıgeyskogo gosudarstvennogo universiteta 2012, изд. Seriya 1: Regionovedeniye: filosofiya, istoriya, sotsiologiya, yurisprudentsiya, politologiya,: 255-259.