D8 ÜLKELERİNDE DIŞ TİCARET VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: PANEL NEDENSELLİK ANALİZİ

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 15, 52 - 61, 25.12.2022

Ömer Emirkadı

https://doi.org/10.58202/joecopol.1164020

Öz

Ekonomik büyüme ve dış ticaret arasındaki ilişkiye dair tartışmaların geçmişi oldukça eskiye dayanmaktadır. Eski olduğu kadar da aralarındaki ilişki üzerine pek çok çalışmanın da yapıldığı bir konudur. Ekonomik büyüme için kısaca ülkenin toplam üretim kapasitesinde bir diğer ifadeyle toplumsal refahın ne oranda arttığının bir göstergesidir denilebilir. Dış ticaret ise, hızla küreselleşen dünyada sürdürülebilir nitelikte bir ekonomik büyüme hedefinin yakalanmasındaki en önemli dinamiklerinden birisi olarak kabul edilmektedir. Çalışmada D8 olarak adlandırılmakta olan ülke grubundaki 8 ülkede 2000 – 2020 yılları arasındaki dönem için, dış ticaret ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki Dumitrescu ve Hurlin (2012) panel nedensellik analiziyle incelenmektedir. Analizde; dış ticareti temsilen ihracat ve ithalat değişkenleri, ekonomik büyümeyi temsilen de kişi başına GSYİH değişkenine ait veriler kullanılmıştır. Araştırmada kullanılan veriler, Dünya Bankası’ndan elde edilmiştir. Çalışmanın sonuçlarına göre, ekonomik büyüme ihracatın Granger nedeniyken, ihracatın ekonomik büyümenin Granger nedeni olmadığı görülmekte olup, ithalatın ise, ekonomik büyümenin Granger nedeni olmadığı ve ekonomik büyümenin de ithalatın Granger nedeni olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dış Ticaret, D8 Ülkeleri, Ekonomik Büyüme, Eşbütünleşme

Kaynakça

• Ağayev, S. (2011). İhracat ve ekonomik büyüme ilişkisi: 12 geçiş ekonomisi örneğinde panel eştümleşme ve panel nedensellik analizleri, Ege Akademik Bakış, 11 (2), 241-254.
• Ajmi, A. N. Aye, G. C. Balcilar, M., ve Gupta, R. (2015). Causality Between Exports and Economic Growth in South Africa: Evidence From Linear and Nonlinear Tests. The Journal of Developing Areas, 49 (2), 163–181. http://www.jstor.org/stable/24241294.
• Aktaş, C. (2009). Türkiye'nin İhracat İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik Analizi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (18), 35-47. https://dergipark.org.tr/en/pub/kosbed/issue/25702/271210.
• Andraz, J.M. ve Rodrigues, P. M. (2010). "What causes economic growth in Portugal: exports or inward FDI?", Journal of Economic Studies, Vol. 37 No. 3, 267-287. https://doi.org/10.1108/01443581011061276.
• Assibey. K. O. ve Dikgang, O. (2020). International Trade and Economic Growth: The Nexus, the Evidence, and the Policy Implications for South Africa, The International Trade Journal, 34 (6), 572–598.
• Breusch, T. S. ve Pagan, A. R. (1980). The Lagrange Multiplier Test and its Applications to Model Specification Tests in Econometrics. Review of Economic Studies, 47(1), 239-253.
• Dar, A. B., Bhanja, N. Samantaraya, A. ve Tiwari, A. K. (2013). Export Led Growth or Growth Led Export Hypothesis in India: Evidence Based on Time-Frequency Approach. Asian Economic and Financial Review, 3(7), 869–880. https://archive.aessweb.com/index.php/5002/article/view/1059.
• Dumitrescu. E. I. ve Hurlin, C. (2012). Testing for Granger Non-Causality in Heterogeneous Panels. Economic Modelling, 29 (4), 1450-1460.
• Erdoğan, S. (2006). Türkiye’nin İhracat Yapısındaki Değişme ve Büyüme İlişkisi: Koentegrasyon ve Nedensellik Testi Uygulaması. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, (1), 30-39, https://dergipark.org.tr/en/pub/kmusekad/issue/10227/125766.
• Ferreira, G. F. ve Harrison, R. W. (2015). From Coffee Beans to Microchips: Export Diversification and Economic Growth in Costa Rica, Journal of Agricultural and Applied Economics, 44 (4).
• Guan, L, J. ve Hong, Y. (2012). An Empirical Analysis on U.S. Foreign Trade and Economic Growth, AASRI Procedia, 39-43.
• Güloğlu. B. ve İvrendi, M. (2010). Output Fluctuations: Transitory or Permanent? The Case of Latin America. Applied Economics Letters,17(4), 381-386.
• Iyer, K. G., Alicia N. Rambaldi ve K. K. Tang. (2009) How Trade and Foreign Investment Affect the Growth of a Small But Not So Open Economy: Australia?, Applied Economics, 41:12, 1525-1532, DOI: 10.1080/00036840601032177.
• Iyke, B.N. (2017). Does Trade Openness Matter for Economic Growth in the CEE Countries, Review of Economic Perspectives, 17 (1), 3–24.
• İzgi, B. B. ve Yılmaz. H. (2018). Türkiye’de Ekonomik Büyüme, İhracat ve İthalat: Nedensellik İlişkisi (1992-2016). Journal of Economic Innovation, 5 (2), 54 – 74.
• Karakaş, M. ve Doğan, B. B. (2021). Gümrük Birliği Sonrasında Türkiye’de Dış Ticaret ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi (1996-2019), Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(22), 653-672.
• Kızıldere, C. (2020). Dış Ticaret-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneğinde Bir Nedensellik Analizi. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 45, 318-331.
• Korkmaz, S. (2014). Türkiye Ekonomisinde İhracat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi. Business and Economics Research Journal, 5 (4), 119-128.
• Korkmaz, S. ve Aydın, A. (2014). Türkiye’de Dış Ticaret - Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Aralık, 10 (3), 47- 76.
• Kurt, S. ve Berber, M. (2008). Türkiye'de Dışa Açıklık ve Ekonomik Büyüme. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2008, 22 (2), 57 – 80.
• Li, M.., Li,W. Liu, Shunfeng S. (2010). Export Relationships among China, Japan, and South Korea, Review of Development Economics, 14(3), 547-562.
• Nourzad. F. ve Powell,J. (2003). Openness, Growth, and Development: Evidence from a Panel of Developing Countries, Scientific Journal of Administrative Development, 1 (1), A.D. https://www.researchgate.net/publication/253884930_Openness_Growth_and_Development_Evidence_from_a_Panel_of_Developing_Countries.
• Omotor, D, G. (2008). The Role of Exports in the Economic Growth of Nigeria: The Bounds Test Analysis, International Journal of Economic Perspectives, 2008, 2 (3), 222-235.
• Özbay. F. ve Oğuztürk, B. (2020). Panel Veri Modellerinde Sapmalara Karşı Alternatif Yaklaşımlar: Statik ve Dinamik Panel Veri Modelleri Üzerine Bir İnceleme. 373–92 içinde İktisadi ve İdari Bilimlerde Teori ve Araştırmalar II. Ankara: Gece Kitaplığı.
• Pesaran, M. H. (2004). General Diagnostic Tests for Cross Section Dependence in Panels. University of Cambridge, Faculty of Economics, Cambridge Working Papers in Economics, No. 0435.
• Pesaran, M. H. (2007). A Simple Panel Unit Root Test in The Presence of Cross‐ Section Dependence. Journal of Applied Econometrics, 22(2), 265-312.
• Pesaran. M. H. ve Yamagata, T. (2008). Testing Slope Homogeneity in Large Panels. Journal of Econometrics, 142(1) 50-93.
• Pesaran, M. H., Ullah, A, ve Yamagata, T. (2008). A Bias-Adjusted Lm Test of Error Cross-Section Independence. Econometrics Journal, 11(1) 105-127.
• Prudence, A.-O. Enu, P, F. Osei-Gyimah C.D.K. Opoku. (2013) An Econometric Analysis of the Relationship Between Gdp Growth Rate and Exchange Rate in Ghana, Journal of Economics and Sustainable Development, 4 (9).
• Seyidoğlu, H. (2013). Uluslararası iktisat teori politika ve uygulama. İstanbul: Güzem Can Yayınları.
• Şerefli, M. (2016). Dış Ticaretin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13 (3), 136-143. https://dergipark. org.tr/en/pub/iibfdkastamonu/issue/29634/318365.
• Tang, T-C. (2006). Export Led Growth In Hong Kong: Empirical Evidence From The Components Of Exports. International Journal of Business and Society, 7 (1), 30-52.
• Tuncer, İ. (2002). Türkiye’de İhracat, İthalat ve Büyüme: Toda-Yamamoto Yöntemiyle Granger Nedensellik Analizleri (1980-2000), Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (9).
• Tunçsiper, B. Ve Rençber, E. Z. (2017). The causality relationship between foreign trade and economic growth: The case of Turkey. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3 (2) , 619-630. DOI: 10.24289/ijsser.270501.
• Uğur, A. (2008). Import and Economic Growth in Turkey: Evidence From Multivariate VAR Analysis, East-West. Journal of Economics and Business, 11 (1-2), 54-75.
• Westerlund, J. (2008). Panel Cointegration Tests of the Fisher Effect. Journal of Applied Economics, 23 (2), March. 193-233.