KATILIM SİGORTACILIĞI YÖNETMELİĞİ PERSPEKTİFİNDE İSLAMİ SİGORTACILIĞIN GELİŞİMİ

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 1, 59 - 71, 30.06.2018

Muhammed Hadin Öner

Öz

Dünya’da ve Türkiye’de son zamanlarda İslami Finans uygulamaları ve ürünleri ciddi bir büyüme ivmesi yakalamıştır. İslâm hukukçularının uzun çalışmaları neticesinde finansal ürünler, İslami prensiplere uygun bir şekilde uygulamaya konulmuştur. Bu finansal ürünlerden sigortacılık uygulamaları da 1980’lerden itibaren Tekâfül olarak ortaya çıkmıştır. Tekâfül, klasik sigortacılıkta yer alan faiz, garar ve kumar benzeri uygulamaların yer aldığı sistemden ayrı olarak, İslami prensiplere uygun hale getirilmiş sigortacılık kavramıdır. Tekâfül, risk transferinden ziyade risk paylaşımını esas alan ve yardımlaşmaya dayanan bir sigortacılık sistemidir. Türkiye’de Katılım Bankaları, bankacılık ürünleri yanında müşterilerine sigortacılık hizmetleri de vermek durumundadır. Türkiye’de İslami prensiplere uygun ilk sigorta şirketi 2009 yılında faaliyete geçmiştir. Ancak Tekâfül uygulamaları, ülkemizdeki İslami Bankacılık sektörünün büyüme ivmesinden uzak bir gelişim seyretmiştir. Türkiye’deki Tekâfül uygulamaları, hukuki bağlamda bir sakınca taşımamasına rağmen, İslami sigortacılığın yasal zeminin bulunmaması ve İslami sigortacılık sektörünün yeterince korunamamasından dolayı fazla gelişmemiştir. 5684 sayılı Sigortacılık Kanununda faizsiz sigortacılık sistemine dair olumlu ya da olumsuz herhangi bir düzenleyici hükmün bulunmaması, sistemin geleceğine dair belirsizlikleri öne çıkarmıştır. Bu durum faizsiz sigorta sisteminin gelişimi hususunda ki en önemli engellerden biri olarak değerlendirilmektedir. Bu değerlendirmeler ve uzun tartışmalar sonucunda Kamu Otoritesi 20 Eylül 2017 tarih ve 30186 Sayı ile “Katılım Sigortacılığı ve Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik” resmi gazete yayınlamıştır. Bu çalışmamızın amacı: İslami finans enstrümanlarından Tekâfül’ün, Türkiyede “Katılım Sigortacılığı” olarak mevzuata girmesi neticesinde sektörün büyüme beklentisi ve trendi hakkında bilgi vermektir.

Anahtar Kelimeler

İslami Sigortacılık, Tekâfül, İslami Finans, Katılım Bankacılığı

Development of Islamic Insurance From the Perspective of Participation Insurance Regulation

Öz

Recently the Islamic Financial applications and
products have grown tremendously within Turkey and worldwide. After long years
of research by Islamic lawyers, the financial products has been adapted to
Islamic principles. Insurance applications has also been derived from these
financial products after the 1980`s, named as Tekâfül. Tekâfül is an
insurance term adapted to Islamic principles. It is a totally different
application compared to rent, garar and gambling. Tekâfül, is an
insurance system based on risk share & solidarity rather than risk
transfer. In Turkey, participation banks, offer its customers not only banking
products but also insurance services. The first insurance company, which is
adapted to Islamic principles, was founded in 2009. However, this Tekâfül
applications, has not shown growth within the İslamic Banking. Despite the
fact that, there are no legal obstacles, Tekâfül applications has not grown within
Turkey because there are no legal base for Islamic insurance and no protective
laws for this sector of Islamic insurance. Due to lack of regulator legislation
within the law 5684 of Insurance, its future has faced a great uncertainty.
This is the main obstacle for development of the interest free insurance
system. These evaluations and long discussions are published in formal paper of
Public Authority 20 September 2017 and 30186 number and “Participation
insurance and working method and Rudiments”. The
purpose of this work: is to inform about the growth expectations of Islamic
financial product, Tekâfül

Anahtar Kelimeler

İslamic İnsurance, Tekâfül, İslamic Finance

Kaynakça

• 6102 sayılı Türk Ticaret.6.Kitap (Sigorta Hukuku).AAOIFI. (2015). AAOIFI. Manama, Bahrain: Dar AlMaiman.Akhter, W., & Khan, S. U. (2017). Determinants of Takāful and conventional insurance demand: A regional analysis. Cogent Economics & Finance, 1-18.Altıntaş, K. M. (2016). Katılım Bankacılığı Çerçevesinde Alternatif Bir Sigorta Sistemi : Tekâfül Sigorta Sisteminin Türkiye'de Uygulanabilirliği. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 115-142.Aslan, H. (2015). Türkiye’de Tekafül (İslami Sigorta) Uygulamaları:Problemler ve Çözüm Önerileri. Uluslararası İslam Ekonomisi ve Finansı Araştırmaları Dergisi, 93-117.Aslan, H., & Durmuş, M. E. (2015). İslami Sigortacılık (Tekafül): Yöneticilerin Perspektifinden Türkiye Uygulaması. International Congress on Islamic Economics and Finance, (s. 17-29). Sakarya.Baştürk, F. H., Çakmak, D., & Demirtaş, B. (2017). Sigortacılığa Giriş. Ankara: Bankacılık Akademisi Yayınları.Çalık, A. (2011). Tekâfül Sigorta Sistemi ve Katılım Bankalarında Uygulanabilirliği. Van: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.Çipil, M. (2013). Risk Yönetimi & Sigortacılık. Ankara: Nobel Yayıncılık.Dalgın, N. (2009). Sigorta. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi.Erdal, F., & Erdal, L. (2012). Sigortacılığın Genel İlkeleri ve Yapıları. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Yayını.Ernst & Young. (2015). Malaysian Takaful Dynamics- Central Compendium 2015. http://www.malaysiantakaful.com.my/mta.optima.my/files/cc/ccb44801-1135-4008-8925-79cbe820252e.pdf adresinden alındı. Erişim Tarihi 04.05.2018Ersoy, E., & Bilgehan, Z. (2018, 05 05). www.ersoybilgehan.com. http://www.ersoybilgehan.com/tr/yayin-detay/basbakanlik-hazine-mustesarligi-tarafindan-katilim-sigortaciliginin-tekaful-sigortasi-calisma-usul-ve-esaslari-hakkinda-yonetmelik-yayinlandi/ adresinden alındı. Erişim Tarihi 05.05.2018Güvel, E. A., & Güvel, A. Ö. (2010). Sigortacılık. Ankara: Seçkin Yayıncılık.Hacak, H. (2006). İslâm Hukukunda Sigorta ve Fıkıh Bilginlerinin Sigortaya Yaklaşımının Genel Bir Değerlendirmesi. M.Ü. İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 21-50.Keskin, M. (2018, 05 05). https://www.bakermckenzie.com/en/. http://bakerxchange.com/rv/ff0033cb9ff8c9824baa22c2cf41bcd367c09af1 adresinden alındı. Erişim Tarihi 05.05.2018Selçuk, M. (2015). İslâmî Bir Sigorta Deneyimi Olarak Tekâfül. IV. Türkiye Lisansüstü Çalışmaları Kongresi - Bildiriler Kitabı IV (s. 349-358). Kütahya: İlmi Etüdler Derneği.Sezal, L. (2017). Türkiye Sigortacılık Sektörünün Değerlendirilmesi ve Faizsiz Sigortacılık Sisteminin Uygulanabilirliği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1156-1167.Üstün, Y. (2014). Sigorta, Tekâfül ve Kooperatif Sigortacılığı. Karınca Dergisi, 1-12.Vehbe, T., & Armağan, S. (1973). Çağdaş Hukukta ve İslam Hukukunda Sigorta. İstanbul Üniversitesi Mukayeseli Hukuk Araştırmaları Dergisi, 85-101.Yazıcı, S. (2015). Tekâfül Sigortacılığında Ürün Geliştirme. İstanbul: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.