Kredi Temerrüt Takası (CDS) İle Borsa İstanbul Seçili Pay Endeksleri Arasındaki Etkileşim

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 1, 213 - 229, 30.06.2023

Onur Şeyranlıoğlu , Arif Çilek

Öz

Bu araştırmada, Türkiye’nin 5 yıllık USD cinsinden Kredi Temerrüt Takası (CDS) ile Borsa İstanbul pay endekslerinden BİST-100, BİST-30, BİST-50, BİST-Bankacılık, BİST-Sınai, BİST-Tüm ve BİST-30 Vadeli endeksleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada 2009-2022 yılları arasında 168 aylık gözlem sayısı mevcuttur. Verilerin analizinde geleneksel ve yapısal kırılmalı birim kök testleri, Johansen eşbütünleşme testi, FMOLS tahmincisi ve Toda-Yamamoto nedensellik testleri kullanılmıştır. Kurulan tüm modellerde, CDS primleri ile borsa endekslerinin uzun dönem ilişkili olduğu görülmüştür. FMOLS tahminicisi bulgularında, CDS primlerinin tüm borsa endekslerini negatif etkilediği görülmüştür. CDS primlerinin en fazla BİST- Bankacılık, en az ise BİST-Sınai endeksinin etkilendiği tespit edilmiştir. Araştırmada son olarak CDS primleri ile borsa endeksleri arasındaki nedensellik ilişkileri Toda-Yamamoto testi ile ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

CDS, Borsa İstanbul, FMOLS.

Interaction Between Credit Default Swap (CDS) and Borsa Istanbul Selected Share Indexes

Öz

This study aims to analyze the relationship between Turkey's 5-year USD denominated Credit Default Swaps (CDS) and BIST-100, BIST-30, BIST-50, BIST-Bank, BIST-Industrial, BIST-All and BIST-30 Futures indices. There are 168 monthly observations between 2009 and 2022. Conventional and structural break unit root tests, Johansen cointegration test, FMOLS estimator and Toda-Yamamoto causality tests are used to analyze the data. In all models, a long-run relationship between CDS premiums and stock market indices is found. The FMOLS estimator finds that CDS premiums have a negative impact on all stock market indices. BIST-Banking and BIST-Industrial indices are affected the most and the least by CDS premiums, respectively. Finally, the causality relationship between CDS premiums and stock market indices is analyzed using Toda-Yamamoto test.

Anahtar Kelimeler

CDS, Borsa Istanbul, FMOLS.

Kaynakça

• Acaravcı, S.K. ve Karaömer, Y. (2017). Borsa İstanbul (BİST-100) ve Kredi Temerrüt Takası (CDS) Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Mediterranean International Conference on Social Sciences by UDG, 246-259. Retrieved from https://l24.im/AMz
• Akyol H. ve Baltacı, N. (2019). CDS Primlerinin Makroekonomik Belirleyicilerinin İncelenmesi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Global Journal of Economics and Business Studies, 8(16), 33-49. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/gumusgjebs/issue/51662/590990
• Alptürk, Y., Sezal, L. Ve Gürsoy, S. (2021). Türkiye’de jeopolitik risk ile CDS primleri arasındaki ilişki: Asimetrik nedensellik analizi. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), 107-126. https://doi.org/10.51945/cuiibfd.900224
• Asandului, M. Lupu, D. and Claudiu, M. G. (2015). Dynamic Relations Between CDS and Stock Markets in Eastern European Countries. Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, (4), 150-170. Retrieved from https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3435839
• Aydın, G.K., Hazar, A. ve Çütçü, İ. (2016). Kredi Temerrüt Takası ile Menkul Kıymet Borsaları Arasındaki İlişki: Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülke Uygulamaları. Türk Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1(2), 1-20. Retrieved from http://tursbad.hku.edu.tr/en/pub/issue/24633/345932
• Başarır, Ç. ve Keten, M. (2016). Gelişmekte Olan Ülkelerin CDS Primleri ile Hisse Senetleri ve Döviz Kurları Arasındaki Kointegrasyon ilişkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 369-380. https://doi.org/10.20875/sb.72076
• Bektur, Ç. ve Malcıoğlu G. (2017). Kredi Temerrüt Takasları ile BIST 100 Endeksi Arasındaki İlişki: Asimetrik Nedensellik Analizi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(3), 73-83. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/basbed/issue/38798/456767
• Bozkurt, H. Y. (2013). Zaman Serileri Analizi, (2. bs.). Bursa: Ekin Basın Yayın Dağıtım.
• Chau, F., Han, C. and Shi, S. (2018). Dynamics and Determinants Of Credit Risk Discovery: Evidence From CDS and Stock Markets. International Review of Financial Analysis, 55 , 156–169. https://doi.org/10.1016/j.irfa.2017.11.004
• Çil Yavuz, N. (2006). Türkiye’de Turizm Gelirlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisinin Testi: Yapısal Kırılma ve Nedensellik Analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7(2), 162-171. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/doujournal/issue/66655/1042914
• Çil Yavuz, N. (2015). Finansal Ekonometri. İstanbul: Der Yayınları.
• Değirmenci, N. ve Pabuçcu H. (2016). Borsa İstanbul ve Risk Primi Arasındaki Etkileşim: VAR ve NARX Model. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 4(35), 248-26. Retrieved from https://asosjournal.com/DergiTamDetay.aspx?ID=7594
• Eren, M. ve Başar, S. (2016a). Effects of Credit Default Swaps (CDS) On Bist-100 Index. Ecoforum Journal, 5(3), 123-129.
• Eren, M. ve Başar, S. (2016b). Makroekonomik Faktörler ve Kredi Temerrüt Takaslarının BIST- 100 Endeksi Üzerindeki Etkisi: ARDL Yaklaşımı. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 30(3), 567-589. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/atauniiibd/issue/24334/257894
• Esen S., Zeren F. ve Şimdi, H. (2015). CDS and Stock Market: Panel Evidence Under Cross-Section Dependency. South-Eastern Europe Journal of Economics, 1(1), 31-46. Retrieved from https://ojs.lib.uom.gr/index.php/seeje/article/view/9034
• Fonseca, J. D. and Gottschalk, K. (2015). The co-movement of credit default swap spreads, stock market returns and volatilities: Evidence from Asia-Pacific markets. Working paper. Retrieved from https://nzfc.ac.nz/papers/original_16/CreditEquity.pdf
• Fung, H. G., Sierra, G. E., Yau, J. and Zhang, G. (2008). Are the US stock market and credit default swap market related?: Evidence from the CDX indices. The Journal of Alternative Investments, 11(1), 43-61. https://doi.org/10.3905/jai.2008.708849
• Gazel, S. (2017). BİST Sınai Endeksi İle Çeşitli Metaller Arasındaki İlişki: Toda-Yamamoto Nedensellik Testi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5 (52), 287-299. http://dx.doi.org/10.16992/ASOS.12637
• Gujarati, D. N. (2004). Basic Econometrics, 4th Edition. McGraw Hill.
• Hancı, G. (2014). Kredi Temerrüt Takasları ve Bist-100 Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Maliye Finans Yazıları, (102), 9-24. https://doi.org/10.33203/mfy.170744
• Hancı, G. (2014). Kredi Temerrüt Takaslari ve Bist-100 Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Maliye ve Finans Yazıları, (102), 9-22. https://doi.org/10.33203/mfy.170744
• İlhan, B. ve Bayır, M. (2021). BİST Sınai ve BİST Mali Endeksi ile CDS, Faiz, Döviz Kuru, Toplam Krediler ve COVİD-19 Arasındaki Dinamik İlişki. Third Sector Social Economic Review, 56(4), 3090-3110. http://dx.doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.21.12.1719
• Johansen, S. (1988). Statistical Analysis of Cointegration Vectors, Journal of Economics Dynamic and Control, 12, 231-254. https://doi.org/10.1016/0165-1889(88)90041-3
• Kara, C. Ç. (2022). BİST 100 Endeksi İle Çeşitli Yatırım Araçları Arasındaki İlişkinin Toda-Yamamoto Nedensellik Testi İle Analiz Edilmesi. Balıkesir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(1), 35-45. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/bauniibfd/issue/70923/1091063
• Karslıoğlu, İ. ve Sevim, U. (2022). Hisse Senedi Fiyatları ile Ülke Risk Primi (CDS) Arasındaki İlişki. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 24(3), 576-593. https://doi.org/10.31460/mbdd.945899
• Kılcı, E. N. (2017a). CDS primleri ile ülke kredi riski arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi; Türkiye örneği. Maliye ve Finans Yazıları, (108), 71-85. https://doi.org/10.33203/mfy.357664
• Kılcı, E. N. (2017b). CDS Primleri İle Bir Ülkenin Ekonomik ve Finansal Değişkenleri Arasındaki Nedensellik İlişkisinin Değerlendirilmesi: Türkiye Örneği. Küresel İktisat ve İşletme Çalışmaları Dergisi, 6(12), 145-154. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/402940
• Lee, J. (2017). An Empirical Study on Spillover Effects between CDS and FX at Korean Market. World Journal of Research and Review, 4(5), 15-20. Retrieved from https://www.wjrr.org/download_data/WJRR0405004.pdf
• Longstaff, F. A., Pan, J., Pedersen, L. H. and Singleton, K. J. (2011). How sovereign is sovereign credit risk?. American Economic Journal: Macroeconomics, 3(2), 75-103. https://doi.org./10.1257/mac.3.2.75
• Lovreta, L. & Mladenovic, Z. (2018). Do The Stock and CDS Markets Price Credit Risk Equally in The Long-Run?. The European Journal of Finance, 24(17), 1699-1726. https://doi.org/10.1080/1351847X.2018.1501402
• Mateev, M. and Marinova, E. (2019). Relation between credit default swap spreads and stock prices: A non-linear perspective. Journal of Economics and Finance, 43, 1-26. https://www.doi.org/10.1007/s12197-017-9423-9
• Mert, M. ve Çağlar, A. E. (2019). Eviews ve Gauss Uygulamalı Zaman Serileri Analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Münyas, T. (2018). CDS Primi ve Piyasa Göstergeleri Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi Üzerine Ekonometrik Bir Analiz: Türkiye Örneği. Atlas International Refereed Journal on Socıal Sciences, 4(15), 1689-1696. https://doi.org/10.31568/atlas.237
• Özen, E. ve Vurur, S. (2020). COVID-19 Salgınının CDS Primleri ile Borsa Endeksleri Arasındaki İlişki Üzerine Etkileri: Başlıca Avrupa Endeksleri İçin Bir Uygulama. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 5, 97-114. https://doi.org/10.30784/epfad.810614
• Paul, U. C. (2020). The causal relationship between private sector credit growth and economic growth in Bangladesh: Use of Toda-Yamamoto Granger Causality test in VAR model. Munich Personal RePEc Archive, 1-22. Retrieved from https://mpra.ub.uni-muenchen.de/id/eprint/104476
• Phillips, P. C. B. and Hansen, B. E. (1990). Statistical inference in instrumental variable regression with I(1) processes. Review of Economic Studies, 57, 99–125. https://doi.org/10.2307/2297545
• Phillips, P. C. B. and Perron, P. (1988). Testing for a Unit Root in Time Series Regression. Biometrika, 75(2), 335–346. https://doi.org/10.1093/biomet/75.2.335
• Ratner, M. and Chiu, C. C. J. (2013). Hedging stock sector risk with credit default swaps. International Review of Financial Analysis, 30, 18-25. https://doi.org/10.1016/j.irfa.2013.05.001
• Sadeghezadeh, K. (2019). Borsa Endekslerinin Ülke Risklerine Duyarlılığı: Seçilmiş Ülkeler için Bir Panel Veri Analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 33(2), 435-450. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/atauniiibd/issue/44281/443287
• Sevüktekin, M. ve Çınar. (2017). Ekonometrik Zaman Serileri Analizi Eviews Uygulamalı (5. bs.). Bursa: Dora Yayıncılık.
• Shahzad, S. J. H., Mensi, W., Hammoudeh, S., Balcilar, M. and Shahbaz, M. (2018). Distribution specific dependence and causality between industry-level US credit and stock markets. Journal of International Financial Markets, Institutions and Money, 52, 114-133. https://doi.org/10.1016/j.intfin.2017.09.025
• Sovbetov, Y. and Saka, H. (2018). Does it take two to tango: Interaction between credit default swaps and national stock indices. Journal of Economics and Financial Analysis, 2(1), 129-149. http://doi.org/10.1991/jefa.v2i1.a15
• Sun, X., Wang, J., Yao, Y., Li, J., and Li, J. (2020). Spillovers among sovereign CDS, stock and commodity markets: A correlation network perspective. International Review of Financial Analysis, 68, 1-17. https://doi.org/10.1016/j.irfa.2018.10.008
• Sümer, K. K. (2013). Makro Ekonometrik Modeller, İstanbul: Beşir Kitabevi.
• Şahin, E. E. and Özkan, O. (2018). Kredi Temerrüt Takasi, Döviz Kuru Ve Bist100 Endeksi İlişkisi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(3), 1939-1945. https://doi.org/10.17218/hititsosbil.450178
• Şenol, Z. (2021). Volatility Spillover between the Stock Market, Exchange Rates, Interest Rates and CDS Premiums: Evidence from Turkey (Borsa Endeksi, Döviz Kuru, Faiz Oranları ve CDS Primleri Arasındaki Oynaklık Yayılımları: Türkiye Örneği). Business and Economics Research Journal, 12(1), 111-126. https://doi.org/10.20409/berj.2021.313
• Tarı, R. (2010). Ekonometri, 6. Baskı, İstanbul: Umuttepe Yayınları.
• Toda, H. Y. and Yamamoto, T. (1995). Statistical inference in vector autoregressions with possibly integrated processes. Journal of econometrics, 66(1-2), 225-250. https://doi.org/10.1016/0304-4076(94)01616-8
• Topaloğlu, E. E. ve Ege, İ. (2020). Kredi Temerrüt Swapları (CDS) ile Borsa İstanbul 100 Endeksi Arasındaki İlişki: Kısa ve Uzun Dönemli Zaman Serisi Analizleri, İşletme Araştırmaları Dergisi, 12 (2 ), 1373-1393. https://doi.org/10.20491/isarder.2020.918
• Vashkevich, A. & Basazinew, S. (2013). Relationship Between Sovereign Credit Default Swap and Stock Markets. Student Umeå School of Business and Economics, Master Thesis, 1-82. Reteieved from https://www.diva-portal.org/smash/record.jsf?pid=diva2%3A651679&dswid=-1617
• Weber, M. and Norden, L. (2009). The co‐movement of credit default swap, bond and stock markets: An empirical analysis. European financial management, 15(3), 529-562. https://doi.org/10.1111/j.1468-036X.2007.00427.x
• Weistroffer, C., Speyer, B., Kaiser, S. and Mayer, T. (2009). Credit default swaps. Deutsche bank research, 27. Retrieved from https://www.ssc.wisc.edu/~mchinn/cds_example_DB.pdf
• Yenice, S. ve Hazar A. (2015). A Study for the Interactıon Between Risk Premiums and Stock Exchange in Developıng Countries. Journal of Economics, Finance and Accounting, 2(2), 135-151. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/jefa/issue/32427/360572
• Yılmaz Z. ve Balı S. (2012). Kredi Temerrüt Takası Marjları ile İMKB 100 Endeksi Arasındaki İlişki. 16. Finans Sempozyumu, 10-13 Ekim 2012, Erzurum. Retrieved from https://docplayer.biz.tr/33617734-16-finans-sempozyumu-ekim-2012-erzurum.html
• Zivot, E. and Andrews D. W. K. (1992). Further Evidence on the Great Crash, the Oil-Price Shock, and the Unit-Root Hypothesis. Journal of Business & Economic Statistics, 10(3), 251–270. https://doi.org/10.1198/073500102753410372