Limanlarda Tehlikeli Yük Operasyonları İle İlgili Riskler Ve Alınacak Önlemlerin Bulanık Çok Kriterli Bütünleşik Modelle İncelemesi

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 2, 591 - 605, 30.12.2023

Ali Osman Yeğin , Murat Yorulmaz

Öz

The aim of the study risks that may occur in dangerous cargo handling operations in port operations and to analyze the measures that can be taken against these risks with the Fuzzy DEMATEL and ANP methods which are multi-criteria decision-making methods and to determine the preventive actions. According to the research findings, it has been determined that the packaging, tank, hatch covers or valves are defective as the highest risk factor also the most important precaution to be taken for all risk factors occurring is determined as the classification, marking, control and storage of dangerous goods by the port personnel in accordance with the IMDG Code legislation. As a result of the research suggestions were made about risk factors caused by hazardous cargo handling and precautions to be taken are told to port operations, port administrative personnel and port workers

Anahtar Kelimeler

Port Managements, Fuzzy DEMATEL & ANP, Hazardous Cargo Handling

Limanlarda Tehlikeli Yük Operasyonları ile İlgili Riskler ve Alınacak Önlemlerin Bulanık Çok Kriterli Bütünleşik Modelle İncelemesi

Öz

Bu çalışmanın amacı, liman işletmelerinde tehlikeli yük elleçleme operasyonlarından kaynaklı oluşabilecek riskler ve bu risklere karşı alınabilecek önlemleri çok kriterli karar verme tekniklerinden olan Bulanık DEMATEL ve ANP yöntemleri ile analiz etmek ve önleyici faaliyetleri belirlemektir. Araştırma bulgularına göre önem derecesi en yüksek risk unsuru olarak ambalaj, tank, ambar kapaklarının veya sıvı ile gazların boşaltma işleminin sağlanabilmesi için kullanılan açma/kapama valflerinin arızalı olması olarak tespit edilmiş, oluşan tüm risk unsurları için alınması gereken, önem derecesi en yüksek önlem olarak da liman personelinin tehlikeli yükleri IMDG Kod kurallarına ve mevcut mevzuata uygun şekilde sınıflandırması, işaretlemesi, kontrolünü sağlaması ve depolanması olarak belirlenmiştir. Araştırmanın sonucunda liman işletmelerine, liman idari personellerine ve liman saha çalışanlarına tehlikeli yük elleçlemesinden kaynaklı oluşan riskler ve buna karşı gerekli önlemlerin alınmasına ilişkin tavsiyelerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Liman İşletmeleri, Bulanık DEMATEL & ANP, Tehlikeli Yük Elleçleme

Kaynakça

• Akça, N., Sönmez, S., Gür, Ş., Yılmaz, A., & Eren, T. (2018). Kamu Hastanelerinde Analitik Ağ Süreci Yöntemi ile Finans Yöneticisi Seçimi. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 133-146.
• Aksakal, E., & Dağdeviren, M. (2010). ANP ve Dematel yöntemleri ile personel seçimi problemine bütünleşik bir yaklaşım. Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 905-913.
• Aslan, N. (2005). Analitik Network Prosesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Batarliene, N. (2008). Dangerous Goods Transportation: New Technologies and Reducing of the Accidents. Journal of KONBIN, 211-222.
• Boran, M., & Alkan, N. (2018). Liman Operasyonlarının Çevresel Etkileri. Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, 99-105.
• Chang, B., Chang, C.-W., & Wu, C.-H. (2011). Fuzzy DEMATEL Method for Developing Supplier Selection Criteria. Expert System with Applications, 1850-1858.
• Chen, J., Zheng, H., Wei, L., Wan, Z., Ren, R., Li, J., et al. (2020). Factor Diagnosis and Future Governance of Dangerous Goods Accidents in China's Ports. Environmental Pollution, 1-8.
• Chu, G., & Lyu, G. (2018). Critical Assessment on Dangerous Goods Storage Container Yard of Port: Case Study of LPG Tank Container. IEEE International Conferance, 1751-1755.
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı. (2013). İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği. (28628).
• Ellis, J. (2011). Analysis of accidents and incidents occurring during transport of packaged dangerous goods by sea. Safety Science, 1231-1237.
• Fontela, E., & Gabus, A. (1976). The DEMATEL observe, DEMATEL 1976 report. Switzerland: Battelle Geneva Research Center.
• Huang, C., Bai, Y., & Lu, L. (2020). Hazard Analysis and Quantitative Risk Assessment of Port Operation for Dangerous Goods Container. IOP Conferance Series: Materials Science and Engineering, 1-8.
• IMDG. (2018). Denizyolu ile Taşınan Tehlikeli Maddelee İlişkin Uluslararası Kod. Cenevre: Deniz Emniyet Komitesi.
• Janno, J., & Koppel, O. (2018). Operational Risks in Dangerous Goods Transportation Chain on Roads. Scientific Journal of Logistics, 33-41.
• Khalilzadeh, M., Shakeri, H., & Zohrehvandi, S. (2021). Risk Identification and Assesment with the Fuzzy DEMATEL-ANP Method in Oil and Gas Projects Under Uncertainty. Procedia Computer Science, 277-284.
• Kısa, A. C., & Perçin, S. (2017). Bütünleşik Bulanık DEMATEL-Bulanık VIKOR Yaklaşımının Makine Seçimi Problemine Uygulanması. Journal of Yasar University, 249-256.
• Koç, E. (2019). Uluslararası Tedarikçi Seçim Probleminde Bulanık DEMATEL Yönteminin Kullanımı. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 339-355.
• Kuzu, A. C. (2021). Bir Gaz Tankerinin Patlama Senaryosu için BLEVE Etki Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, 1-16.
• Mert, A., & Çetinyokuş, S. (2020). Denizyolu Tehlikeli Madde Taşımacılığına Yönelik Kazaların Analizi. Journal of Humanities and Tourism Research, 41-54.
• Molero, G. D., Santarremigia, F. E., Beltran, P. A., & Ferrando, J. P. (2017). Total Safety by Design: Increased Safety and Operability of Supply Chain of Inland Terminals for Containers with Dangerous Goods. Safety Science, 168-182.
• Ohtani, H., & Kobayashi, M. (2005). Statistical Analysis of Dangerous Goods Accidents in Japan. Safety Science, 287-297.
• Organ, A. (2013). Bulanık DEMATEL Yöntemiyle Makine Seçimini Etkileyen Kriterlerin Değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 157-172.
• Ömürbek, N., & Tunca, M. Z. (2013). Analitik Hiyerarşi Süreci ve Analitik Ağ Süreci Yöntemlerinde Grup Kararı Verilmesi Aşamasına İlişkin Bir Örnek Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 47-70.
• Peralta, M. H., Reyes, S. P., Santarremigia, F. E., & Molero, G. D. (2020). Designing the layout of terminals with dangerous goods for safer and more secure ports and hinterlands. Case Studies on Transport Policy, 300-310.
• Romer, H., Haastrup, P., & Petersen, S. (1995). Accidents During Marine Transport of Dangerous Goods. Distribution of Fatalities. Journal of Loss Prevention in the Process Industries, 29-34.
• Saaty, T. L. (1994). How to Make a Desicion: The Analytic Hierarchy Process. Interfaces, 19-43.
• Sarkis, J. (1998). Evaluating Environmentally Conscious Business Practices. European Journal of Operational Research , 159-174.
• Sıtkı, F. (2017). Denizyolu ile Tehlikeli ve Bozulabilir Madde Taşımacılığı Mersin İli Örneği. Toros Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası Ticaret ve Lojistik Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• Tadic, S., Zecevic, S., & Krstic, M. (2014). A Novel Hybrid MCDM Model Based on Fuzzy DEMATEL, Fuzzy ANP and Fuzzy VIKOR for City Logistics Concept Selection. Expert Systems with Applications, 8112-8128.
• Tatar, V., & Özer, M. B. (2018). Kıyı Tesislerinde Depolanan ve Elleçlenen Tehlikeli Maddelerin Yangın Güvenliği Açısından Değerlendirilmesi: Hopa Limanı Tank Terminali Örneği. 14th International Combustion Sysmposium, 69-87.
• Tırpan, F. H. (2018). Denizyolu Taşımacılığında Konteynerlere Tehlikeli Maddelerin Yüklenmesi, Boşaltılması ve Risk Analizinin Yapılması ile Birlikte Uygulanması. İstanbul: Maltepe Üniveristesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi).
• Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı. (2015). Tehlikeli Maddelerin Denizyoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik. Sayı: 29284: Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı.
• UNCTAD. (2020). Review of Maritime Transport. United Nations Conferance on Trade and Development.
• Ünal, A. U., & Usluer, H. B. (2015). Tehlikeli Yük Elleçleme Eğitimlerinin Liman İşletmelerindeki Gereklilik ve Önemi. II.Ulusal Liman Kongresi.
• Yalçın, S., & Gülsün, B. (2020). Kozmetik Sektöründe Tüketicilerin Ürün Satın Alma Davranışlarının Bulanık DEMATEL, Bulanık ANP ve VIKOR Yöntemleri ile Değerlendirilmesi. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 254-271.
• Yeh, T. M., & Huang, Y. L. (2014). Factors in determining wind farm location: Integrating GQM, Fuzzy DEMATEL and ANP. Renewable Energy, 159-169.
• Zhou, Q., Huang, W., & Zhang, Y. (2011). Identifying Critical Success Factors in Emergency Management Using a Fuzzy DEMATEL Methods. Safety Science, 243-252.
• Zorba, Y. (2009, Doktora Tezi). Uluslararası Deniz Ticaretinde Tehlikeli Yüklere İlişkin Güvenlik Yönetimi: Uluslararası Denizde Tehlikeli Yük Taşımacılığı Standartları (IMDG CODE) ve Türkiye Uygulamaları. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Zorba, Y., & Kişi, H. (2009). Uluslararası Deniz Ticaretinde Tehlikeli Yüklere İlişkin Emniyet Yönetimi ve Türk Limanları Üzerine Uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Dergisi, 27-4