Varlıkların Kötüye Kullanılmasına Yol Açan Fırsatlar ve Önleyici Tedbirler: Stokların Çalınmasına İlişkin Vakalar Üzerinden Bir Değerlendirme

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 2, 155 - 167, 30.12.2023

Murat Özdemir

Öz

Varlıkların kötüye kullanımı, işletmelerde en yaygın hile türlerinden birisidir ve bu eylemler çoğunlukla çalışanlar tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu tür hilelerle mücadele edilmediği takdirde bu eylemler sistemli hale gelerek işletme genelinde yaygınlaşabilmekte ve bu yönde bir kültür oluşturabilmektedir. Bu bağlamda, çalışmada örnek vakalar aracılığıyla varlıkların kötüye kullanımına, özellikle de stokların çalınmasına dikkat çekilmesi, bu eylemlere yol açan fırsatların ve önleyici tedbirlerin ortaya konulması amaçlanmaktadır. Çalışmada yöntem olarak vaka analizi kullanılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre ele alınan vakalar değerlendirildiğinde, birinci vakadaki işletmede iç kontrolün zayıf olduğu, görevler ayrılığı ilkesine riayet edilmediği, depo sayımlarının düzenli olarak yapılmasına rağmen depo eksikliğinin yeterince araştırılmadığı ve işe alım sürecinde çalışan hakkında detaylı bir özgeçmiş değerlendirilmesi yapılmadığı anlaşılmaktadır. İkinci vakadaki işletmede ise üretimde hammaddelerin işlenmesinden kaynaklanan firenin gerçekçi olarak belirlenmediği, çalışanların yeterince izlenmediği ve iş rotasyonuna tabi tutulmadıkları anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Muhasebe ve Denetim, Hile, Çalışan Hileleri, Varlıkların Kötüye Kullanımı, Stokların Çalınması

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Opportunities and Preventive Measures That Lead to Misuse of Assets: An Evaluation Based on Cases Regarding the Theft of Stocks

Öz

Misappropriation of assets is one of the most common types of fraud in businesses and these actions are mostly committed by employees. If such frauds are not combated, these actions may become systematized and become widespread throughout the enterprise and create a culture in this direction. In this context, in the study aims to draw attention to the misuse of assets, especially the theft of stocks through case studies and to identify the opportunities and preventive measures that lead to these actions. Case analysis was used as a method in the study. According to the results of the study when the cases discussed are evaluated, it is understood that the internal control is weak in the enterprise in the first case, the principle of segregation of duties is not respected, the lack of warehouses is not adequately investigated although warehouse counts are carried out regularly, and a detailed curriculum vitae assessment is not made about the employee during the recruitment process. In the enterprise in the second case, it is understood that the waste arising from the processing of raw materials in production is not determined realistically, employees are not sufficiently monitored and employees are not subjected to job rotation.

Anahtar Kelimeler

Accounting and Auditing, Cheating, Employee Fraud, Misuse of Assets, Theft of Stocks

Proje Numarası

-

Kaynakça

• ACFE. (2016). Report To The Nations on Occupational Fraud And Abuse, 2016 Global Fraud Study, USA: Association of Certified Fraud Examiners, İnc.1-92. (Erişim: 14.09.2022), https://www.acfe.com/uploadedFiles/ACFE_Website/Content/resources/2016-report-to-the-nations.pdf
• ACFE. (2020). Report To The Nations 2020 Global Fraud Study On Occupational Fraud And Abuse. USA: Association of Certified Fraud Examiners, İnc.1-87. (Erişim: 17.10.2022), https://acfepublic.s3-us-west-2.amazonaws.com/2020-Report-to-the-Nations.pdf
• Arabacı, S., Akdemir, Ç., Doğan, S. & Mengi, B.T. (2019). Stok Yönetiminde ERP’nin Hileyi Önlemeye Yönelik Kullanılması ve Bir Uygulama, Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4 (3), 444-458.
• Aslanzade, Ş. (2017). Çalışan Hileleri, İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, (36), 61-75.
• Aydın, H. & Ala, T. (2018). İşletmelerde Yapılan Çek Hileleri: Ortaya Çıkarılması ve Önlenmesi, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (ERZSOSDE), XI-I, 85-96.
• Bozkurt, N. (2009). İşletmelerin Kara Deliği Hile-Çalışan Hileleri, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Çatıkkaş, Ö. (2011). İşletmelerde Mali Tablo Hileleri, Denetişim Dergisi, (8), 18-30.
• Doğan, S. & Kayakıran, D. (2017). İşletmelerde Hile Denetiminin Önemi, Maliye Finans Yazıları, (108), 167-188.
• Doğan, Z. & Nazlı, E. (2015). Muhasebe Hata ve Hilelerin Önlenmesinde İşletme Yöneticilerinin Sorumluluğunun Tespitine Yönelik Bir Araştırma, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8 (4), 195-212.
• Gökçen, G. & Tipi, O. (2019). İşletmelerde Hilelerin Önlenmesine Yönelik İç Kontroller ve BİST İmalat Sektöründe Bir Araştırma, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 41 (1), 145-169.
• Hatunoğlu, Z., Koca, N. & Kıllı, M. (2012). İç Kontrolün Muhasebe Sistemindeki Hata ve Hilelerin Önlenmesindeki Rolü Üzerine Bir Alan Çalışması, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (20), 169-189.
• Feldman & Feldman (2021). Misuse of Company Assets. (Erişim: 25.01.2022), https://feldman.law/news/misuse-of-company-assets/amp/
• UCSF(n.d). Guard Against Theft. (Erişim: 01.02.2022), https://fraudprevention.ucsf.edu/misuse-assets
• ActionFraud(n.d) Asset misappropriation fraud (Erişim: 06.08.2022), https://www.actionfraud.police.uk/a-z-of-fraud/asset-misappropriation-fraud
• Eisneramper(2018). Occupational Fraud Series, Part 2 of 3: Corruption Schemes, What is it. (Erişim: 03.01.2023), https://www.eisneramper.com/knowledge-center/blogs/digital-blog/corruption-schemes-rt-blog-1118/
• IFAC(2010). (Erişim: 12.11.2022), https://www.ifac.org/system/files/downloads/a012-2010-iaasb-handbook-isa-240.pdf
• Iacob, M.I. & Lile, R. (2008). Small Business and Protecting Inventory from Theft, Fascicle of Management and Technological Engineering, VII (XVIII), 2305-2309.
• Karabayır, M. E. (2016). Muhasebe Hileleri Yoluyla Yapılan Yolsuzluklarda Bağımsız Denetimin Sorumluluğunun Araştırılması: Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi Uygulaması, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, KAÜİİBFD, 7 (14), 597-625.
• Karahan, M. & İğde, M. (2017). Muhasebe Hata ve Hileleri Üzerinde İç Kontrolün Rolü, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, İktisat Özel Sayısı, 7 (7), 143-158.
• Kayikçioğlu, S & Teker, S (2019). İç Denetimde Hile Tespiti: Örnek Olay Çalışması, 5th Global Business Research Congress-GBRC, (9), 54-57.
• Kula, V., Kaynar, B. & Keskin, M (2006) Varlıkların Kötüye Kullanımı Sonucu Doğan Risk Faktörlerinin Bağımsız Denetçilerce Değerlendirilmesi, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 4, 117-128.
• KGK. (2018). Bağımsız denetim standardı 240, Finansal Tabloların Bağımsız Denetiminde Bağımsız Denetçinin Hileye İlişkin Sorumlulukları,https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TDS/TDS_2022_Seti/bds%20240.pdf Erişim Tarihi: 17.02.2023
• Koomson, T.A.A., Owusu, G.M.Y., Bekoe, R.A. & Oquaye, M. (2020). Determinants of Asset Misappropriation at the Workplace: the moderating Role of Perceived Strength of Internal Controls, Journal of Financial Crime, 27 (4), 1191-1211.
• Maç, M. (2022). Stok Sayım Noksanlıkları ve Fazlalıkları, Duyuru No: 113, BDO Yayıncılık.
• Nuswantara, D. A. (2023). Reframing Whistleblowing Intention: An Analysis of Individual and Situational Factors, Journal of Financial Crime, 30 (1), 226-284.
• Omar, M. & Nawawi, A. (2016). The Causes, İmpact and Prevention of Employee Fraud A Case Study of An Autumotive Company, Journal of Financial Crime, 23 (4), 1012-1027.
• Özçelik, M. & Kurt, G. (2021). Varlıkların Kötüye Kullanımı ve Finansal Raporlamada Hile Göstergeleri: Örnek Olay Analizi, Denetim ve Güvence Hizmetleri Dergisi, 1 (1), 1-21.
• Purnamasari, P. & Oktaroza, M. L. (2015). Influence of Employee Fraud on Asset Misappropriation Analysed by Fraud Diamond Dimension, Proceedings of the International Conferance on Accounting Studies (ICAS), 257-264.
• Robertson, J. C. (2000). Fraud Examination for Managers and Auditors. Austin, TX: Viesca Books.
• Ulucan Özkul, F. & Özdemir, Z. (2013). Çalışan Hilelerinin Önlenmesinde Proaktif Yaklaşımlar: Kurumsal İşletmelerde İnsan Kaynakları Yöneticileri Üzerine Nitel Bir Araştırma, Öneri Dergisi, 10 (40), 75-89.
• Yardımcıoğlu, M., Koca, N., Günay, Y. & Kocamaz, H. (2015). Yolsuzluk, Muhasebe Hileleri ve Örnekleri, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4 (2), 171-188.
• Yıldız, E. & Derya Baskan, T. (2014). Muhasebe Hilelerinin Önlenmesinde Kullanılan Araçlar: BİST Şirketleri Üzerine Bir Araştırma, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (62), 1-18.