Dijital Kültür Alanındaki Araştırmaların Bilimsel Haritalama Tekniği ile Bibliyometrik Analizi

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 2, 247 - 260, 30.12.2023

Esma Sancar

Öz

Dijitalleşme ve iletişim teknolojilerinde yaşanan gelişmeler beraberinde toplumsal dinamikleri de etkilemiş ve dijital kültür olarak tanımlanan yeni bir kültürel ortam yaratmıştır. Bu çalışmanın amacı literatürde dijital kültür alanında yapılmış çalışmaları inceleyerek; bu alandaki genel eğilimleri, gelinen noktayı, odak çalışmaları ve yazarları belirleyerek, ilgili alana bütünsel bir bakış açısı sağlamak ve gelecek çalışmalara rehberlik edebilmektir. Araştırma verileri Web of Science veri tabanında dijital kültür kelimesinin İngilizce karşılığı olan “digital culture” terimi aratılarak elde edilmiş, bilimsel haritalamalar VOSviewer programını kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamında 1996-2023 yıllarında arasında yapılmış 2259 adet çalışma incelenmiştir. Araştırma sonucunda dijital kültür alanındaki çalışmaların yıllara, çalışma alanlarına ve ülkelere göre dağılımı gibi betimleyici analizler ile ortak yazarlık, ortak atıf, bibliyografik eşleştirme gibi bibliyometrik analizler ve bilimsel haritalar ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Dijital Kültür, Dijitalleşme, Bilimsel Haritalama, Bibliyometrik Analiz

Scientific Mapping and Bibliometric Analysis of the Research in the Field of Digital Culture

Öz

Developments in the field of digitalization and communication have influenced social dynamics and created a new cultural environment called digital culture. This study aims to examine the studies made in the field of digital culture in order to; identify the general tendencies, central research and authors and the current state of affairs to provide a holistic perspective and guide future research. The research data was acquired through a query of the term "digital culture" on the Web of Science database. Scientific mappings were done using the VOSviewer application. The study encompasses 2259 studies from the year 1996-2023. The results include descriptive analysis such as their distribution per their year of publication, field of study and country of origin and bibliometric analysis and scientific mappings such as co-authorship, co-citations and bibliographic correspondence.

Anahtar Kelimeler

Dijital Culture, Digitalization, Scientific Mapping, Bibliometric Analysis

Kaynakça

• Acun, F. (2008). Küresel Rekabette Dijital Kültür. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 9, 11–46.
• Acun, R. (2001). Türkiye’de Bilim ve Teknoloji. Atatürk’ün Ölümünün 62.Yılında Cumhuriyet Türkiye’sinde Bilimsel Gelişmeler Sempozyumu 8-10 Kasım 2000 Ankara Bildiriler ve Tartışmalar, 191–219. Ankara.
• Adorno, T. W. (2007). Kültür Endüstrisi Kültür Yönetimi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Arda, Ö., & Şentürk, O. (2023). Belge-Oyun/Docu-Game Etkileşimli Belgesel Film. Içinde F. Aydoğan (Ed.), Medyada Güncel Kavramlar (ss. 117–121). Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
• Arruda, H., Silva, E. R., Lessa, M., Proença Jr., D., & Bartholo, R. (2022). VOSviewer and Bibliometrix. Journal of the Medical Library Association, 110(3), 392–395. https://doi.org/10.5195/jmla.2022.1434
• Arslan, E. (2022). Sosyal Bilim Araştırmalarında VOSviewer ile Bibliyometrik Haritalama ve Örnek bir Uygulama. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(Özel Sayı 2), 33–56. https://doi.org/10.18037/ausbd.1227291
• Aytekin, M. (2023). Dijital Sinema. Içinde F. Aydoğan (Ed.), Medyada Güncel Kavramlar (ss. 263–271). Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
• Başaran, F. (2005). İnternetin Ekonomi Politiği. Içinde İnternet, Toplum, Kültür (ss. 32–53). Ankara: Epos Yayınları.
• Başlar, G. (2013). Yeni medyanın gelişimi ve dijitalleşen kapitalizm. Akademik Bilişim 2013 – XV. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri, 1(1), 775–784. Antalya.
• Baudrillard, J. (2008). Tüketim Toplumu Söylenceleri Yapıları. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2015). Akışkan Modern Dünyada Kültür. Ankara: Atıf Yayınları.
• Cartens, A., & Beek, J. (2005). Get Ready For The Gamer Generation. Tech Trends, 49(3), 22–25.
• Castells, M. (2001). Cyberculture. Minnesota: University of Minnesota Press.
• Castells, M. (2008). Enformasyon Çağı Ekonomi, Toplum ve Kültür. İstanbul: Biigi Yayınevi.
• Cobo, M. J., López-Herrera, A. G., Herrera-Viedma, E., & Herrera, F. (2011). Science mapping software tools: Review, analysis, and cooperative study among tools. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 62(7), 1382–1402. https://doi.org/10.1002/asi.21525
• Creeber, G., & Martin, R. (2008). Digital Culture: Understanding New Media. McGraw-Hill Education. Tarihinde adresinden erişildi https://books.google.com.tr/books?id=sOlEBgAAQBAJ
• de Luca Pretto, N., & Bailey, O. G. (2011). Digital culture in Brazil: Building peeracy? International Journal of Media & Cultural Politics, 6(3), 265–281. https://doi.org/10.1386/mcp.6.3.265_1
• Fetscherin, M., & Heinrich, D. (2015). Consumer brand relationships research: A bibliometric citation meta-analysis. Journal of Business Research, 68(2), 380–390. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2014.06.010
• Fetscherin, M., & Usunier, J. (2012). Corporate branding: an interdisciplinary literature review. European Journal of Marketing, 46(5), 733–753. https://doi.org/10.1108/03090561211212494
• Gere, C. (2019). Dijital kültür (A. Aydoğdu & N. Pembecioglu, Ed.). İstanbul: Salon Yayınları.
• Google Scholar. (2023). Top Publications. Tarihinde adresinden erişildi https://scholar.google.com/citations?view_op=top_venues&hl=en&vq=hum_communication
• Göker, G. (2015). İletişimin Mcdonaldlaşması: Sosyal Medya Üzerine Bir İnceleme. Turkish Studies, 10(2), 389–410. https://doi.org/: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7641
• Güven, E. (2021). Manuel Castells’in Ağ Toplumu Kavramı ve Ötekiler: Yeni Toplumsal Hareketler ve Marjinal Yapılanmalar. Global Media Journal, 12(23).
• Güzel, E. (2016). Dijital kültür ve çevrimiçi sosyal ağlarda rekabetin aktörü: “Dijital habitus". Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 4(1). https://doi.org/10.19145/guifd.26114
• Hall, E. T. (1990). The Silent Language. Knopf Doubleday Publishing Group. Tarihinde adresinden erişildi https://books.google.com.tr/books?id=uIRyHhuWT_EC
• Hall, S. (2017). Temsil Kültürel Temsiller ve Anlamandırma Uygulamaları. İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Haviland, W. (2008). Kültürel Antropoloji. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• IJOC. (2023). International Journal of Communication. Tarihinde adresinden erişildi https://ijoc.org/index.php/ijoc
• Jones, S. G. (1998). Information, Internet and Community: Notes Toward an Understanding of Community In The Information. Içinde Steven G. Jones (Ed.), CyberSociety 2.0 (ss. 1–35). California: Sage Publications.
• Kaya, İ. (2020). Andreas Hepp (2015), Medyatikleşen Kültürler. Folklor/Edebiyat, 26(102), 439–443.
• Koç, R. (2022). Dijitalleşen Kültür Ya da Kültürün Dijitalleşmesi: Dijital Kültür Kavramı. Motif Vakfı Halk Bilimi Dergisi, 15(38), 500–513.
• Korkarer, S., Çetin, C., & Deveciyan, M. T. (2021). Etik Girişimcilik Alanında Yapılmış Ulusal ve Uluslararası Çalışmaların Bibliyometrik Analizi(The Bibliometric Analysis of National, and International Studies on Ethical Entrepreneurship). Journal of Business Research - Turk, 13(3), 2455–2472. https://doi.org/10.20491/isarder.2021.1271
• Kostoff, R. N. (1993). Co-Word Analysis. Içinde Evaluating R&D Impacts: Methods and Practice (ss. 63–78). Boston, MA: Springer US. https://doi.org/10.1007/978-1-4757-5182-6_4
• Lavenda, R. H., & Schultz, E. A. (2017). Kültürel Antropoloji Temel Kavramlar (3. Basım). Ankara: Doğu-Batı Yayınları.
• Lenhart, A., Rainie, L., & Lewis, O. (2001). Teenage life online The rise of the instant-message generation and the Internet’s impact on friendships and family relationships. https://www.immagic.com/eLibrary/ARCHIVES/GENERAL/PEW/P010620L.pdf.
• Levy, P. (2001). Cyberculture. University of Minnesota Press.
• Luhan, M. M. (2001). Global Köy. İstanbul: Scala Yayınları.
• Manovich, L. (2009). How to follow global digital cultures, or cultural analytics for beginners. Becker, Konrad; Stalder, Felix. Deep search: The politics of search beyond Google. Wien: Studien Verlag, 198–211.
• Mejuyev, V. (1987). Kültür ve Tarih. Ankara: Başak Yayınları.
• Monavich, L. (2001). The Language of New Media. Cambridge: MIT Press.
• Oblinger, D., & Oblinger, J. L. (2005). Educating The Net Generation. EDUCAUSE. https://doi.org/https://www.educause.edu/ir/library/PDF/pub7101.PDF
• Oğuz, E. S. (2011). Toplum Bilimlerinde Kültür Kavramı. Edebiyat Fakültesi Dergisi, 28(2), 123–129.
• Olgun, C. K. (2020). Dijital Kültürün Yükselişine Doğru: Riskler ve Fırsatlar. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 35. https://doi.org/https://doi.org/10.14520/adyusbd.737364
• Osareh, F. (1996). Bibliometrics, Citation Analysis and Co-Citation Analysis: Libri, 46, 149–158.
• Özkul, O. (2008). Kültür ve Küreselleşme. İstanbul: Açılım Kitap.
• Özlem, D. (2012). Kültür Bilimleri ve Kültür Felsefesi. İstanbul: Notos Kitap Yayınevi.
• Özmen, S., & Sancar, E. (2021). Time-Saving as A Motivator for Consumption via Digital Platforms: Istanbul Example in the Consuming of Clothes. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi. https://doi.org/10.38120/banusad.943957
• Özteke Kozan, H. İ. (2020). Okul Psikolojik Danışmanlığı ile İlgili Yapılmış Çalışmaların Bibliyometrik Analizi: 1980-2019. Okul Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 3(1), 1–28.
• Parlak, B. (2017). Dijital çağda eği̇ti̇m : Olanaklar ve uygulamalar üzeri̇ne bi̇r anali̇z. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(15), 1741–1759. Tarihinde adresinden erişildi http://iibfdergi.sdu.edu.tr/assets/uploads/sites/352/files/yil-2017-cilt-22-sayi-kayfor15-yazi17-30122017.pdf
• Portalés, C., Rodrigues, J., Rodrigues Gonçalves, A., Alba, E., & Sebastián, J. (2018). Digital Cultural Heritage. Multimodal Technologies and Interaction, 2(3), 58. https://doi.org/10.3390/mti2030058
• Prensky, M. (2001). Digital natives, digital immigrants. MCB Univeristy Press, 9(5), 1–6.
• Pritchard, A. (1969). Statistical Bibliography or Bibliometrics? Journal of Documentation, 25, 348–349.
• Qin, H. (1999). Knowledge Discovery Through Co-Word Analysis. Library Trends, 48(1), 133–159.
• Rojas-Lamorena, Á. J., Del Barrio-García, S., & Alcántara-Pilar, J. M. (2022). A review of three decades of academic research on brand equity: A bibliometric approach using co-word analysis and bibliographic coupling. Journal of Business Research, 139, 1067–1083. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2021.10.025
• Sadakoğlu, M. C., & Genç, F. (2022). Dijital Tüketim Kültürü: Dijital Kitle İletişim Araçları İle Tüketim Kültürü Arasındaki İlişki Üzerine Bir İnceleme. TRT Akademi, 7(14), 286–303. https://doi.org/10.37679/trta.1013736
• Sage. (2023). Media, Culture & Society. Tarihinde adresinden erişildi https://journals.sagepub.com/home/mcs
• Sağlamtimur, Z. Ö. (2010). Dijital Sanat. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(3), 213–238.
• Sancar, E. (2017). Kadınlarda İnternet Bağımlılığı ile İlgili Bir Araştırma : İstanbul Örneği. (13), 296–320.
• Sancar, E. (2021). Dijital Platformlarda Daha Kolay Tüketen Kadın: İstanbul Örneği. Içinde Sosyal Medya Ekolojisi: Farklı Açılardan Sosyal Medya (ss. 79–109). Konya: Çizgi Kitabevi.
• Sancar, E. (2023). Z Kuşağı Ergen Çocuk Sahibi Ebeveynlerin Dijital Ebeveynlik Tutumlarının Çocukları ile İlişkilerine Etkisi. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi / İstanbul University Journal of Sociology, 43(1), 54–67. https://doi.org/10.26650/SJ.2023.43.1.0023
• Sarı, Ü., & Türker, H. (2021). Dijital Platform Kullanıcılarının İzleme Alışkanlıklarına Yönelik Bir Araştırma: Netflix Örneği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 59–80.
• Shah, S. H. H., Lei, S., Ali, M., Doronin, D., & Hussain, S. T. (2019). Prosumption: bibliometric analysis using HistCite and VOSviewer. Kybernetes, ahead-of-p(ahead-of-print). https://doi.org/10.1108/K-12-2018-0696
• Simmel, G. (2020). Bireysellik ve Kültür (Üçüncü Bas). İstanbul: Metis Yayınları.
• Singh, V. K., Singh, P., Karmakar, M., Leta, J., & Mayr, P. (2021). The journal coverage of Web of Science, Scopus and Dimensions: A comparative analysis. Scientometrics, 126(6), 5113–5142. https://doi.org/10.1007/s11192-021-03948-5
• Smith, L. C. (1981). Citation Analysis. Library Trends, 30(1).
• Smith, P. (2007). Kültürel Kuram (2. Baskı; S. Güzelsarı & İ. Gündoğdu, Ed.). İstanbul: Babil Yayınları.
• TDK. (y.y.). Tarihinde 07 Eylül 2022, adresinden erişildi https://www.tdk.gov.tr/
• Timisi, N. (2005). Sanallığın Gerçekliği: İnternetin Kimlik ve Topluluk Alanlarına Girişi. Içinde M. Binark & B. Kılışbay (Ed.), İnternet, Toplum, Kültür (ss. 89–105). Ankara: Epos.
• Tylor, B. (2016). Kültür Bilimi. ViraVerita E-Dergi, 91(4), 91–109.
• Uçak, O. (2021). Kültürlerarası İletişimde Tek Kültüre Doğru: Dijital Kültür. 14th Communication and Technology Congress, 215–230.
• UCM. (2023). Teknokultura. Tarihinde adresinden erişildi https://revistas.ucm.es/index.php/TEKN
• Ulakbim. (2023). Ülkelerin Bilimsel Yayın Sayısı (2017-2021). Tarihinde adresinden erişildi Bibliyometrik Analiz website: https://cabim.ulakbim.gov.tr/bibliyometrik-analiz/
• Universiteit van Amsterdam. (2023). Media and information. Tarihinde adresinden erişildi The Bachelor’s media and information study programme website: https://www.uva.nl/shared-content/programmas/en/bachelors/media-and-information/study-programme/study-programme.html?origin=QM8V0lIERF2uFhPGbux%2F2g#The-second-year&cb
• Uyanık, G. (2023). Dijital Medya Platformlarını Henry Jenkins’in Kavramları Üzerinden Okumak. Etkileşim, 6(11), 432–444. https://doi.org/10.32739/etkilesim.2023.6.11.204
• Uzelac, A. (2008). How to understand digital culture: Digital culture-a resource for a knowledge society. Digital Culture: The Changing Dynamics. Zagreb: Institute for International Relations. Pág, 7–21.
• Ünal, Ş., & Koçak, H. (2023). Dijital Kültürün Gündelik Yaşama Etkileri ve Kuşaklar Arası Karşılaştırmaya Yönelik Sosyolojik Bir Analiz. Journalof Social, Humanities andAdministrative Sciences, 9(60), 2120–2128. https://doi.org/http://dx.doi.org/10.29228/JOSHAS.67028
• Van Eck, N. J., & Waltman, L. (2010). Software survey: VOSviewer, a computer program for bibliometric mapping. Scientometrics, 84(2), 523–538. https://doi.org/10.1007/s11192-009-0146-3
• Van Eck, N. J., & Waltman, L. (2021). Manual VOSviewer. Içinde Univeristeit Leiden.
• Williams, R. (1976). Keywords. New York: Oxford University Press.
• Williams, R. (1993). Kültür. Ankara: İletişim Yayınları.
• Williams, R. (2021). Kültür ve Toplum 1780-1950 (2. Baskı). İstanbul: İletişim Yayıncılık.
• Yücetürk, C., & Akyol, O. (2019). Sosyal Medya Ortamında Futbol ve Nefret Söylemi: Mesut Özil Örneği. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 7(2), 1106–1129.
• Zeren, D., & Kaya, N. (2020). Dijital Pazarlama: Ulusal Yazının Bibliyometrik Analizi. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 35–52.
• Zupic, I., & Čater, T. (2015). Bibliometric Methods in Management and Organization. Organizational Research Methods, 18(3), 429–472. https://doi.org/10.1177/1094428114562629