An Examination of the AK Party's Perspective on European Union Membership Compared With the Discourse Analysis of the 2002 and 2023 Election Declarations

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 233 - 243, 30.06.2024

İrfan Sancak

Öz

The debate on whether there has been a serious change in the direction of Turkey’s European Union policy since the AK Party came to power has been on the agenda both in academic circles and in the media. Although the strong emphasis on European Union membership in the Party’s discourse and the policy towards the European Union during the first period of AK Party’s rule gave the impression that it would not deviate from the traditional policies, it has been frequently criticised that this situation has changed in the following periods.
One of the most appropriate ways of assessing the ruling party’s view on European Union membership is to analyse the Party’s discourse. Since "discourse" is a term that refers to the opinion of a source on a certain issue and the way in which this opinion is expressed, and since it includes the messages given by the source not only by what he/she explicitly says but also by what he/she implies and even by what he/she “does not say”, it can be said that discourse analysis reveals the actual thought of the source.
In this study, the 2002 Election Declaration and the 2023 Election Declaration of the AK Party were compared with the discourse analysis method and it was concluded that the government’s interest in the European Union has decreased.

Anahtar Kelimeler

European Union, AK Party, discourse analysis, election manifesto, Turkish foreign policy

Ak Parti'nin Avrupa Birliği Üyeliğine Bakış Açısının 2002 ve 2023 Seçim Beyannamelerinin Söylem Analizi ile Karşılaştırılarak İncelenmesi

Öz

AK Parti iktidarı ile birlikte Türkiye’nin Avrupa Birliği politikasında ciddi bir yön değişikliğinin olup olmadığına dair bir tartışma gerek akademik çevrelerde gerekse de medyada gündeme gelmektedir. İlk iktidar dönemlerinde Parti’nin söylemlerindeki Avrupa Birliği üyeliğine yönelik güçlü vurgu ve Avrupa Birliği’ne yönelik uygulanan politika geleneksel politikaların dışına çıkılmayacağı izlenimi verse de sonraki dönemlerde bu durumun değiştiğine dair eleştiri sıklıkla yapılmıştır.
İktidar partisinin Avrupa Birliği üyeliğine bakışını değerlendirmenin en uygun yollarından biri partinin söyleminin analiz edilmesidir. Bir kaynağın belirli bir konuda ortaya koyduğu görüş ve bu görüşün ortaya konulma tarzını ifade eden bir terim olarak “söylem”, kaynağın sadece açıkça söyledikleri ile değil, ima ettikleri ve hatta “söylemedikleri” ile verdiği mesajları içerdiği için söylem analizinin kaynağın asıl düşüncesini ortaya koyduğu söylenebilir.
AK Parti’nin Avrupa Birliği’ne yönelik politikasında bir değişikliğin olup olmadığına dair bazı akademik çalışmalar olsa da bu değişikliği seçim beyannameleri ve bu beyannamelerdeki söylem üzerinden değerlendiren bir çalışma tespit edilememiştir. Bu çalışma, Avrupa Birliği’ne yönelik politik anlayıştaki değişimi AK Parti’nin girdiği ilk ve son seçim beyannamelerindeki söylem üzerinden ele alan ilk çalışmadır. 2002 Seçim Beyannamesi ile 2023 Seçim Beyannamesi’nin söylem analizi yöntemi ile karşılaştırılması sonucunda elde edilen bulgulara dayanılarak AK Parti’nin Avrupa Birliği’ne yönelik ilgisinin azaldığı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Avrupa Birliği, AK Parti, söylem analizi, seçim beyannamesi, Türk dış politikası

Etik Beyan

Etik beyanı gerektirecek bir veri kullanılmamıştır.

Destekleyen Kurum

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• 3 Kasım 2002 Genel Seçimleri Seçim Beyannamesi. (2015).
• 22 Haziran 1993 Avrupa Birliği Konseyi Kopenhag Zirvesi Sonuç Bildirgesi. (2011, Şubat 8). T.C. Dışişleri Bakanlığı Avrupa Birliği Başkanlığı.
• 2002-11-12 The Wall Street Journal - 2. (2007, Temmuz 4). https://www.ab.gov.tr/p.php?e=22968.
• AB ile Türkiye arasındaki başlıca sorunlar. (2020, Aralık 5). https://www.dw.com/tr/ab-ile-t%C3%BCrkiye-aras%C4%B1ndaki-ba%C5%9Fl%C4%B1ca-sorunlar/a-55831229 .
• Ahmet Davutoğlu’ndan Millet İttifakı açıklaması. (2022, Şubat 1). https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/ahmet-davutoglundan-millet-ittifaki-aciklamasi-1904507.
• Aksoy, E. G. (2020). Avrupa Kimliğinin Oluşumu ve Evrimi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 17(45), 26-39.
• Alatlı, A. (2001). İkinci Aydınlanma Çağı Düşünce Devrimi. https://www.alevalatli.com.tr/ikinci-aydinlanma-cagi-dusunce-devrimi/.
• Anlı, Ö. F. (2013). Bir Karşıt-Bilim Tezi Olarak Dilsel Görelilik: Wittgenstein, Kuhn, Rorty, Feyerabend. Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15), 145-169. www.flsfdergisi.com
• Arkonaç, S. (2014). Psikolojide Söz ve Anlam Analizi. Ayrıntı Yayınları.
• Avrupa Parlamentosu: AB, Türkiye ile üyelik müzakerelerini askıya alsın. (2019). https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-47560305.
• “Batı bizi kıskanıyor” söylemini Binali Yıldırım rakamlarla yalanladı. (2017, Eylül 10). https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/bati-bizi-kiskaniyor-soylemini-binali-yildirim-rakamlarla-yalanladi-820760#google_vignette.
• Commission Opinion on Turkey’s request for accession to the Community (20 December 1989). (2013). http://www.cvce.eu/obj/commission_opinion_on_turkey_s_request_for_accession_to_the_community_20_december_1989-en-4cc1acf8-06b2-40c5-bb1e-bb3d4860e7c1.html
• Çakır, A. (2014). Söylem Analizi. Palme Yayıncılık.
• Çelik, H., & Ekşi, H. (2013). Söylem Analizi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 27(27), 99-117.
• Çiller ve AKP Arasında 4 Kasım Sabahı Kavgası. (2002, Ekim 4). https://arsiv.sabah.com.tr/arsiv/2002/10/04/s1905.html.
• Demir, A. (2001). Ricoeur ve Gadamer. Sosyoloji Dergisi, 8-9, 55-69.
• Demir Güneş, C. (2013). Michel Foucault’da Söylem ve İktidar. Kaygı Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi , 21, 55-69.
• Eagleton, T. (2011). İdeoloji. Ayrıntı Yayınları.
• El, K. (2017, Nisan 1). ‘Avrupa bizi kıskanıyor’. https://www.milliyet.com.tr/siyaset/avrupa-bizi-kiskaniyor-2424282.
• Erdem, G. (2015). 12 Eylül Darbesi’nin Türkiye’nin Avrupa ile İlişkilerine Etkileri: Avrupa Topluluğu ve Avrupa Konseyi’yle İlişkiler. Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 14(1), 29-64.
• Erdoğan’ın “AB üyelik süreci ile İsveç’in NATO üyeliği” değerlendirmesine kim ne dedi? (2023, Temmuz 10). https://tr.euronews.com/2023/07/10/scholz-turkiyenin-ab-uyelik-sureci-isvecin-nato-uyeligi-ile-baglantili-degil. https://tr.euronews.com/2023/07/10/
• Foucault, M. (1987). Söylemin Düzeni. Hil Yayın.
• Giscard D’Estaing “Türkiye AB’ye ait olamaz”. (2004, Kasım 25). https://www.bbc.co.uk/turkish/europe/story/2004/11/printable/041125_giscard-turkey.shtml.
• Güngör, B. (2020). Söylem Yaklaşımı Üzerine Bir Kavram Çalışması ve Eleştirel Söylem Analizi. Kritik İletişim Çalışmaları Dergisi, Güz(2), 1-12. www.dergipark.org.tr/tr/pub/kritikhttps://orcid.org/0000-0002-6135-2793
• “İşte ordu işte komutan” sloganı Tayyip’i kızdırdı. (2002, Ekim 11). https://arsiv.sabah.com.tr/arsiv/2002/10/11/s1808.html.
• Kakışım, C., & Erdoğan, S. (2018). Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri ve 15 Temmuz Darbe Girişimin Ardından Yaşanan Gelişmeler. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 10(18), 399-420.
• Karahasanoğlu, A. (2021, Kasım 28). Kılıçdaroğlu, Davutoğlu ve “28 Şubat, hiç uzak değil!” https://www.yeniakit.com.tr/yazarlar/ali-karahasanoglu/kilicdaroglu-davutoglu-ve-28-subat-hic-uzak-degil-37546.html .
• Katılım Müzakerelerinde Mevcut Durum. (2022, Kasım 15). https://www.ab.gov.tr/65.html. https://www.ab.gov.tr/65.html
• Kocaman, A. (2009). Dilbilim Söylemi. Içinde A. Kocaman (Ed.), Söylem Üzerine (ss. 1-11). ODTÜ Geliştirme Vakfı Yayıncılık ve İletişim A.Ş. .
• Kubilay, Ç., & Durna, T. (2010). Söylem Kuramları ve Eleştirel Söylem Çözümlemeleri. Içinde T. Durna (Ed.), Medyadan Söylemler (1. bs, ss. 47-81). Libra Kitapçılık ve Yayıncılık.
• Mali İşbirliği. (t.y.). https://www.mfa.gov.tr/mali-isbirligi.tr.mfa.
• Mayrhofer, R., Kuhbandner, C., & Lindner, C. (2021). The Practice of Experimental Psychology: An Inevitably Postmodern Endeavor. Frontiers in Psychology, 11. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.612805
• Öksüz, A. (2021, Mart 1). Prof. Dr. Erbakan: İslam Birliği şart. https://www.milligazete.com.tr/makale/6539073/adnan-oksuz/
• Öniş, Z. (2008). Turkey-EU Relations: Beyond the Current Stalemate. Insight Turkey, 10(4), 35-50. https://about.jstor.org/terms
• Özalp, M. (2018). Fayda ve Zararlar: Çıkmakla Kalmak Arasında Türkiye-NATO İlişkileri. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2), 404-421. http://dergipark.gov.tr/bseusbed
• Özer, Y. (2015). AB’ye Üyelik Sürecinde Türkiye’de Demokratikleşme. Marmara Avrupa Araştırmaları Dergisi, 23(2), 143-168.
• Palmer, R. E. (2008). Hermenötik. Ağaç Kitabevi.
• Punch, K. F. (2014). Sosyal Araştırmalara Giriş : Nicel ve Nitel Yaklaşımlar. Siyasal Kitabevi.
• Somel, A. (2014). Post-Pozitivist Paradigmalar. Beykoz Akademi Dergisi, 2(2), 33-45.
• Sözen, E. (2017). Söylem. Profil Kitap.
• T.C. Başbakanlık Avrupa Birliği Genel Sekreterliği. (2007). Avrupa Birliği uyum yasa paketleri. T.C. Başbakanlık Avrupa Birliği Genel Sekreterliği.
• Tezkan, M. (2002, Ekim 11). 3 Kasım Seçimi Referanduma Dönüştü. https://arsiv.sabah.com.tr/arsiv/2002/10/11/s1408.html.
• Tocci, N. (2014). Turkey and the European Union A Journey in the Unknown. www.brookings.edu/turkeyprojectpapers
• Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu Arasında bir Ortaklık Yaratan Anlaşma. (1963, Eylül 12). T.C. Dışişleri Bakanlığı. https://www.mfa.gov.tr/turkiye-ile-avrupa-ekonomik-toplulugu-arasinda-bir-ortaklik-yaratan-
• Türkiye Yüzyılı İçin Doğru Adımlar, Seçim Beyannamesi 2023. (2023).
• Türkiye-AB İlişkileri. (t.y.). https://www.mfa.gov.tr/turkiye-ab-iliskilerine-genel-bakis.tr.mfa. https://www.mfa.gov.tr/turkiye-ab-iliskilerine-genel-bakis.tr.mfa
• Türkiye-AB İlişkilerinin Tarihçesi. (2023, Mart 10). https://www.ab.gov.tr/turkiye-ab-iliskilerinin-tarihcesi_111.html.
• Yetim, M., & Erdağ, R. (2018). Uluslararası İlişkilerde Eleştirel Söylem Analizi: Revizyonist Söylemin Gelişimi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 79-100. https://doi.org/10.17336/igusbd.388223
• Zeyrek, D. (2009). Söylem ve Toplum. Içinde A. Kocaman (Ed.), Söylem Üzerine. ODTÜ Geliştirme Vakfı Yayıncılık ve İletişim A.Ş.