Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Mesleğine Yönelik İnanç Ölçeğinin Türkçe’ ye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 2, 37 - 52, 31.12.2019

Zafer Doğru , Yetkin Utku Kamuk , Seçil Yılmaz

Öz

Bu çalışmada, Fan, Keating, Liu, Zhou, Shangguan ve Knipe (2018)
tarafından beden eğitimi öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik
inançlarını ölçmeye yönelik olarak geliştirilmiş olan “Beden Eğitimi ve Spor
Öğretmenliği Mesleğine Yönelik İnanç Ölçeğinin (BESÖMİÖ)” Türkçe formunun
oluşturularak bu ölçeğin geçerliğinin ve güvenirliğinin belirlenmesi
amaçlanmıştır. Çalışma grubu Hitit Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesinde
öğrenim gören toplam n=120 (60 kadın ve 60 erkek) beden eğitimi ve spor
öğretmeni adayından oluşturulmuştur. Çalışma için gerekli etik kurul ve kurum
izinleri alınmıştır. Uyarlanan ölçeğin Cronbach Alpha değeri 0,909 bulunmuştur.
Alt boyutlardan “Meslek Aşkı” boyutu iç tutarlık katsayıları 0,827-0,715 ve
“Beden Eğitimi ve Sporun Değeri” boyutu için ise 0,818-0,496 arasında
değişmektedir. BESÖMİÖ’nin faktör yapısını ortaya koymak amacıyla açıklayıcı faktör
analizi sonrası elde edilen faktör yapısını test etmek ve yapının uygunluğuna
karar vermek için doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Doğrulayıcı faktör
analizi sonucunda X²/sd=1,441 ve RMSEA değerinin ise 0,61 olduğu
görülmüştür. Yapılan bu analiz sonuçları Türkçe ölçeğinde özgün formunda olduğu
gibi iki boyutlu bir yapıda olduğunu ortaya koymuştur. Yapılan bu çalışma
sonucunda uyarlanan ölçeğin Türkiye’de beden eğitimi ve spor öğretmenliği
mesleğine yönelik inançların ölçülmesinde (belirlenmesinde) geçerli ve
güvenilir bir ölçek olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Mesleği, Mesleğe Yönelik Tutum, Ölçek Uyarlama

ADAPTATION OF THE ATTITUDE SCALE TOWARDS PHYSICAL EDUCATION AND SPORTS TEACHING PROFESSION TO TURKISH: VALIDITY AND RELIABILITY STUDY

Öz

In this study, it was aimed to translate and adapt the
Attitude Towards Physical Education and Sports Teaching Profession Scale
(ATPESTPS) by Fan et al. (2018) into Turkish and determine the validity and
reliability of the scale. The study group consisted of 120 (60 males and 60
females) students studying at the Faculty of Sports Sciences. Ethical committee
approval and institutional permission were acquired prior to the study. The
subjects were participated into the study voluntarily by giving written
consent. Cronbach Alpha value of the adapted scale was found to be 0.909. The
internal consistency coefficients of the subdimension “Sense of Calling”, and
“Value of Physical Education and Sports” ranged between .891-.370 and.798-.477,
respectively. Confirmatory factor analysis was performed to test the factor
structure obtained after exploratory factor analysis in order to reveal the
factor structure of ATPESTPS. As a result of confirmatory factor analysis (X²/sd
=1.441 and RMSEA=.61), it was found that the scale has a two-dimensional
structure in its adapted form as it is in its original form. As a result, it
can be told that the scale adapted into Turkish found to be valid and reliable
to measure the attitudes of Turkish pre-service physical education and sports
teachers’ towards the physical education and sports teaching profession. 

Anahtar Kelimeler

Physical Education and Sports Teaching Profession, Attitude Toward Profession, Scale Adaptation

Kaynakça

• Akbal, M. (2016) Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları İle Öz Yeterlikleri Arasındaki İlişki. Bartın Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Anabilim Dalı, Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Bilim Dalı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bartın.
• Akkaya, N. (2009). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 35-42.
• Allport, G.W. (1935). Attitudes. In C. Murchison (Ed.), Handbook of social psychology. Worcester, Mass: Clark University Press.
• Altuntaş E. A., Kul, M. ve Karataş, İ. (2016). Beden Eğitimi Öğretmeni Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkinTutumları İle Öz Yeterlikleri Arasındaki İlişki. International Journal of Contemporary Educational Studies (IntJCES). December 2016: 2 (2)
• Aşkar, P. ve Erden, M. (1987). Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği, Çağdaş Eğitim. 121 (12), 8-11.
• Aydın, R. ve Sağlam, G. (2012). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumlarının Belirlenmesi (Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Örneği). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, Bahar 2012, 10(2), 257-294.
• Başar, H. (2001). Sınıf Yönetimi. Ankara: .Pegem Yayıncılık.
• Baysal, A. C. (1980). Tutum Kavramına Kuramsal ve Uygulamalı Bir Yaklaşım veİşletmelerde İşle İlgili Tutumlar Üzerine Bir Araştırma Örneği,Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bozdoğan, A. E., Aydın, D. ve Yıldırım K. (2007). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) Cilt 8, Sayı 2, (2007), (83-97)
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör Analizi: Temel Kavramlar ve Ölçek Geliştirmede Kullanımı. Kuram ve Uygulamalarda Eğitim Yönetimi(32), 470-483
• Camadan, F. ve Duysak, A. (2013). Farklı Programlardaki Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından Karşılaştırılması: Rize Üniversitesi Örneği. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0 (20), 30-42. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/sakaefd/issue/11216/133946
• Cinpolat, T., Alıncak, F. ve Abakay, U. (2016). Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. Gaziantep Üniversitesi, Spor Bilimleri Dergisi,. Cilt:1, Sayı:1, 38-47.
• Çetin, Ş. (2006). Öğretmenlik mesleği tutum ölçeğinin geliştirilmesi (Geçerlik ve güvenirlik çalışması). Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 28–37.
• Demirci, C. (2002). Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği XI. Eğitim Bilimleri Kongresi, 23-26 Ekim, Yakın Doğu Üniversitesi, Lefkoşa
• Demirel, Ö. (2003). Eğitim sözlüğü (2. Baskı). Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Doğan, C. (2002). Uludağ Üniversitesi Sınıf Öğretmenliği Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine Karşı Tutum ve Düşünceleri. XI. Eğitim Bilimleri Kongresi, 23-26 Ekim, Yakın Doğu Üniversitesi, Lefkoşa.
• Doğan, N., ve Başokçu, T. (2010). İstatistik Tutum Ölçeği İçin Uygulanan Faktör Analizi ve Aşamalı Kümeleme Analizi Sonuçlarının Karşılaştırılması. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 1(2), 65-71.
• Erden, M. (1998). Öğretmenlik Mesleğine Giriş. İstanbul:Alkım Yayınları.
• Eren, B., Çelik, M. ve Oğuz, A. (2014). Türkiye’de öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ile ilgili yapılan çalışmaların incelenmesi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,42,359-370
• Eren, E. (2000). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. İstanbul. Beta Basım Yayım Dağıtım
• Erkuş, A., Sanlı, N., Bağlı, M. T. ve Güven, K. (2000). Öğretmenliğe İlişkin Tutum Ölçeği Geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim. 25(116), 27-32.
• Fan, Y., Keating, X. D., Liu, J., Zhou, K., Shangguan, R., and Knipe, R. (2018). Development of a Scale Measuring Chinese Preservice Physical Education Teachers’ Beliefs About the Physical Education Profession. The Asia-Pacific Education Researcher, 27(5), 365. https://doi.org/10.1007/s40299-018-0395-0
• Göktaş, Z. (2017). Beden Eğitimi ve Spor Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. Cilt: 10 Sayı: 51, s. 1288-1295.
• Göloğlu Demir, C., ve Gelişli Y. (2018). Sınıf öğretmenlerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile mesleki görevlerine yönelik ders dışı zaman kullanımları arasındaki ilişki. Kastamonu Education Journal, 26(2), 487-497. doi:10.24106/kefdergi.389810.
• Gürbüz, P. ve Sunay, H. (2005). Beden Eğitimi ve Spor Öğretmeni Adaylarının Tutumları (Ankara İli Örneği) Eğitim ve Bilim Cilt 30, Sayı 137(27-37)
• Hair, J. F., Anderson, R. E., Tatham, R. L., and Black, W. C. (1998). Multivariate Data Analysis (5th ed.). New Jersey: Pearson Education.
• Hayduk, L. A. (1987). Structural Equation Modeling with LISREL Essential and Advances, The John Hopkins Universty Press.
• Joreskog, K. Sörbom, D. (2001). Lisrel 8: User’s Reference Guide, Scientific Software International Inc.
• Kabadayı, M., Bostancı, Ö., Atan, T., Yazıcı, M ve Evli, F. (2011). Eğitim Fakülteleri İle Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okullarında Okuyan Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Karşı Tutumlarının İncelenmesi. Türkiye Kickboks Federasyonu Spor Bilimleri Dergisi. Volume: 4, Sayı:2, Ocak, 2011, ISSN: 1309-1336.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1999). Yeni İnsan ve İnsanlar. İstanbul. Evrim Yayınevi.
• Kahramanoğlu, R., Yokuş, E., Cücük, E., Vural, S. ve Şiraz, F. (2018). Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği (ÖMYTÖ) Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Turkish Studies, Educational Sciences, Volume 13/11, Spring 2018, p. 1669-1686.
• Kaplan, D. (2000). Evaluating and Modifying Structural Equation Models. Structural Equation Modeling: Foundations and Extensions. 1st ed. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Kuzgun, Y. (2000). Meslek Danışmanlığı-Kuramlar Uygulamalar. Ankara: NobelYayın Dağıtım.
• MEGSB (1987). Milli Eğitim Temel Kanunu ile İlköğretim ve Eğitim Kanunu. Ankara : Milli Eğitim Basımevi.
• Morris, C. G. (2002). Psikolojiyi Anlamak. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Özbek, R., Kahyaoğlu, M. ve Özgen, N. (2007). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, IX (2), 221-232.
• Özgür, N. (1994). Öğretmenlik Mesleğine Karşı Tutum. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özlü, Ö. (2001). Ortaöğretim öğrencilerinin matematiğe karşı tutumları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Fakültesi, İstanbul.
• Pehlivan, Z. (1996). Beden eğitimi ve spor bölümü öğrencilerinin okudukları bölüme, derslerine, öğretim elemanlanna ve arkadaşlanna yönelik tutumlannın akademik başanlanyla karşılaştınlması. IV. Spor bilimleri kongresi bildiri özelleri, 1-3 kasını 1996. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayını.
• Pratkanis, A. R. and Greenwald, A. G. (1989). “A Sociocognitive Model of Attitude Structure And Function”, Advances in Experimental Social Psychology, 22, 245-285.
• Robbins, S. (1994). Örgütsel Davranışın Temelleri (Çev: Sevgi Ayşe Öztürk) Eskişehir ETAM Basım Yayın.
• Sandıkçı, M. ve Öncü, E. (2013). “Beden Eğitimi Öğretmen Adayları ile Diğer Öğretmen Adaylarının Öz-Yeterlik İnançları ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumlarının Karşılaştırılması”, Pamukkale Journal of Sport Scıences, s.4(1), ss.135-151.
• Saracaloğlu, A. S. Serin, O. Bozkurt, N. ve Serin, V. (2000). “Öğretmen Adaylarının Mesleğe Yönelik Tutumlarını Etkileyen Faktörler” IX. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi (sunulmuş bildiri). (27-30 Eylül). Erzurum.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., and Müller, H. (2003). Evaluating the Fit of Structural Equation Models: Tests of Signifcance and Descriptive ve Goodness of Fit Measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23–74.
• Schumacher R. E., and Lomax R. G., (2004). A Beginner‘s Guide to SEM, 2nd ed, Lawrenge Erlbaum Associotes, Publishers, New Jersey.
• Seferoğlu, A. S. (2004). Öğretmen adaylarının öğretmenliğe yönelik tutumları. Mart 2004’ de Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü tarafından yapılan XII. Eğitim Bilimleri Kongresinde sunulan bildiri. Cilt 1, s.413. Ankara.
• Semerci, Ç. (1999). Öğrencilerin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutum ölçeği, Eğitim ve Bilim, 23 (111), 51-55.
• Semerci, N. ve Semerci Ç. (2004). Türkiye’de öğretmenlik tutumları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (1), 137-146.
• Sünbül, A. M. (2001). Bir Meslek Olarak Öğretmenlik. Öğretmenlik Mesleğine Giriş. (Edit: Ö. Demirel-Z. Kaya) Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Tanrıöğen, A. (1997). Buca Eğitim Fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3, 55– 58.
• Tavşancıl, E. (2005). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi, Ankara: Nobel Yayınları.
• Temel, A. (1990). Fen-Edebiyat Fakültesi Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumlarına Öğretmenlik Formasyon Programının Etkisi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 3 (1), 180-191
• Temizkan, M. (2008). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları üzerine bir araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6 (3), 461-486.
• Tezbaşaran, A. (1997). Ölçek Geliştirme Klavuzu. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Tufan, E. ve Güdek, B. (2008). Müzik öğretmenliği mesleğine yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6 (1), 25-40.
• Türker, N. ve Turanlı, N. (2008). Matematik eğitimi derslerine yönelik tutum ölçeği geliştirilmesi. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28 (3), 17–29.
• Ünlü, H. (2011). Beden Eğitimi Öğretmenliği Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği (BEÖYTÖ) Geliştirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11, 4, 2005-2020.
• Üstüner, M. (2006). “Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”,. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, S.12(45), ss.109- 127.
• Üzüm, H., Yalçın, H. B., Biçer, B., Yüktaşır, B. ve Yıldırım, Y. (2015). Beden Eğitimi Öğretmen Adaylarının Mesleklerine Karşı Tutumları. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 20(1-4), 1-10.
• Yalız, D. (2010). Anadolu Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Bölümü öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının karşılaştırılması. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5(1), 7-14.
• Yanık, M., Çamlıyer, H. (2013). Ortaöğretimde beden eğitimi öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ölçeği geliştirilmesi. International Journal of Human Sciences, 10(2), 691-705.
• Yaşlıoğlu M. M. (2017). Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi ve Geçerlilik: Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi. Vol/Cilt: 46, Special Issue/Özel Sayı 2017, 74-85. ISSN: 1303-1732 – http://dergipark.ulakbim.gov.tr/iuisletme
• YÖK (2018). Öğretmen Yetiştirme Lisans Programları http://www.yok.gov.tr/documents/10279/41805112/AA_ Sunus_+Onsoz_Uygulama_Yonergesi.pdf Erişim; 24.11.2018, 23:14.