Dört Büyük Futbol Kulübünün Korona Salgını Sonrası Dönemindeki Gelir Analizi ve Avrupa Kulüpleri ile Karşılaştırılması

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 61 - 71, 29.04.2024

Ruşen İlbasan , Serkan Aycil , Serap Ay

https://doi.org/10.55142/jogser.1449015

Öz

Günümüz spor dünyasının en popüler ve ilgi çeken branşı olarak nitelendirebileceğimiz futbol özellikle 2000’li yılların başından bu zamana kadar ciddi büyüklükte bir endüstri niteliği kazanmıştır. Kulüpler sportif başarılar kazanmak için sadece saha içinde değil aynı zamanda piyasa koşullarında da birbirleri ile rekabet halindedir. Toplam hasılatlarını arttırarak rekabet üstünlüğü sağlamak isteyen kulüplerin ana gelir kalemlerini Yayın Gelirleri, Maç Günü Gelirleri ve Ticari Gelirlerin oluşturduğu görülmektedir. Bu çalışmada Pandemi gibi son yüzyılın sosyal, ekonomik ve küresel anlamda en büyük krizinin yaşandığı dönemde, ülkemizin dört büyükleri olarak adlandırılan (Galatasaray Sportif Sınai ve Ticari Yatırımlar A.Ş., Fenerbahçe Futbol A.Ş., Beşiktaş Futbol Yatırımları Sanayi ve Ticaret A.Ş., Trabzonspor Sportif Yatırım ve Futbol İşletmeciliği A.Ş.) spor kulüplerinin son beş yıla ait hasılat yapıları ve gelir çeşitleri incelenmiş ve Trend anailzi ile analiz edilmiştir. Bu bağlamda ortaya çıkan sonuçlar Deloitte Para Ligi 2024 raporunda yer alan Avrupa’da en yüksek gelire sahip olan 20 kulübün ortalama değerleri ile kıyaslanmıştır. Sonuç olarak Kulüplerin pandemi dönemi ile beraber toplam hasılatlarının, ticari gelirlerinin ve yayın gelirlerinin önemli ölçüde azaldığı, post-pandemi dönemi olarak adlandırabileceğimiz 2023 yılında yalnızca maç günü gelirlerinde pandemi öncesi dönemdeki seviyeyi yakalayabildikleri görülmüştür. Artan döviz kuru ile beraber özellikle yayın gelirlerinde yaşanan ciddi anlamdaki düşüşün kulüplerin toplam hasılatlarını da etkileyen önemli bir husus olduğu belirlenmiştir. Benzer dönemde 20 Avrupa kulübünün ortalama gelirlerinde çok büyük dalgalanmalar görülmediği tespit edilmiş ve bu kulüplerin düşen maç günü gelirlerini yayın gelirleri ve ticari gelirler ile telafi ettikleri görülmüştür. 2023 yılında ise Pandeminin etkilerinden tamamıyla kurtuldukları, 2019 yılı toplam hasılatlarının üzerlerine çıktıkları ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Spor Ekonomisi, Pandemi ve Spor, Spor Kulüplerinin Gelirleri

Kaynakça

• Aktifbank Raporu. (2021). Covid-19 öncesi ve sonrasında futbol ekonomisi raporu. İstanbul: Aktifbank. [https://www.aktifbank.com.tr/Documents/aktif-bank-ekolig-covid-19.pdf] Erişim Tarihi: 20 Şubat 2023.
• Beinsports (2016). Türk futbolu digiturk'le büyüyor. [https://beinsports.com.tr/haber/turk-futbolu-digiturkle-buyuyor] Erişim Tarihi: 17.02.2023.
• Ay, S. ve Doğan, F. (2020). Türk futbol takımlarının gelirlerinin bazı değişkenler üzerinden incelenmesi. Sportive, 3(2), 22-31.
• Coalter, F. (2007). Sports clubs, social capital, and social regeneration :'Ill-defined interventions with hard-to-follow outcomes’?. Sport In Society, 10(4), 537-559. http://dx.doi.org/10.1080/17430430701388723
• Çoban, U. (2017). Halka arz edilmiş Türk futbol kulüpleri web sitelerinin İngiltere'deki rakipleriyle yatırımcı ilişkileri içeriği karşılaştırması. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Deloitte. (2024). 2023 Annual review. [https://www2.deloitte.com/uk/en/pages/sports-business-group/articles/deloitte-football-money-league.html] Erişim Tarihi: 17.02.2023.
• Devecioğlu, S., Çoban, B., Karakaya, Y. E. ve Karataş, Ö. (2012). Türkiye’de spor kulüplerinin şirketleşmeye yönelimlerinin değerlendirilmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 10(2), 35-42. https://doi.org/10.1501/Sporm_0000000218
• Ekolig Finansal Performans Raporu. (2022). 2021-2022 futbol ekonomisi raporu. İstanbul: Aktif Bank. [https://www.aktifbank.com.tr/api/uploads/20221215102700210.pdf] Erişim Tarihi: 17.02.2023.
• Gökalp, E. (2005). Medya ve spor ya da spor/futbol medyası. Toplum ve Bilim, 103, 121-138.
• Güngör, A. (2014). Futbol endüstrisinde sportif başarı ile finansal performans arasındaki ilişkinin analizi ve Türkiye uygulaması. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (1), 16- 36.
• Güven, S. (2010). Türkiye’de futbol kulüplerindeki mevcut muhasebe sisteminin incelenmesi: Örnek bir uygulama. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• KAP. (t.y.). Finansal tablo kalem sorgulama. [https://www.kap.org.tr/tr/kalem-karsilastirma] Erişim Tarihi: 17.02.2023.
• Kepoğlu, A. Mungan Ay, S. ve Öçalmaz, S. (2018). Spor muhasebesi (1. Baskı). Spor Yayımevi.
• Kırhasanoğlu, Ş. ve Özdemir, M. (2022). Bist’te ı̇şlem gören futbol kulüplerinin Covid-19 dönemi finansal performanslarının idocriw temelli analizi. Enderun, 6(1) 44-65.
• Meterelliyoz Kuyzu, M., ve Lökçü, S. (2019). Türkiye futbol stadyumları doluluk oranlarının analizi ve örnek gelir yönetimi uygulamaları. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(4), 1017-1041. https://doi.org/10.11616/basbed.v19i51339.610165
• Mungan, S. (1995). Sporda motivasyon faktörü olarak ödül ve ceza. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Resmî Gazete. (2008, Ağustos 13). Hasılata ilişkin Türkiye muhasebe standardı (TMS 18) hakkında tebliğde değişiklik yapılmasına ilişkin tebliğ. Sayı: 26966. Erişim Tarihi: 2024, Şubat 12. URL: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2008/08/20080813-30.htm
• Soygüden, A. (2016). Profesyonel futbol kulüplerinin gelir kaynaklarının incelenmesi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(4), 21-35.
• Szymanski, S. and Smith, R. (2010). The English football industry: Profit, performance and industrial structure in: Szymanski S. (ed.) Football economics and policy. Palgrave Macmillan.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2020). Pandemi. [https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66494/pandemi.html#] Erişim Tarihi: 02.07.2020.
• Toroslu, M. V. ve Durmuş, C. N. (2013). Finansal tablolar analizi: Kavramlar-analiz teknikleri (1. Baskı). Seçkin Yayınevi.
• Trtspor (2022). Süper Lig’de yayın geliri dağılımı. [https://www.trtspor.com.tr/haber/futbol/super-ligde-yayin-geliri-dagilimi-256122.html/amp] Erişim Tarihi: 17.02.2023.
• Zeytinoğlu, E. (2002). Futbol endüstrisi. Karizma Dergisi. 64, 4-12.