Ergenlerin Sosyal Duygusal Öğrenme Düzeylerinin İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 1, 576 - 590, 26.05.2020

Özay Nuri Aksoy

Öz

Bu araştırmanın amacı Fen Lisesi ve
Sosyal Bilimler Lisesi olarak çeşitli değişkenler açısından sosyal ve duygusal öğrenmenin
durumunu tespit etmek amacını taşımaktadır. Sınıf ortamları farklı özellikte
öğrencilerden oluşur. Eğitimci ve ebeveynler tarafından öğrencilerin sosyal
duygusal becerilerinin performanslarının bilinmesi önemlidir. Bu becerilerin
kazandırılması da yoğun ve hızlı değişimlerin baş gösterdiği ergenlik döneminde
olması bir o kadar değerlidir. Öğrenciler okul öncesi çağdan liseden mezun
olana kadar ki zaman içerisinde eğitim kurumunda bulunurlar. Eğitim hayatı
boyunca okullar sadece müfredatı öğreten olma yanında sosyal duygusal
öğrenmenin de pekiştirilmesi gereken kurumlar olmalıdırlar. Öğrencilerin
akademik gelişimlerinin yanında sosyal duygusal gelişimleri desteklemek
önemlidir. Eğitim hayatı boyunca olumsuz etkenlere ergenlik dönemi öncesi ve
ergenlik boyutunda koruyucu bir yapı kurmanın gerekliliğine ihtiyaç vardır. SDÖ açısından lise öğrencileri arasında cinsiyet bakımından
farklılaşma bulunduğu, sosyal ve duygusal öğrenme açısından lise türü ve
sınıfları arasında farklılaşma olacağı düşünülmektedir. Araştırma sürecinde
tarama modeli kullanılmıştır. SDÖ ölçeğinde cinsiyet açısından farklılık
bulgusu elde edilememiştir. Lise türü değişkeninde Öz-farkındalık boyutunda Fen
Lisesi lehine anlamlı farklılık tespit edilmiştir. SDÖ ölçeği ve alt boyutlarıyla
sınıf değişkenine göre farklılaşıp farklılaşmadığına yönelik sosyal farkındalık
açısından 12. Sınıflarla 10. Sınıflar arasında istatistiksel açıdan anlamlı
farklılık bulunmuştur. Öz-yönetim açısından alan değişkenine göre eşit
ağırlıklı ile sözel alan arasında olduğu tespit edilmiştir. Bulgular ışığında
ergen gelişim programlarının uygulanması, kendilik değerini arttıran becerileri
ya da stresle başa çıkmaya yönelik programlar uygulanması, yöntem ve
tekniklerinin aktarılması önerilerin de bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sosyal ve duygusal öğrenme, Fen Lisesi, Sosyal Bilimler Lisesi

Kaynakça

• Akçaalan, M. (2016). Yaşam boyu öğrenme ile sosyal duygusal öğrenme arasındaki ilişkilerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Sakarya.
• Akkök, F. (2003). İlköğretimde sosyal becerilerin geliştirilmesi: Öğretmen el kitabı (3. Baskı), İstanbul: Özgür Yayınları.
• Arlı, M., & Nazik, H. (2001). Bilimsel araştırmaya giriş. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Arslan, G. (2015). Ergenlikte psikolojik sağlamlık: bireysel koruyucu faktörlerin rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(44), 73-82.
• Bandura, A. (1969). Principles of behavior modification. New York: Holt, Rinehart and Winston.
• Baran, G. (2009). Duygusal gelişim. Erken çocukluk gelişimi ve eğitimi. İstanbul: Kriter Yayınları.
• Baran, G. (2011). Sosyal gelişim. Çocuk gelişimi (Ed: N. Aral ve G. Baran). İstanbul: Ya-Pa Yayın A.Ş.
• Candan, K., & Yalçın, A. F. (2018). Ergenlerin sosyal duygusal öğrenme becerilerinin sosyal ilişki unsurları ve umut düzeyi ile ilişkisinin incelenmesi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9(16), 319-348.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Cohen, L., Manion, L. Research methods in education. London: Routledge Taylor & Francis Group.
• Dökmen, Ü. (2002). İletişim çatışmaları ve empati. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Durualp, E. (2014). Ergenlerin sosyal duygusal öğrenme becerilerinin cinsiyet ve sınıfa göre incelenmesi. International Journal of Social Science (26), 13-25.
• Elcik, F. (2015). Üstün yetenekli öğrencilerin çevresinden algıladıkları sosyal destek düzeyi ile sosyal duygusal becerileri arasındaki ilişki. Dumlupınar Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Kütahya.
• Elias, M. J. (2003). Academic and social-emotional learning. International Academy of Education (IAE) Educational Practies Series, 11. http://www.ibe.unesco.org/fileadmin/user_upload/archive/publications/EducationalPracticesSeriesPdf/prac11e.pdf adresinden alındı
• Elias, M. J., O’Brien, M. U., & Weissberg, R. (2006). Transformative leadership for social emotional learning. Principal Leadership, 7(4), 10-13.
• Erkuş, A. (2005). Bilimsel araştırma sarmalı. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Frey, K. S., Nolen, S. B., Edstrom, V. S., & L., & Hirschstein, M.K. (2005). Effects of a school based social-emotional competence program: Linking children’s goals, attributions, and behavior. Applied Developmental Psychology, 26, 171-200.
• Gardiner, H. W., & Gander, M. J. (2007). Çocuk ve ergen gelişimi (Çevirmen; Ali Dönmez, Bekir Onur, H. Nermin Çelen). Ankara: İmge Yayınevi.
• Greenberg, M. (2004). Destructive emotions: How can we overcome them? a scientific dialogue with the Dalai Lama. (D. Goleman, Dü.) New York: Bantam Dell.
• Gül, S. K., & Güneş, İ. D. (2009). Ergenlik dönemi sorunları ve şiddet. Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 80-81.
• İşeri, İ. (2016). Lise öğrencilerinin duygusal zekâ düzeyleri ile sosyal duygusal becerileri arasındaki ilişkilerin incelenmesi, Sakarya Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Sakarya.
• Kabakçı, Ö. F. (2006). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin sosyal-duygusal öğrenme becerileri. Hacettepe Üniversitesi Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara.
• Kabakçı, Ö. F., & Korkut, F. (2008). 6‐8. sınıftaki öğrencilerin sosyal‐duygusal öğrenme becerilerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 33(148), 77-86.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kutluay Çelik, B. (2014). The relationship between social-emotional leaming skills and attitudes toward elementary school among middle school students. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitisü, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul.
• Kuyulu, İ. (2015). Spor lisesi ve anadolu liselerinde öğrenim gören ortaöğretim öğrencilerinin sosyal duygusal öğrenme düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Sütçü İmam Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Kahramanmaraş.
• Mccombs, B. L. (2004). The learner-centered psychological principles: A framework for balancing academic achievement andsocial-emotional learning outcomes. In J.E.ZinsR.P.Weissberg,. Building academic success on social and emotional learning, 23-29.
• Mckenzie, M. (2004). Seeing the spectrum: North american approaches to emotional, social, and moral education. The Educational Forum, 69(1), 79-90.
• Merter, K. (2013). Ortaokul öğrencilerinin sosyal duygusal öğrenme becerileri ve benlik saygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi; Maltepe ilçesi örneği Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul.
• Norris, J. A. (2003). Looking at classroom management through a social and emotional learning lens. Theory into Practice, 42(4), 313-318.
• Novick, B., Kress, J. S., & Elias, M. J. (2002). Building learning communities with character: how to integrate academic, social and emotional learning Association for Supervision & Curriculum Development.
• O'Brien, U. M., Weissberg, P. R., & Shriver, P. T. (2003). Educational leadership for academic, social and emotional learning. İçinde M. J. Elias, H. Arnold ve C. S. Hussey (Ed.). EQ + iQ= best leadership practices for caring and succesful schools (Ss.23-35). Thousand Oaks: Corvin Pres, Inc.
• Özbeşler, C., & Duyan, V. (2009). Okul ortamlarında sosyal hizmet. Eğitim ve Bilim, 34(154), 17-25.
• Öztürk, İ. (2017). 11-14 yaş grubu ergenlerin algılanan ana-baba tutumları ile sosyal-duygusal öğrenme becerileri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul.
• Pasi, R. J. (2001). Higher expectations promoting social emotional learning and academic achievement in your school. New York: Teacher College Press.
• Pedük, Ş. (2011). Duygusal gelişim. Çocuk gelişimi. İstanbul: Ya-Pa Yayın A.Ş.
• Stern, R. (1999). Hormone-driven kids: A call for social and emotional learning in the middle school years. Voices From the Middle, 7(1), 3-8.
• Totan, T. (2011). Problem çözme becerileri eğitim programının ilköğretim 6. sınıf öğrencilerinin sosyal ve duygusal öğrenme becerileri üzerine etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yayınlanmamış doktora tezi. İzmir.
• Totan, T. (2018). Ergenlerde sosyal ve duygusal öğrenme ölçeğinin geliştirilmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 40(48), 41-58.
• Yazıcı Güztepe, S. (2017). Spor yapan ve yapmayan ergenlerdeki benlik saygısı ve içe dışa dönük kişilik yapılarının incelenmesi. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul.
• Zins, J. E., & Wagner, D. J. (1997). Integrated services for children and families: Opportunities for psychological practice. Educating children and youth for psychological competence. In R.J. Illback ve C.T. Cobb (Eds.), 137-156.
• Zins, J., Payton, J. W., Weissberg, R. P., & O’Brien, U. M. (2007). Social and emotional learning for successful school performance. İçinde G. Matthews, M. Zeidner ve R. D. Roberts (Eds.). Emotional intelligence: Knows and unknowns, 376-395.