Kars Karakurt Geleneksel Konutlarının Tipolojik Analizi

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 2, 338 - 353, 15.06.2023

Hale Nur Orhan , Fatma Zehra Çakıcı

Öz

Toplumların varoluş simgeleri haline gelmiş olan tarihi çevreler, sahip olunan köklü geçmişin en önemli kanıtlarıdır. Tarihi çevreler edinilen bilgi ve tecrübelerin gelecek kuşaklara aktarılmasında önemli bir rol almakla birlikte kültür turizmi açısından da çeşitli potansiyellere sahiptir. Tarihi çevrelerle birlikte mimari eserler de var olan kültürel mirasımızın bir parçasıdır. Dolayısıyla kültürel mirasımızın gelecek kuşaklara doğru bir şekilde aktarılabilmesi için belgelenmesi ve korunması gerekmektedir. Bu bilinçle bakıldığında binlerce yıllık kültürel deneyimle oluşmuş konut mimarisinin araştırılması, belgelenmesi ve koruma altına alınması önemlidir. Çeşitli etnik grupların yaşadığı, kültürel farklılıkların ve zenginliklerin yer aldığı Kars ilinin Karakurt beldesinde 2014 yılında yapımına başlanan Karakurt HES barajının su tutmaya başlaması ile çevrede bulunan bazı kültür varlıkları sular altında kalma tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır. Bu çalışma kapsamında, Kars konut dokusunda önemli bir yer teşkil eden ve bir kısmı baraj suları altında kalacak olan Karakurt konut mimarisi araştırılmıştır. Bu amaçla, Karakurt’ta yapılan alan çalışmaları ile elde edilen verilere göre 8 tescilli konutun mimari özellikleri üzerine yoğunlaşılmış ve Karakurt geleneksel konutları “tipolojik analiz yöntemi” ile incelenmiş, Karakurt konutlarının mimari özellikleri ve cephe tipolojisi ortaya konulmuştur. Çalışma sonucunda, yapıldığı döneme ait özellikleri taşıyan konutların; plan formu, kat sayısı, çatı formu ve malzemesi, cephe malzemesi gibi özelliklerinin hem birbirleriyle benzer özellikler taşımakta olduğu hem de Baltık mimarisi özelliği gösterdikleri tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Baltık Mimarisi, Kars, Karakurt, Geleneksel Konut, Tipolojik Analiz

Kaynakça

• Aydın, B. (2022). 2784 Numaralı Kars Eyaleti, Kars Sancağı, Kars (Karyeler) Kazası, Müslim Defterinin Transkripsiyonu ve Değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Kafkas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Kars.
• Ayyıldız, S. (2011). İzmit Geleneksel Konutlarının Tipolojisi, Kocaeli Sempozyumu, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, Kocaeli.
• Ayyıldız, S. & Özbayraktar, M. (2018). Kültürel Süreklilik İçin Tipolojik Analizin Önemi: İzmit Merkez Geleneksel Konutları Örneği. Online Journal of Art and Design, 6(4), 80-106.
• Bingöl, Ö. (2007). Mimarlıkta Tip Kavramı ve Tipoloji (Doktora Tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.