Kentsel Isı Adası Oluşumuna Karşı Dirençli Kentlerin Rolü Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 2, 81 - 91, 30.06.2024

Dilara Yılmaz , Sevgi Öztürk

Öz

İklim değişikliği, birbiriyle bağlantılı olan birçok sistemin etkileşimi yoluyla hem doğrudan hem de dolaylı olarak kentleri ve tüm canlıları olumsuz yönde etkileyen, karmaşık ve çok sistemli bir olgudur. Kentlerin karmaşık olan bu süreçte, sonuçları ve tehlikeleri öngörmek ve aynı zamanda olumsuz etkileri en aza indirmek için hızlı ve etkili bir şekilde tepki vermesi gerekmektedir. Bu noktada, kentlerin çevresel, sosyal ve ekonomi gibi farklı özellikleriyle ilişkili olarak kentsel dirençlilik öne çıkmaktadır. Özellikle son yıllarda daha çok üzerinde durulan bir kavram olan kentsel dirençlilik kavramının tam olarak anlaşılması önem taşımaktadır. Bu durum göz önüne alındığında çalışmada, “İklim değişikliği ile uyum sürecinde dirençliliğin rolü nedir?” ve “Kentsel ısı adası etkisine karşı dirençli kent modelinin temel parametreleri nelerdir? sorularına cevap aranmaktadır. Bu doğrultuda, iklim değişikliğinin kentler üzerindeki etkileri, kentsel dirençlilik kavramı açıklanarak, dirençli kent modelinin temel özelliklerine değinilmiştir. Kentsel dirençliliğin hazırlık, emilim, iyileşmek, uyum sağlama ve dönüştürülebilirlikten oluşan beş temel boyuta dayandığı sonucuna ulaşıldığı çalışma, bir bütün olarak ve temel noktalara değinerek kentsel ekosistemler için daha bütünsel değerlendirmelerin yapılabilmesi için kentsel dirençlilik özelliklerine dayalı birleştirici bir çerçeve sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İklim Değişikliği, Kentsel Isı Adası, Azaltım, Uyum, Kentsel Direnç

Kaynakça

• Abbass, K., Qasim, M. Z., Song, H., Murshed, M., Mahmood, H., & Younis, I. (2022). A review of the global climate change impacts, adaptation, and sustainable mitigation measures. Environmental Science and Pollution Research, 29(28), 42539-42559. https://doi.org/10.1007/s11356-022-19718-6.
• Adger, W.N., Arnell, N.W., Tompkins, E.L. (2005) Successful adaptation to climate change across scales. Global Environmental Change, 15(2):77–86. https://doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2004.12.005.
• Allegrini, J., Dorer, V., & Carmeliet, J. (2015). Influence of morphologies on the microclimate in urban neighbourhoods. Journal of Wind Engineering and Industrial Aerodynamics, 144, 108-117. https://doi.org/10.1016/j.jweia.2015.03.024.
• Berkes, F. (2007). Understanding uncertainty and reducing vulnerability: lessons from resilience thinking. Natural Hazards, 41, 283-295. https://doi.org/10.1007/s11069-006-9036-7.
• Bogenç, Ç., Dönmez, Y., & Çufalı, A. B. (2023). İklim Dostu Şehirler ve İyi Uygulama Örneklerinin Kentsel Peyzaja Katkıları. Peyzaj Araştırmaları ve Uygulamaları Dergisi, 5(1), 31-38. https://doi.org/10.56629/paud.1212408.
• Boyd, E., Osbahr, H., Ericksen, P. J., Tompkins, E. L., Lemos, M. C., & Miller, F. (2008). Resilience and ‘climatizing’development: examples and policy implications. Development, 51(3), 390-396. https://doi.org/10.1057/dev.2008.32.
• Buzási, A., Csizovszky, A. (2023). Urban sustainability and resilience: What the literature tells us about “lock-ins”? Ambio, 52(3), 616-630. https://doi.org/10.1007/s13280-022-01817-w.
• Canan, F. (2017). Kent Geometrisine Bağlı Olarak Kentsel Isı Adası Etkisinin Belirlenmesi: Konya Örneği. Çukurova Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 32(3), 69-80. https://doi.org/10.21605/cukurovaummfd.357202.
• Cartalis, C. (2014). Toward resilient cities–a review of definitions, challenges and prospects. Advances in Building Energy Research, 8(2), 259-266. https://doi.org/10.1080/17512549.2014.890533.
• Cheela, V. S., John, M., Biswas, W., & Sarker, P. (2021). Combating urban heat island effect—A review of reflective pavements and tree shading strategies. Buildings, 11(3), 93. https://doi.org/10.3390/buildings11030093.
• Çilek Ünal, M. (2022). Kentsel Yüzey Isı Adalarının Belirlenmesinde Yer Yüzey Sıcaklık Verilerinin Kullanımı. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (33), 213-222. https://doi.org/10.31590/ejosat.1039572.
• Çobanyılmaz, P., Duman Yüksel, Ü. (2013). Kentlerin iklim değişikliğinden zarar görebilirliğinin belirlenmesi: Ankara Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 17(3), 39-50. http://dx.doi.org/10.19113/sdufbed.15790.
• Crichton, D. (2007). What can cities do to increase resilience?. Philosophical Transactions of the Royal Society A: Mathematical, Physical and Engineering Sciences, 365(1860), 2731-2739. https://doi.org/10.1098/rsta.2007.2081.
• Feliciano, D., Recha, J., Ambaw, G., MacSween, K., Solomon, D., Wollenberg, E. (2022). Assessment of agricultural emissions, climate change mitigation and adaptation practices in Ethiopia. Climate Policy, 1–18. https://doi.org/10.1080/14693062.2022.2028597.
• Feyisa, G. L., Dons, K., & Meilby, H. (2014). Efficiency of parks in mitigating urban heat island effect: An example from Addis Ababa. Landscape and Urban Planning, 123, 87-95. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2013.12.008.
• Folke, C. (2006). Resilience: The emergence of a perspective for social–ecological systems analyses. Global Environmental Change, 16(3), 253-267. https://doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2006.04.002.
• Folke, C., Carpenter, S., Elmqvist, T., Gunderson, L., Holling, C. S., & Walker, B. (2002). Resilience and sustainable development: building adaptive capacity in a world of transformations. AMBIO: A Journal of The Human Environment, 31(5), 437-440. https://doi.org/10.1579/0044-7447-31.5.437.