Lisans Düzeyinde Turizm Eğitimi Alan Öğrencilerin Kariyer Planlama Davranışlarının Belirlenmesi: AKÜ ve SUBÜ Karşılaştırmalı Örneği

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 177 - 194, 14.12.2022

Fulya Bağdat , Yusuf Yerlı , Betül Yılmazer , Ömer Saraç , Huseyin Pamukcu

Öz

Turizm endüstrisinde faaliyet gösteren işletmeler, iş gücünden istenilen düzeyde faydalanabilmek için işletmede eğitimli personele ihtiyaç duymaktadır. Buna karşın turizm alanında eğitim alan öğrencilerin bu endüstrinin dışında çalışması nitelikli iş gücü ihtiyacının karşılanabilmesinin önüne geçmektedir. Bu nedenle turizm eğitimi alan öğrencilerin bu endüstriye yönelik kariyer algılarının belirlenmesi eğitimli işgörenlerin turizm endüstrisine kazandırılabilmesinde son derece önemli bir rol üstlenmektedir. Bu doğrultuda araştırmanın amacı Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi (SUBÜ) ve Afyon Kocatepe Üniversitesi (AKÜ) turizm fakültesi öğrencilerinin kariyer planlama davranışları ve bu davranışların eğitim aldıkları üniversiteye göre farklılık gösterip göstermediğinin tespit edilmesidir. Araştırmada nicel veri toplama yöntemlerinden anket tekniğine başvurulmuş ve toplamda 486 adet anket elde edilmiştir. Araştırmadan elde edilen veriler SPSS istatistik paket programı ile analiz edilmiştir. Yapılan analizlerde turizm eğitimi alan öğrenciler arasında turizmde çalışma koşulları ile kariyer ve eğitim algılarında eğitim aldıkları şehre göre anlamlı farklılık bulunmuştur. Bu çalışmanın turizm eğitimi veren kurumların öğrenci beklentilerine ve gelecek planlarına yönelik çalışmalarına yön vermesi açısından önemli bir değerlendirme olduğu düşünülmektedir. Çalışma koşullarının iyileştirilmesi ve kariyer alternatiflerinin çoğaltılması, sektörün turizm eğitimi almış öğrenciye ulaşmasını kolaylaştıracaktır. Ayrıca bu çalışmada iki farklı şehirde uygulama yapılmış ve şehirlerin farklı turizm destinasyonlarına yakınlığının, öğrencilerin turizmde kariyer konusundaki düşüncelerinde ne gibi farklılıklar oluşturduğu üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kariyer, Kariyer Planlama, Turizm Öğrencileri, Afyon, Sakarya

Determining The Career Planning Behaviors of Students with Undergraduate Tourism Education: A Comparative Example of AKU And SUBU

Öz

Businesses in the tourism industry need trained personnel in order to benefit from the workforce at the desired level. On the other hand, the fact that students studying in the field of tourism work outside this industry prevents meeting the need for qualified workforce. For this reason, determining the career perceptions of tourism education students towards this industry plays an extremely important role in bringing educated employees to the tourism industry. In this direction, the aim of the research is to determine the career planning behaviors of Sakarya University of Applied Sciences (SUBÜ) and Afyon Kocatepe University (AKU) tourism faculty students and whether these behaviors differ according to the university they study at. Questionnaire technique, one of the quantitative data collection methods, was used in the research and a total of 486 questionnaires were obtained. The data obtained from the research were analyzed with the SPSS statistical package program. In the analyzes made, a significant difference was found among the students receiving tourism education in terms of working conditions and career and education perceptions in tourism, according to the city where they were educated. It is thought that this study is an important evaluation in terms of directing the studies of tourism education institutions towards student expectations and future plans. Improving working conditions and increasing career alternatives will make it easier for the sector to reach students who have received tourism education. In addition, in this study, the application was made in two different cities and it was emphasized what differences the proximity of cities to different tourism destinations creates in the thoughts of students about career in tourism.

Anahtar Kelimeler

Career, Career Planning, Tourism Students, Afyon, Sakarya

Kaynakça

• Ahmetoğulları, K. ve Güneş, M. (2017). MYO öğrencilerinin kariyer planlaması: Hilvan örneği. International Journal of Academic Value Studies, 3(13): 166-177.
• Akay, B. ve Şıttak, S. (2019). Staj deneyiminin kariyer seçimine etkisi: Trakya Bölgesi’ndeki turizm öğrencilerine yönelik bir araştırma. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(18), 757-784.
• Akyol, C., Oğan, E. ve Oğan, Y. (2018). Turizm eğitimi alan üniversite öğrencilerinin mesleki beklentileri ve sosyo-ekonomik profilleri üzerine bir araştırma. Gaziantep University Journal of Social Sciences 17(2), 648-665.
• Arpacı, Ö., ve Batman, O. (2015). Helal konseptli otel işletmelerinin yüksek ve düşük sezonda algılanan hizmet kalitesinin müşteri sadakati ve müşteri değeri üzerine etkisi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 12(3).
• Atasoy, E. (2020). Filipinler Cumhuriyeti’nin turizm başkenti: Boracay Adası. Uluslararası İnsan ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 5(6), 68-80.
• Aymankuy, Y. ve Aymankuy, Ş. (2013). Turizm İşletmeciliği eğitimi alan öğrencilerin turizm sektöründeki istihdamla ilgili görüşleri ve sektördeki kariyer beklentileri, Balıkesir Üniversitesi Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu örneği. Akademik Bakış Dergisi, 35, 1-21.
• Balcı, A. (1995). Sosyal Bilimlerde Araştırma. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi.
• Balkı, S., İlhan, İ. ve Özkoç, A. G. (2020). Mutfak çalışanlarında algılanan dışsal prestij ve işe adanmışlığının yenilik performansına etkisi: Nevşehir ilinde bir uygulama. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3), 401–412.
• Baştürk, S. ve Taştepe, M. (2013). Evren ve Örneklem. Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Vize Yayıncılık.
• Baykasoğlu, A., Dereli, T. ve Sönmez, A. İ., Yağcı, E. (2004). İmaj yönetimi. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 3-18.
• Bolat, T., Seymen, O., Bolat, O. ve Kinter, O. (2017). Turizm sektöründe çalışma koşulları algısı, hizmet verme yatkınlığı ve mesleki yabancılaşma ilişkisi: turizm eğitim alan öğrenciler açısından bir değerlendirme. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(3), 401-430.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal Bilimler İçin Veri Analiz El Kitabı. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Chetana, N., ve Mohapatra, A. K. (2017). Career planning and career management as antecedents of career development: A study. Asian Journal of Management, 8(3), 614-618.
• Civelek, A. (2014). Turizmin sosyal yapıya ve sosyal değişmeye etkileri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 13(1-2), 331-350.
• Coşkun, R., Altunışık, R. ve Yıldırım, E. (2019). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Çarıkçı, H. İ. ve Morçin, S., H. (2014). Önlisans turizm öğrencilerinin kariyer değerleri: Sarıkamış örneği. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırma Dergisi, 2, 67-81.
• Çavuş, Ş. ve Kaya, A. (2015). Turizm lisans eğitimi alan öğrencilerin kariyer planları ve turizm sektörüne yönelik tutumu. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(5), 101-117.
• Dinçer, F. İ., Akova, O. ve Kaya, F. (2013). Meslek yüksekokulu turizm ve otel işletmeciliği programı öğrencilerinin kariyer planlaması üzerine bir araştırma: İstanbul üniversitesi ve Gümüşhane Üniversitesi örneği. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırmalar Dergisi, 1(2), 42-56.
• Duman, T., Tepeci, M. ve Unur, K. (2006). Mersin’de Yükseköğretim düzeyinde turizm eğitimi almakta olan öğrencilerin sektörün çalışma koşullarını algılamaları ve sektörde çalışma isteklerinin karşılaştırılmalı analizi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi 17(1), 51-69.
• Durmuş, E. (2021) Turizmde Destinasyon Marka İmajı Algısı ve Sapanca Bölgesi Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi. Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. Sakarya
• Emir, O.; Pelit, E. ve Arslan, S. (2010). Turizm alanına ön lisans eğitimi alan öğrencilerin staj öncesi ve sonrası görüşlerinin karşılaştırılması (Afyon Kocatepe Üniversitesi örneği). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(33), 141-165.
• Esen, O. (2021). Otel Çalışanlarının İş Yaşam Kaliteleri ve Kariyer Beklentilerinin Belirlenmesi: Kuşadası Örneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Fong, L. H. N., Lee A.H., Luk C. and Law R. (2014). How do hotel tourism students select internship employers? A segmentation approach. Journal Of Hospitality. Leisure, Sport And Tourism Education, 15, 68-79.
• Giritlioğlu, İ., ve Bulut, E. (2015). Yerel halkın bakış açısına göre Gaziantep turizmi ve sürdürülebilirlik. International Journal of Social and Economic Sciences, 5(1), 25-31.
• Gökdemir, S., Korkmaz, H. ve Bozdoğan, S., ve Kahraman, D. (2021). Turist rehberliği eğitimi alan öğrencilerin kariyer algıları: Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi Turizm Fakültesi Örneği. Journal of Travel and Tourism Research, 18, 102-130.
• Güldü, Ö. ve Ersoy Kart, M. (2017). Kariyer planlama sürecinde kariyer engelleri ve kariyer geleceği algılarının rolü. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 7(2), 377- 400.
• Günel, D.Ö. (2009) Mevsimsellik, mevsimlik istihdam ve örgütsel bağlılık: konaklama işletmelerinde bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 10(2), 199-219.a
• Güneş, E. ve Şen, N. (2022). Kariyer algısı ve sektörde kalma niyeti ilişkisinde covıd-19 korkusunun düzenleyici rolü. Journal Of Gastronomy, Hospitality and Travel (Online), 5(1), 338-354.
• Gürkan, G., Dönmez, D. ve Küçükaltan, D. (2010). Turizm Alanında Eğitim Gören Öğrencilerin Kariyer Hedefleri: Ön Lisans Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. 11. Ulusal Turizm Kongresi Kitabı. Aydın: Detay Yayıncılık.
• Güzel, T., Akdağ, G., Güler, O. ve Şener, S. (2014). Turizm Eğitimi Alan Öğrencilerin Turizmde Kariyer Algılamaları: Çanakkale, Mersin ve Kıbrıs’ta Bir Araştırma, 3.Doğu Akdeniz Sempozyumu, 176-187,
• Hacıoğlu, N., Şahin, B., Girgin, G. K. (2010) Bireyin Gelişiminde Eğitimin Rolü ve Turizm Eğitimi, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J. ve Anderson, R.E. (2010). Multivariate Data Analysis (7th Ed.). New Jersey: Prentice-Hall Inc.
• Haşıloğlu, S. B., Baran, T., Aydın, O. (2015). Pazarlama araştırmalarındaki potansiyel problemlere yönelik bir araştırma: kolayda örnekleme ve sıklık ifadeli ölçek maddeleri. İşletme ve Bilişim Yönetimi Dergisi, 2(1), 19-28.
• Işık, N., Pektaş, Ç., Atılgan, E. (2018). Turizm ön lisans eğitiminde kariyer planlaması: Gaziantep örneği, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(2), 10-20.
• Kaya, Ö. (2019). Lise öğrencilerinin Turizm Eğitimi Alma ve Turizmde Kariyer Yapma Eğilimlerinin Belirlenmesi: Nevşehir Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• Korucuk, S., Akyurt, H., ve Turpcu, E. (2019). Otel işletmelerinde hizmet kalitesinin entropi yöntemi ile ölçülmesi: Giresun ilindeki üç yıldızlı oteller üzerine bir araştırma. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 697-709.
• Kozak, M. ve Coşar, Y. (2014) Karar verme stratejilerinin öğrencilerin işletme seçimi üzerindeki etkisi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 12(23), 341-349.
• Kozak, M.A. (1999). Konaklama sektöründe kariyer planlama yöntemleri ve uygulamada karşılaşılan sorunlar üzerine bir araştırma. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 10, 9-16.
• Köşker, H. ve Unur, K. (2015). Türkiye’de turizm eğitimi ve turizm eğitimi alan öğrencilerin turizm bakış açılarına yönelik araştırmaların incelenmesi. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 44-71.
• March, J.G. ve Simon, H. A. (1958) Organizations. John Wiley& Sons, Inc.
• Morçin, İ. ve Morçin, S. (2018). Ücret & ek olanakların öğrencilerin turizm sektöründe kariyer yapma isteğine etkisi: Erzurum örneği. Turizm ve Araştırma Dergisi, 7, 21-34.
• Nadobnik, J., Tarnowski, M., & Nowak, M. A. (2017). Motives for choosing studies as predictors of career plans of tourism and recreation students. Central European Journal of Sport Sciences and Medicine, 18(2), 107-118.
• Oktay, E., Pelit, E. ve Arslan, S. (2010). Turizm alanında önlisans eğitimi alan öğrencilerin staj öncesi ve sonrası görüşlerinin karşılaştırılması (Afyon Kocatepe Üniversitesi Örneği). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(33), 141-165.
• Özen, Y. ve Gülaçtı, F. (2006). Genel lise ve imam hatip lisesi son sınıf öğrencilerinin meslekleri prestij yönünden algılamaları ve algılamalarını etkileyen bazı faktörler. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 49-68.
• Öztürk, Y. (2021). Turizm eğitimi alan öğrencilerin mesleğe yönelme faktörleri, istihdam görüşleri ve kariyer beklentilerine yönelik bir araştırma. MAKU SOBED, 33, 82-96.
• Pektaş, Ç. (2019). Gaziantep’te Ön Lisans Düzeyinde Turizm Eğitimi Alan Öğrencilerin Kariyer Planlamaları ve Turizm Sektörüne İlişkin Algılarının Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi. Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. Gaziantep.
• Richardson, J. T. (2009). The attainment and experiences of disabled students in distance education. Distance Education, 30(1), 87-102.
• Roney, S. A. ve Öztin, P. (2007). Career perceptions of undergraduate tourism students: A case study in Turkey. Journal of Hospitality, Leisure, Sport and Tourism Education, 6(1), 4-17.
• Sabuncuoğlu, Z. (2000) İnsan Kaynakları Yönetimi, Bursa: Ezgi Kitabevi Yayınları
• Saraç, Ö. (2020). Otellerdeki Kronizm Algısının İşgören Motivasyonuna Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Sakarya.
• Saraç, Ö., ve Batman, O. (2021). Kronizm ve motivasyon algılarının yöneticiler tarafından değerlendirilmesi: Otel işletmelerinde nitel bir araştırma. Turizm Akademik Dergisi, 8(1), 77-95.
• Saraç, Ö., ve Batman, O. (2022). the effect of the perception of cronyism in hotels on employee motivation. Journal of Quality Assurance in Hospitality & Tourism, 1-34.
• Saraç, Ö. (2023). Differences in career planning attitudes of hotel employees by gender and age. Journal of Tourism Theory and Research, 9(1), 8-14.
• Sarıışık, M. (2007). Turizm sektöründe meslek sahibi olmaya yönelten etkenler; meslek yüksekokulu öğrencilerine yönelik bir çalışma. Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi 18(2), 143-160.
• Solmaz, S.A. (2018). Girişimci kişilik özelliklerinin turizm endüstrisinde kariyer yapma isteği üzerindeki etkileri: turizm eğitimi alan yükseköğrenim öğrencileri üzerine bir araştırma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(56), 1337-1142.
• Şengel, Ü., İbiş S, Zengin ve B., Batman, O. (2016). Kişilik Özelliklerinin turizm bölümleri tercihlerine etkileri üzerine bir araştırma. Journal of Human Sciences, 13(2), 2987-3001.
• Seraphin, H., Bah, M., Fyall, A., and Gowreesunkar, V. G. (2021). Tourism education in France and sustainable development goal 4 (quality education). Worldwide Hospitality and Tourism Themes.
• Şimşek M. Ş., Çelik A., Soysal A. ve Çelik A., (2004). Kariyer Yönetimi. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics. USA: Pearson Education Limited.
• Tahtalıoğlu, B. (2012). Turizm Eğitimi Almakta Olan Üniversite Öğrencilerin Kariyer Planlamalarına İlişkin Görüşlerin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Temeloğlu, E. ve Aksu, M. (2016). Turizm eğitimi alan öğrencilerin kişilik özelliklerinin turizmde kariyer yapma istekleri üzerindeki etkisi: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi örneği. Journal of International Social Research, 4, 1512-1521
• Tuna, M. (2007). Personel devir oranı analizi: ankarada yer alan yıldızlı otel işletmelerinde bir uygulama. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 18(1), 45-54.
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri Türkiye https://sozluk.gov.tr/TDK Erişim Tarihi: 24.07.2022
• Türkay, O. ve Eryılmaz, B. (2010). Kariyer değerleri ve kariyer yolu tercihleri ilişkisi: Türk turizm sektöründen örnekler. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24, 179-200.
• Türkay, O. ve Saraç, Ö. (2019). Altyapı, üstyapı ve çevre sorunlarının turist şikâyetleri kapsamında değerlendirilmesi ve yerel yönetimlerin çözüm potansiyeli: Antalya örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 98-110.
• Türker, N., Uçar, M. ve Ateş, M. A. (2016). Turizm eğitimi alan öğrencilerin turizm sektörü algıları: Karabük Üniversitesi öğrencileri üzerine bir araştırma. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 311-333.
• Ulama, Ş., Batman, O. ve Ulama, H. (2015). Lisans düzeyinde turizm eğitimi alan öğrencilerin kariyer algılamalarına yönelik bir araştırma: Sakarya üniversitesi örneği, Bartın Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 6(12), 339-366.
• Uzunsakal, E. ve Yıldız, D. (2018). Alan araştırmalarında güvenirlik testlerinin karşılaştırılması ve tarımsal veriler üzerine bir uygulama. Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 14-28.
• Ünlüönen, K. (2004). Turizm işletmeciliği öğretmenlik programlarının öğrenci beklentileri ve algılamaları açısından karşılaştırılması (1998-1999 ve 2003- 2004 Öğretim Yılları). Ticaret ve Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 108-130.
• Üzümcü, T. P., Alyakut, Ö. veGünsel, A. (2015). Turizm eğitimi alan öğrencilerin, mesleğin geleceğine ilişkin bakış açıları. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(33), 179-199.
• Yetgin, D., Yılmaz A. ve Çiftçi, G. (2018). Krizlerin turist rehberliği öğrencilerinin kariyer planlamasındaki etkisi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(3), 195-214.