Adalet Olgusu ve Sosyal Refahın Gelişimine Yönelik Sosyolojik ve Tarihsel Bir Çözümleme

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 1, 282 - 301, 15.03.2017

Aziz Şeker

Öz

Adalet kavramının, insanlık tarihi içinde ele alındığında hem felsefi hem de pratiğe aktarılan yanlarıyla en çok tartışılan olguların başında geldiği gözlenmektedir. Modern dönemde refah devletinin ortaya çıkış sürecinde adalet olgusuyla ilgili yaklaşımların da etkisi olmuştur. Öyle ki sosyal refah denilen sistem zaten büyük oranda sosyal-ekonomik açıdan sorunların çözümünde adalet temelinde gün yüzüne çıkmıştır. Adalet kavramına ve sosyal refah düşüncesinin tarihsel gelişimine bakıldığında çok sayıda düşünürün bu konularla ilintili çalışmalarının olduğu görülür. Dolayısıyla sosyal teorinin gelişiminde önemli bir yere sahip olan sosyal bilimcilerin adalet ve sosyal refah kavramına yaklaşımları vardır. Bu noktada Rawls, Habermas ve Foucault toplumsal yapıyla ilgili konuları ve sorunları irdelerken adalet olgusuna da eğilen bir sosyal teoriyle sosyal analizlerini geliştirme yolunu seçmişlerdir. Her biri için sosyal teoriye katkılarının yanı sıra adalet ve sosyal refah olgularına bakış açılarıyla ilgili olarak yapıtlarından yola çıkarak söyleyebiliriz ki, 21. yüzyılda da sosyolojik düşüncedeki önemini korumaktadırlar. Çalışmada erken modern dönemden başlamak üzere toplumların biçimlenişinde adalet, sosyal sorunlar ve refah devletine yönelik bir eleştirel bir okuma yapılarak Rawls, Habermas ve Foucault’un yaklaşımları değerlendirilecektir. Bu bağlamda refah devletinin tarihsel olarak oraya çıkışı koşulları tartışılırken sosyal sorunlar küreselleşme sürecinin yansımalarıyla ele alınıp sosyolojik ve tarihsel bir çözümleme yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Adalet, sosyal refah, Rawls, Habermas, Foucault

Kaynakça

• Agamben, G. (2013). Kutsal İnsan, Çev. İsmail Türkmen, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (1996). Yasakoyucular ile Yorumcular, Çev. Kemal Atakay, İstanbul: Metis Yayınları.
• (2000). Postmodernlik ve Hoşnutsuzlukları, Çev. İsmail Türkmen, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• (2010). Etiğin Tüketiciler Dünyasında Bir Şansı Var mı?, Çev. Funda Çoban, İnci Katırcı, Ankara: De Ki Yayınları.
• (2011). Postmodern Etik, Çev. Alev Türker, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• (2014). Bu Bir Günlük Değildir, Çev. Didem Kizen, İstanbul: Jaguar Kitap Yayınları.
• (2014). Modernite, Kapitalizm, Sosyalizm., Çev. F.Doruk Ergun. İstanbul: Say Yayınları.
• (2014). Küreselleşme/Toplumsal Sonuçları, Çev. Abdullah Yılmaz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• (2015). Özgürlük, Çev. Kübra Eren, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• (2015). Sosyolojik Düşünmek, Çev. Abdullah Yılmaz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• (2015). Azınlığın Zenginliği Hepimizin Çıkarına mıdır?, Çev. Hakan Keser, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Beck, U. (2011). Risk Toplumu-Başka Bir Modernliğe Doğru, Çev. K. Özdoğan, B. Doğan, İstanbul: İthaki Yayınları.
• Giddens, A. (2008). Sosyoloji, Bölüm Çev. M.A. Sarı, Yay. Haz. Cemal Güzel, İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• (2009). Sağ ve Solun Ötesinde Radikal Politikaların Geleceği, Çev. Müge Sözen, Sabir Yücesoy, İstanbul: Metis Yayınları.
• (2014). Mahremiyetin Dönüşümü, Çev. İdris Şahin, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Gooby, Taylor, P.(2011). “Eşitlik, Haklar ve Sosyal Adalet” Çev. Barış Yıldırım. Sosyal Politika Kuramlar ve Uygulamalar. Drl. Rowlingson, K., May, M., Alcock, P., Siyasal Kitapevi Yay. Ankara, s, 55-64.
• Güneş, Ferhat. (2009). Modern Liberalizmde Adalet Kavramı: F.A. Hayek ve J. Rawls Üzerine Bir İnceleme, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlamamış Yüksek Lisan Tezi).
• Habermas, J. (2001). İletişimsel Eylem Kuramı, Çev. Mustafa Tüzel, İstanbul: Kabalcı Yayınları. (2003). İnsan Doğasının Geleceği, Çev. Kaan. H.Ökten, İstanbul: Everest Yayınları.
• (2015).”Kamusal Alan”, Çev. Meral Özbek. Kamusal Alan, Ed. Meral Özbek, Hil Yayınları, İstanbul, s, 95-102.
• Hobsbawm, E. (2007). Yeni Yüzyılın Eşiğinde, Söyleşi, Antonio Polito, Çev. İbrahim Yıldız, İstanbul: Yordam Yayınları. Foucault, M. (2015). Hapishanenin Doğuşu, Çev. Mehmet Ali Kılıçbay, Ankara: İmge Yayınları.
• Jameson, F. (2011). Postmodernizm ya da Geç Kapitalizmin Kültürel Mantığı, Çev. Nuri Plümer, Abdülkadir Gölcü, Ankara: Nirengi Kitap Yayınları.
• Jütte, R. (2011). Erken Modern Avrupa’da Yoksulluk ve Sapkınlık, Çev. Bengü Kurtege-Sefer, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Macit, H, M. (2009). John Rawls’da Siyasal Liberalizmin Yeniden İnşası. Atatürk Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi).
• Mandel, E. (2013). Geç Kapitalizm, Çev. Candan Badem, Ankara: Versus Yayınları.
• Negri, A., Hardt, M. (2012). İmparatorluk, Çev. Abdullah Yılmaz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Öztürk, A. (2007). Çağdaş Liberal Siyaset Felsefesinde Adalet Sorunu: Rawls, Hayek, Nozick Örneği, Kocaeli Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• Rawls, J. (2006). Halkların Yasası ve Kamusal Akıl Düşüncesinin Yeniden Ele Alınması, Çev. Gül Evrin, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• (2007). Siyasal Liberalizm, Çev. Mehmet Fevzi Bilgin, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Ritzer, G. (2011). Küresel Dünya, Çev. Melih Pekdemir, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Tekelioğlu, O. (2003). Foucault Sosyolojisi, Bursa: Alfa Aktüel Yayınları.
• Turner, B. (1997), Eşitlik. Çev. Bahadır Sina Şener, Ankara: Dost Kitabevi Yayınevi.
• Wagner, P. (2005). Modernliğin Sosyolojisi, Çev. Mehmet Küçük, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Wallerstein, I, Balibar, E. (2013). Irk Ulus Sınıf, Çev. Nazlı Ökten, İstanbul: Metis Yayınları.