Çocuğa Yönelik Şiddete Duyarlık Ölçeği Geliştirme Çalışması

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 2, 462 - 472, 07.09.2017

Arzu Özyürek

Öz

Şiddet davranışlarının gelişimi ve bireylerin şiddete yönelik algılarında bireysel, çevresel veya kültürel çok sayıda faktör etkili olmaktadır. Özellikle çocuğa yönelik şiddet, tüm dünyada üzerinde önemle durulan bir konudur. Alan yazında, konuyla ilgili çalışmalarda genellikle anket formlarından yararlanıldığı görülmektedir. Bu nedenle bu çalışmada, yetişkinlerin çocuğa yönelik şiddete duyarlıklarını belirlemeye yönelik bir ölçme aracı geliştirmek amaçlanmıştır. Çalışma grubunu 202 lisans öğrencisi oluşturmuştur. Ölçek maddelerinin kapsam geçerliği uzman görüşleriyle sağlanmıştır. Yapı geçerliğinin belirlenmesi amacıyla Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) ve Cronbach Alfa güvenirlik katsayısından yararlanılmıştır. Ölçeğin 19 maddelik tek boyuttan oluştuğu belirlenmiştir. Ölçeğin ölçüt geçerliği için yaş ve cinsiyet dış ölçüt alınarak analiz yapılmıştır. Sonuç olarak; yaşın çocuğa yönelik şiddete duyarlık üzerinde anlamlı etkisi olmadığı, cinsiyetin ise etkili olduğu belirlenmiştir. Ölçeğin Cronbach Alpha iç tutarlık katsayısı 0,82 olarak hesaplanmış ve Çocuğa Yönelik Şiddete Duyarlık Ölçeğinin yetişkinlerin çocuğa yönelik şiddete duyarlığını ayırt edebileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Şiddet, Şiddete Duyarlık, Çocuğa Yönelik Şiddet, Geçerlik, Güvenirlik

Kaynakça

• Akın, A., Gülşen, M., Aşut, S. ve Akça, M. (2012). Yakın ilişkilerde şiddet sorumluluğu ölçeği Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (2), 175-184. Alkan, H. B. (2007). İlköğretim öğretmenlerinin istenmeyen davranışlarla baş etme yöntemleri ve okulda şiddet, Yayınlanmamış yüksek Lisans tezi, Niğde: Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ayan, S. (2007). Aile içinde çocuğa yönelik şiddet (Sivaş ilköğretim ikinci kademe öğrencileri üzerine bir inceleme), Yayınlanmamış doktora tezi, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Aydoğan, Y. ve Özyürek, A. (2013). Okul öncesi dönem çocuklarda şiddet davranışları, Uluslararası Hakemli Aile Çocuk ve Eğitim Dergisi, 1 (2), 1-18. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu. (1998). Aile içinde ve toplumsal alanda şiddet, Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları Bilim Serisi. No: 113. Battaloğlu-İnanç, B., Çiftçi, S. ve Değer, V. (2013). Mardin ili ilköğretim okulu öğrencilerinin fiziksel şiddete maruziyetleri ve yaklaşımları, Türk Pediatri Arşivi Dergisi, 221-234. Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık Can, Y. (2007). İlköğretim okullarında şiddet (Öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin yaklaşımları), Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul: Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Çetinkaya Yıldız, E. ve Hatipoğlu Sümer, Z. (2010). Okul öncesi çocuklar ve şiddet: Tanık ve kurban olma düzeyleri, İlköğretim Online, 9 (2), 630-642. Çobanoğlu, F., Şentürk, İ. ve Kıran, D. (2008). Liselerde yaşanan şiddet olaylarının nedenleri ve çözüm önerileri (Denizli ili örneği). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (24), 127-139. Deveci, H., Karadağ, R. ve Yılmaz, F. (2008). İlköğretim öğrencilerinin şiddet algıları, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (24), 351-368. Devries, K. M., Naker, D., Monteath-van Dok, A., Milligan, C. ve Shirley, A. (2016). Collectingdata on violenceagainstchildrenandyoungpeople: needfor a universalstandard, IntHealth. 8, 159-161. EARGED. (2008). Öğrencilerin şiddet algısı, Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı. Ekşi, H., Erkilet, A., Otrar, M., Durmuş, A., Erdoğan, A., Kılınç, C., ... Gökçek, Y. Z. (2010). Medya profesyonellerinin ve medyanın aile algısı. Ankara: ASAGEM. Elmalı, F., Kaya Erten, Z., Zincir, H., Özen, B. ve Balcı, E. (2011). hemşire ve ebelerin aile içi fiziksel şiddete bakış açıları maruziyetleri, Sağlık Bilimleri Dergisi (Journal of HealthSciences), 20 (1), 39-47. Fernandez Alvarez, O. ve Kouadio Alexis, L. (2014). Violence against Women and Children. A Distant and Domestic Hell. Procedia Social and Behavioral Sciences, 161, 7-11. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bilimsanat&arama=kelime&guid=TDK.GTS.588b17f5d01427.92768664. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.590c67f35baf26.54622709 Işık, R. ve Sakallı-Uğurlu, N. (2009). Namusa ve namus adına kadına uygulanan şiddete ilişkin tutumlar ölçeklerinin öğrenci örneklemiyle geliştirilmesi. Türk Psikoloji Yazıları, 12 (24), 16-24. Kline, R. B. (2005). Principles and Practice of Structural Equation Modeling (2nd Edition ed.). New York: The Guilford Press. Koştu, N. ve Toraman, A. U. (2016). Sağlık çalışanlarının kadına yönelik eş şiddeti bildirimi yapma niyeti/davranışı ölçeği geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 19 (1), 49-57. Kurnaz, A. ve Kapçı, E. G. (2013). Saldırganlık ve mağduriyet ölçeklerinin ilköğretim ikinci kademe çocuklarına uyarlanması. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 2 (2), 106-115. Ogelman, H. G., Körükçü, Ö., Sarıkaya, H. E., Güngör, H. ve Ersan, C. (2015). Ladd ve profilet çocuk davranış ölçeği, akran şiddetine maruz kalma ölçeği ve resimli sosyometri ölçeği’nin dört yaş Türk çocukları için geçerlik güvenirlik çalışmaları. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 109-129. Özaltın, G. (2001). Aile içi şiddetin önlenmesinde ruh sağlının korunmasında aileye yönelik hizmetlerin önemi, T. C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu 1.Ulusal Aile Hizmetleri Sempozyumu (2000’li Yıllarda Aile Hizmetleri), Hacettepe Üniversitesi Aile Hizmetleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Bilim Serisi, ss. 108-114. 09-11 Mayıs/Ankara. Savaş, N., İnandı, T., Peker, E. ve Alışkın, Ö. (2015). Ortaokul öğretmenlerinin okullarda şiddeti önlemede öne çıkan tutum ve davranışları: Türkiyeden bir ölçek geliştirme çalışması. TAF Preventive Medicine Bulletin, 14 (3), 247-256. Sever, M. ve Cinoğlu, H. (2010). Amerikan polisinde iş stresinden kaynaklanan aile içi şiddet olaylarının sosyolojik ve istatistiksel analizi, Polis Bilimleri Dergisi, 12 (1), 125-146. Sezer, Ö. (2008). Çiftler arası şiddeti kabul ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (16), 1-15. Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3 (6), 49-74. Şahin, N. ve Dişsiz, M. (2009). Sağlık çalışanlarında aile içi şiddete yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6 (2), 263- Şenol, D. ve Yıldız, S. (2013). Kadına yönelik şiddet algısı-kadın ve erkek bakış açılarıyla-, Ankara: Mutlu Çocuklar Derneği Yayınları. Tezbaşaran, A. (1997). Likert tipi ölçek geliştirme kılavuzu. (İkinci baskı), Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayını. Tezel Şahin, F. ve Özyürek, A. Üniversite öğrencilerinin aile içi şiddete yönelik görüşleri, Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, 40: 1-18. Tunay, Ş. ve Soygüt, G. (2009). Türk üniversite öğrencileri üzerinde Endişe Şiddet Ölçeği’nin güvenirlik ve geçerliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 20 (1), 68-74. Tuz, C., Öksüz, M. E. ve Tekiner, S. A. (2015). Kadına yönelik şiddet derecelendirme ölçeği ve mağdurların cinsel deneyimleri ölçeği Türkçe versiyonunun geçerlilik ve güvenilirliği. EurasianJournal of FamilyMedicine, 4 (2), 83-89. Volavka, J. (1999). Theneurobiology of violence: An update, J Neuropsychiatry Clin Neurosci, 11 (3), 307-315. Yaman, E. (2009). Psikoşiddet (mobbing) ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9 (2), 967-988. Yaman, E. (2012). Psikoşiddetin (Mobbing) etkileri ölçeği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12 (1), 231-240. Yumuşak, A. ve Şahin, R. (2014). Flörtte şiddete yönelik tutum ölçeklerinin güvenirlik ve geçerlik çalışması, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13 (49), 233-252.