Kadınların Özel Hallerinde Kur’ân Okuması ve Kur’ân’a Dokunması İle İlgili Rivâyetlerin Tahlili ve Değerlendirilmesi

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 1, 129 - 155, 15.03.2018

Şule Soyal Şenol

Öz

Günümüz dünyasında kadın ve kadınlarla ilgili konular, gündemde kalmaya devam etmektedir. Son dönemlerde bazı zaruretler ve birtakım çevrelerin marjinal düşünceleri sebebiyle yeni tartışmalar ortaya çıkmıştır. İslam’ın ilk asırlarından itibaren bu güne kadar kadının özel hallerinde ibadetlerinin nasıl olması gerektiği hususu tartışılmıştır. “Kadınların özel hallerinde Kur’ân okuması ve Kur’ân’a dokunması ile ilgili rivâyetlerin tahlili ve değerlendirilmesi” adlı çalışmamız “Kadınların özel hallerinde Kur’ân okuması ile ilgili rivâyetlerin tahlili ve değerlendirilmesi” ve “Kadınların özel hallerinde Mushaf’a dokunması ile ilgili rivâyetin tahlili ve değerlendirilmesi” şeklinde iki alt başlıktan oluşmaktadır. Kadınların hayızlı iken Kur’an okuyamayacaklarına dair Kur’an’da açık bir nassın bulunmaması sebebiyle İslam bilginleri, hayızlı kadınların Kur’an okumaları konusunda farklı görüşler ortaya koymuşlardır. Bir grup “hayızlı kadının Kuran’a dokunması haramdır” derken, diğer bir grup “caizdir” demiştir. Buna karşılık “dokunmak haramdır ama bakabilir, dokunmadan okuyabilir” şeklinde fetvalar verilmiştir. Bu noktadan yola çıkarak ilgili fetvalara delil olarak gösterilen rivayetler derlenmiş ve senet kriterleri içerisinde incelenmiştir. Araştırma neticesinde elde edilen veriler, sonuç bölümde belirtilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kadınların özel halleri, Özel hallerde ibadet

Kaynakça

• Ahmed B. H. (1963). Kitâbu’l -İlel ve Marifeti’r-Rical, haz. İsmail Cerrahoğlu, Talat Koçyiğit, Ankara: Ankara İlahiyat Yayınları. Akpınar, A. (2001). Mushafa Abdestsiz Dokunma Meselesi, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5: 81-109. Aynî, Ebû Muhammed (Ebü's-Senâ) (2005). Bedrüddîn Mahmûd b. Ahmed b. Mûsâ b. Ahmed el Aynî, Umdetü’l-Kâri fi Şerhi Sahîhi’l-Buhârî, Beyrût: Dâru’l-Kitâbi’l-İlmiyye. Azîmâbâdî, Ebû Abdirrahman Şer’îf (2005). Avnu’l-Ma’bûd Şerh-i Sünen-i Ebî Dâvûd, Beyrût: Dâru İbn Hazm. Beyhâkî, Ahmed b. Hüseyin (2010). Sünenü’l-Kübrâ, Beyrût: Dâru’l-Fikr. Buhârî, Ebû Abdullâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm el-Cu`fî el-Buhârî, el-Câmiu’s-Sahîh, Riyâd: Beytu’l-Efkâr 1998. ………, et-Târihu’l-Kebîr, Beyrut: Dâru’l-Kütübü’l-İlmiyye, 2008. Dalgın, Nihat, Gündemdeki Tartışmalı Dini Meseleler, İstanbul: Ensar Neşriyat, 2014. Dârekutnî, Ali b. Ömer, ed-Duâfâ ve’l-Metrûkîn, tahkik: Abdullah b. Abdulkâdir, Mektebetü’l-Maârif, Riyâd 1984. Dârimî, Ebû Abdullâh b. Abdu’r-Rahmân b. Fadl b. Behram, Sünenü’d-Dârimî, haz. Hasan Selim Esed, Riyad: Dâru’l-Muğanni 2000. Ebû Dâvud, Süleymân b. Eşâsî el-Ezdî es-Sicistânî, es-Sünen, tahkik: Muhammed Avvâme, Beyrût: Müessesetü’r-Rayyân 2004. Ebû Hâtim, İbn Ebî Hâtim Muhammed b. İdrîs et-Temîmi el-Hanzalî, El-Cerh ve’t-Ta’dil, tahkik: Mustafa Abdülkâdir Atâ, Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye 2010. Elik, Hasan, “Mushaf’a Abdestsiz Dokunulup Dokunulamayacağı Problemi”, Kur’ân Mesajı İlmi Araştırmalar Dergisi, 6 (Nisan 1998): 48-78. El-Mâverdî, Ebü’l-Hasen Alî b. Muhammed b. Habîb el-Basrî el-Mâverdî, el-Hâvi'l-Kebir fî Fıkhi Mezhebi'ş-Şafiî, Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İmiyye, 1994. Hattâbi, Ebû Süleymân Hamed b. Muhammed b. İbrâhîm el-Hattâbî el-Büstî, Meâlimü’s-Sünen, haz. Muhammed Râgıb et-Tabbâh, Halep: Matbaâtü’l-İlmiyye 1932. Hocaoğlu, Mustafa, “Hayızlı-Cünüb Kimseler ve Kur’an Tilaveti”, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 28 (İzmir 2008): s.11-30. Iclî, Ahmed b. Abdillâh, Ma’rifetü’s-Sikât, tahkik: Abdü’l-Âlim el-Bustî, Medine: Mektebetü’d-Dâr 1985. İbn Adiy, el-Kâmilü fi’d-Duafâi’r-Ricâ’l, tahkik: Abdü’l-Fettâh Ebû Sünne, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye 2011. İbn Hâcer El-Askalâni, Ebû'l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Alî b. Muhammed, Fethu’l-Bâri Şerhu Sahih-İ Buhârî, Riyâd: Dâru’s-Selâm 2000. --------, Bulûğu’l-Merâm min Edilleti’l-Ahkâm, Riyâd: Mektebetü’r-Rüşd 2006. --------, Et-Takrîbü’t-Tehzîb, Riyâd: Dâru’l-Âsîme tarihsiz. --------,Tehzîbu’t-Tehzîb, Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye 2004. İbn Hazm El-Endelüsî, el-Muhallâ bi’l-Âsâr, Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2010. İbn Hibban, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân b. Ahmed el-Büstî, Kitâbü’s-Sikât, Hindistan: Müessesetü Kütübi’s-Sekafiyye tarihsiz. İbn Kudâme, Ebû Muhammed Muvaffakuddîn Abdullah b. Ahmed b. Muhammed b. Kudâme el-Cemmâîlî el-Makdisî, el-Muğnî, Riyad: Mektebetü'r-Riyâdi'l- Hadîse, 1971. İbn Mâce, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd Mâce el-Kazvînî, Sünen-ü İbn Mâce, Riyâd: Mektebetü’l-Maârif tarihsiz. İbn Receb El-Hanbelî, Ebü’l-Ferec Zeynüddîn Abdurrahmân b. Ahmed b. Abdirrahmân Receb el-Bağdâdî ed-Dımaşki, Fethu’l-Bâri alâ Sahîhi'l-Buhârî, Medine: Mektebü’l-Ğurebâi’l-Eseriyye 1996. --------, Şerhu 'İleli't-Tirmizî, Ürdün: Mektebetu'l-Menar 1987. Kandehlevî, Muhammed Zekeriyyâ, Kevkebü’d-Düreri alâ Câmi’it-Tirmîzî, Hindistan: Nedvetü’l-Ulemâ 1975. Kâsânî, Alâüddîn Ebû Bekr b. Mes‘ûd b. Ahmed el-Kâsânî, Kitâbu Bedaii's-Sanai fî Tertibi’ş-Şerâi’, Beyrut: Kütübü'l-İlmiyye, 1974. Mizzî, Ahmed b. Abdullah b. Salih, Tehzîbü’l-Kemâl, Beyrût: Müessesetü’l-Risâle, 2010. Mübârekpûrî, Ebü’l-Ulâ Muhammed Abdurrahmân b. Abdirrahîm el-Mübârekpûrî, Tuhfetü’l-Ahvezî bi Şerhi Câmii’t-Tirmîzî, haz. Abdurrahman Muhammed Osman, Mısır: Dâru’l-Fikr 1968. Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc b. Müslim el-Kuşeyrî, Sahîhu Müslim, Riyâd: Beytu Efkâri Düveliyye 1998. Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb b. Alî en-Nesâî, Sünenü’l-Kübrâ, haz. Abdullah b.Abdu’l-Muhsin, Beyrût: Müessesetü’r-Risâle 2001. Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Muhyiddîn Yahyâ İbn-i Şeref, Sahîh-i Müslim bi Şerhi’n-Nevevî, Mısır: Matbaâtü’l-Mısriyye 1929. Paksoy, Kadir, “Kur’ân'a Abdestli Dokunmakla İlgili Rivâyetlerin Tahlili”, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5 (Şanlıurfa 1999): 330-378. Subkî, Mahmûd Muhammed Hattâb es-Sübkî, Menhelü’l-Azbi’l-Mevrûd, haz. Emin Mahmud Hattab, Riyâd: Mektebetü’l- İslamiyye 1974. Şeyh Nizam, Fetâvâ-i Hindiyye, Beyrût: Dâru’l-Fikr, 2009. Şevkânî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ali b. Muhammed el-Havlâni, Neylü’l-Evtâr min Esrâri Münteka'l-Ahbâr, haz. Enver el-Bâz, Mısır: Dâru’l-Vefa, 2008. Tirmîzî, Muhammed b. Îsâ, Câmiu’l-Kebîr, tahkik: Beşşâr Avvâme, Beyrût: Dâru’l-Ğarbi’l-İslâmî 1996. Ukaylî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Mûsâ b. Hammâd, Kitâbü’l- Duafâi’l-Kebîr, Beyrut: Dâru’l-Kütübü’l-İlmiyye 1984. Ulu, Arif, “Âdet Halindeki Kadının Orucuyla ilgili Hadislerin Tenkidi”, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 28 (Erzurum 2012): 1-50. Yavuz, Yunus Vehbi, “Hayız”, TDV İslâm Ansiklopedisi (DİA), İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı 1998. Zeyleî, Ebû Muhammed Cemâlüddîn Abdullāh b. Yûsuf b. Muhammed ez-Zeyleî, Nasbu’r-Râye li Ehâdîsi’l-Hidâye, haz. Muhammed Avvâme, Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye 1997.