Kadınların Özel Hallerinde Mescide Girmesini İlgilendiren Rivâyetlerin Tahlili ve Değerlendirilmesi

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 1, 241 - 264, 15.03.2019

Şule Soyal Şenol

Öz

Kadınların özel hallerinde mescide girip giremeyeceği İslâm’ın ilk dönemlerinden beri tartışılan konulardan olmuştur. Günümüzde kadınların toplumsal hayatın her alanına tekrar girmesiyle beraber, bu konu yeniden gündemi meşgul etmeye başlamıştır. Kadınların camiye girmesi, Kur’an eğitimi almak veya vermek, çeşitli kültürel etkinliklere katılmak, toplantı yapmak, dinlenmek, turistik ziyaret yapmak gibi sebeplerle zorunlu hale gelmiştir. Bu konu İslam hukukçuları tarafından da ele alınmakta ve çözüm aranmaktadır. Konunun açıklığa kavuşması kadınlar ve bilim dünyasına adına zorunlu hale gelmiştir. Konuyla ilgili klasik fıkhî mezheplerin farklı görüşler ortaya koydukları görülmektedir. “Hayızlı kadın kesinlikle mescide giremez” diyenler olduğu gibi “girmesi caizdir” de denilmiştir. Yine “mescidi kirletme endişesi yoksa sadece geçmesi caizdir” denildiği gibi günümüzde “ kirletme endişesi yoksa tören izlemek, ziyaret etmek gibi durumlarda girebileceği” söylenmiştir. Her bir grup kendi görüşlerini destekleyen deliller ileri sürmüşlerdir. Bu noktadan yola çıkarak ilgili fetvalara delil olarak gösterilen rivâyetler derlenmiş ve senet kriterleri içerisinde incelenmiştir. Araştırma neticesinde elde edilen veriler, sonuç bölümde belirtilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hayız, Âdet, Lohusa, Mescid, Cami

Kaynakça

• Adve, Selman b. Fahd el-Adve, Bulûğu’l-Merâm Şerhi, Riyâd: Mektebetü’r-Rüşd 2006. Aynî, Ebû Muhammed (Ebü's-Senâ) Bedrüddîn Mahmûd b. Ahmed b. Mûsâ b. Ahmed el- Aynî, Umdetü’l-Kâri fi Şerhi Sahîhi’l-Buhârî, Beyrût: Dâru’l- Kitâbi’l-İlmiyye 2005. Bardakoğlu, A. İlmihal II, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları 2006. Beğâvi, Hüseyin bin Mes’ud bin Muhammed el- Ferrâ, Şerhu’s-Sünne, Beyrût: Dâru’l-Efkâr 2005. Bozkurt, Nebi - Küçükaşcı Mustafa Sabri, “Mescid-İ Nebevî”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C:XXIX, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2004, s. 281-290. Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm el-Cu`fî el-Buhârî, el-Câmiu’s-Sahîh, Riyâd: Beytu’l-Efkâr 1998. Cezîrî, Abdurrahman, Dört Mezhebe Göre İslâm Fıkhı, İstanbul: Çağrı Yayınları 1993. Dalgın, Nihat, Gündemdeki Tartışmalı Dini Meseleler, İstanbul: Ensar Neşriyat 2014. Dârimî, Ebû Abdullah bin Abdu’r-Rahmân b. Fadl bin Behram, Sünenü’d-Dârimî, haz. Hasan Selim Esed, Riyad: Dâru’l-Muğanni 2000. Diyanet İşleri Başkanlığı, Aile İle İlgili Sıkça Sorulan Sorular, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2015. Ebû Dâvud, Süleymân b. Eşâsî el-Ezdî es-Sicistânî, Kitabü’-Sünen, haz. Muhammed Avvâme, Beyrût: Müessesetü’r-Rayyân 2004. el-Abderî, Muhammed b. Yûsuf b. Ebî’l-Kâsım b. Yûsuf, et-Tâc ve’l-İklîl lî Muhtasari Halîl, Beyrût: Dâru’l-Kütübü’l-İlmiyye 2002. el-İsfehânî Rağıb, el-Müfredât fi garîbi’l-Kur’ân, Çev: Abdülbaki Güneş, Mehmet Yolcu, İstanbul: Çıra Yayınları 2012. el-Mevsılî, Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el-Mevsılî, el-İhtiyâr, Beyrût: Dâru’l-Kütübü’l-İlmiyye 2015. el-Mübârekpûrî, Ebü’l-Ulâ Muhammed Abdurrahmân b. Abdirrahîm, Tuhfetü’l-Ahvezî bi Şerhi Câmii’t-Tirmizî, Beyrût: Dâru’l-Fikr 2008. eş-Şirbînî, Muhammed b. Muhammed el-Hatîb eş-Şirbînî, Muğni’l-Muhtâc ilâ Ma’rifeti Meânielfâzi’l-Minhâc, Dâru’l-Kütübü’l-İlmiyye, Beyrût 2000. Gündoğdu, Yusuf Bahri, “Mescidlerin Ayrılmaz Bir Unsuru Olarak Eğitim”, The Journal of Academic Social Science Studies, S:45 (2016). Hattâbî, Ebû Süleymân Hamed bin Muhammed b. İbrâhîm el-Hattâbî el-Büstî, Meâlimü’s-Sünen, haz. Muhammed Ragıb et-Tabbâh, Halep: Matbaâtü’l-İlmiyye 1932. Hökelekli, Hayati, “Cinsiyet”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C:VIII, S:21-24, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, 1993. https://kurul.diyanet.gov.tr/Cevap-Ara/108/adetli-ve-lohusa-kadin-camiye-girebilir-mi- (09.11.2018). İbn Hazm El-Endelüsî, el-Muhallâ bi’l-Âsâr, Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2010. İbn Hâcer El-Askalâni, Ebû'l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed bin Alî bin Muhammed, Et-Takrîbü’t-Tehzîb, Riyâd: Dâru’l-Âsîme tarih yok. İbn Hacer El-Askalâni, Fethu’l-Bâri Şerhu Sahihi’l-Buhârî, Riyâd: Dâru’s-Selâm 2000. İbn Hibban, Ebû Hâtim Muhammed bin Hibbân bin Ahmed el-Büstî, Kitâbü’s-Sikât, Hindistan: Müessesetü Kütübi’s-Sekafiyye tarih yok. İbn Mâce, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd Mâce el-Kazvînî, Sünen-i İbn Mâce, Riyâd: Mektebetü’l-Maârif tarih yok. İbn Manzûr, Ebu’l-Fadl Cemalu’d-din Muhammed b. el-‘İzz b. el-Mukerrem el-Ensârî, Lisânü'l-arab, Beyrût: Dâru Sâdir 2003. İbn Receb El-Hanbelî, Ebü’l-Ferec Zeynüddîn Abdurrahmân b. Ahmed b. Abdirrahmân Receb el-Bağdâdî ed-Dımaşki, Fethu’l-Bâri alâ Sahîhi'l-Buhârî, Medine: Mektebü’l-Ğurebaü’l-Eseriyye 1996. İbn Rüşd, Ebû'l-Velîd Muḥammed bin Aḥmed bin Muhammed, Bidâyetü’l-Müctehîd ve Nihâyetü’l- Muktesîd, Beyrût: Dâru İbn Hazm 1995. İbn Salâh, Osmân b. Abdi’r-Rahmân eş-Şeherzûrî, Ulûmu’l-Hadîs, Dâru’l-Fikr, Beyrût, 1986. Kastallânî, Ebü’l-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed b. Muhammed b. Ebî Bekr el-Kastallânî, İrşâdü’s-Sâri, Mısır: Matbaatü’l-Kübrâ h. 1323. Mergînânî, Alî b. Ebî Bekr b. Abdi’l-Celîl el-Ferğânî, el-Hidâye fî Şerhi’ Bidâyetü’l-Mübtedî, Beyrût: Dâru Ahyâ’it-Türâsi’l-Arabî h.1417. Mizzî, Ebü’l-Haccâc Cemâlüddîn Yûsuf b. Abdirrahmân b. Yûsuf el-Mizzî, Tehzîbü’l-Kemâl, Beyrût: Müessesetü’l-Risâle 2010. Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc b. Müslim el-Kuşeyrî, Sahîhu Müslim, Riyâd: Beytu Efkâri Düveliyye 1998. Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb b. Alî en-Nesâî, Sünenü’l-Kübrâ, haz.Abdullah bin Abdu’l-Muhsin, (Beyrût: Müessesetü’r-Risâle 2001). Önkal, Ahmet - BOZKURT Nebi, “Cami ( Dinî ve Sosyokültürel Tarihi )”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C:VII, S: 46-56, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, 1993. Şevkânî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ali bin Muhammed el-Havlâni, Neylü’l-Evtâr min Esrâri Münteka'l-Ahbâr, haz. Enver el-Bâz, Mısır: Dâru’l-Vefa 2008. Şeyh Nizam, Fetâvâ-yı Hindiyye, Beyrût: Dâru’l-Fikr 2009. Tirmîzî, Muhammed b. Îsâ, Câmiu’l-Kebîr, haz. Beşşâr Avvâme, Beyrût: Dâru’l-Ğarabi’l-İslamî 1996. Yıldırım, Kadri, “İslam Kültüründe Mescidin Eğitim Öğretim Fonksiyonu Üzerine Bir İnceleme”, Diyanet İlmi Dergi, Diyanet İşleri Başkanlığı Dini Yayınlar Dairesi Başkanlığı, C: 44, S: 4 (2008). Yüksek, Ali, “İslam Fıkhına Göre Kadınların Âdet Ve Lohusalık Günlerinde Mescitlere Giriş Sorunu”, Ondokuz İlahiyat Fakültesi Dergisi, S: 41 (2016), s.77- 97. Zemahşerî, Cârullah Ebî’l-Kâsım Mahmûd bin Ömer, el-Keşşâf, haz. Adil Ahmed Abdi’l-Mevcûd, Riyâd: Mektebetü’l-Abîkân 1998. Zeylaî, Ebû Muhammed Cemâlüddîn Abdullāh b. Yûsuf b. Muhammed ez-Zeylaî, Nasbu’r-Râye li Ehâdîsi’l-Hidâye, haz. Muhammed Avvâme, Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l- İlmiyye 2010.