EVALUATION OF GABORAS REAL ESTATE STOCK EXCHANGE SCORING SYSTEM IN TERMS OF ARCHITECTURAL DESIGN CRITERIA

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 146 - 168, 31.12.2021

Zeynep Gökdemir , Erdem Köymen

Öz

In the world where digitalization is progressing rapidly, progress is being made in the field of architecture at the same pace. In order to keep up with the digital architecture, many programs and platforms have started to serve rapidly and to be included in this field. It is accepted that a new era has started in architecture, especially with the project drawings being placed on certain codes. It is possible to say the same things in terms of real estate, which has an important place not only in the field of architecture and construction, but also for all sectors of the world. Nowadays, it has become normal to be able to access real estates through the online platform with a single click and more is demanded. Also, it was not sufficient to examine the real estate on site and it was desired to reach various information and documents. In addition, the correct scoring of the real estate in terms of determining the real value has become a current need. Considering all these trends and needs, a research was conducted in terms of systems for real estate valuation, and the studies of a data company named “Real Estate Stock Exchange” (GABORAS) were found worthy of research. In this article, first of all, this platform, which is quite new for the real estate sector, and its innovations in the sector are introduced. Afterwards, the scoring system of the platform was examined in terms of architectural design criteria. After the comparisons, it was seen that these important architectural criteria, which add value to the building and make the building more livable in many respects, were not added to the valuation system. From this point of view, the loss of accurate and effective scoring has been defined as a possible problem. Afterwards, the potential contribution to be made by adding these criteria to the system has been tried to be shown by basing on quantitative data through three sample architectural criteria. Within the scope of the article, it is aimed to contribute to the development of this and similar valuation systems with the architectural evaluation and the original suggestions.

Anahtar Kelimeler

Real Estate, Real Estate Valuation, Information System, Architecture, Design Criteria, Urbanism

GABORAS GAYRİMENKUL KIYMETLER BORSASI PUANLAMA SİSTEMİNİN MİMARİ TASARIM KRİTERLERİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

Dijitalleşmenin hızla ilerlediği dünyada mimarlık alanında da aynı hızla ilerlemeler kaydedilmektedir. Dijital mimariye ayak uydurmak adına birçok program ve platform hızla hizmet vermeye ve bu alanın içerisine dâhil olmaya başlamıştır. Özellikle proje çizimlerinin belirli kodlar üzerine oturtulması ile mimarlıkta yeni bir çağ başladığı kabul görmektedir. Sadece mimarlık ve inşaat alanı değil tüm dünya sektörleri için önemli bir yerde duran gayrimenkul açısından da aynı cümlelerin kurulması mümkündür. Günümüzde tek bir tuşla gayrimenkullere online platform üzerinden erişebilmek artık normalleşmiş ve daha fazlası talep edilmeye başlanmıştır. Ayrıca gayrimenkulün yerinde incelenmesi yeterli gelmeyip çeşitli bilgi ve belgelere ulaşılmak istenmiştir. Bunun yanında gayrimenkulün gerçek değerinin belirlenmesi anlamında doğru şekilde puanlanması da güncel bir ihtiyaç haline gelmiştir. Tüm bu eğilim ve ihtiyaçlar göz önünde bulundurularak gayrimenkul değerlemesine yönelen sistemler açısından bir araştırma yapılmış ve “Gayrimenkul Kıymetler Borsası” (GABORAS) isimli bir veri şirketin çalışmaları dikkat çekerek araştırmaya değer bulunmuştur. Bu makalede öncelikle henüz gayrimenkul sektörü için oldukça yeni olan bu platform ve sektöre yaptığı yenilikler tanıtılmıştır. Arkasından platformun puanlama sistemi mimari tasarım kriterleri açısından incelenmiştir. Yapılan kıyaslamalar sonrasında yapıya değer katan ve birçok açıdan yapıyı daha yaşanılabilir kılan bu önemli mimarlık kriterlerinin değerleme sistemine eklenmediği görülmüştür. Buradan hareketle doğru ve etkin puanlamada kayıpların yaşanması, olası bir sorunsal olarak tanımlanmıştır. Arkasından bu kriterlerin sisteme eklenmesiyle oluşacak potansiyel katkı, üç örnek mimarlık kriteri üzerinden nicel verilere dayandırılarak gösterilmeye çalışılmıştır. Makale kapsamında mimari açıdan yapılan değerlendirme ve ortaya çıkan özgün öneriler ile bu ve benzeri değerleme sistemlerinin gelişmesine katkı sağlamak hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Gayrimenkul, Taşınmaz Değerleme, Bilgi sistemleri, Mimarlık, Tasarım kriterler, Şehircilik

Kaynakça

• 1. Abayhan, A. D. (2009). Manzara Sahipliliğinin Konut Fiyatına Etkisi: İzmir İli Buca İlçesi Yedigöller Rekreasyon Alanı Çevresine İlişkin Ampirik Çalışma. Dokuz Eylül Üniversitesi, FBE, Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 85.
• 2. Aksoy, Y. B., Çağdaş, G., & Balaban, Ö. (2016). Sürdürülebilir Toplu Konut Yerleşmesi Tasarımı İçin Pareto Genetik Algoritmaya Dayalı Bir Model Önerisi, Megaron, 11(2), 241–253.
• 3. Alparslan B., Gültekin, A. B. & Dikmen, Ç. B. (2009). Ekolojik Yapı Tasarım Ölçütlerinin Türkiye’deki Güneş Evleri Kapsamında İncelenmesi, 5. Uluslararası Teknolojiler Sempozyumu IATS 2009, Karabük.
• 4. Altun, K., Kişisel iletişim: 11 Mart 2020.
• 5. Büyükkaracığan, N., Altınışık, İ., & Uzun, Ö. G. H. (2017). Türkiye’de Gayrimenkul Değerleme Çalışmalarında Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, ; 4(1);1-13 (14).
• 6. Curl, J. S. & Wilson, S. (2016). The Oxford Dictionary Of Architecture, Oxford University Press, Oxford.
• 7. Çay, T., & Boz, Y. (2018). Gayrimenkul Değerleme Uzmanlığı Yeterlikleri Açısından Gelişmiş Ülkeler ile Türkiye’nin Karşılaştırılması. AKU J. Sci. Eng, 18, 959–971.
• 8. Çelik, D. (2018). S. S. Nüve Konut Yapı Kooperatifi Peyzaj Projesi, Bartın Orman Fakultesi Dergisi, 20(3), 409–419.
• 9. Çevrimli, B. A., & Beyhan, Ş. G. (2020). Termal Turizm Yapıları Özelinde Mimari Kimlik Analizi ve Etkileşim Şemasının Oluşturulması: Pamukkale-Karahayıt Örneği, Çanakkale Onsekiz Mart University Journal of Advanced Research in Natural and Applied Sciences, 283–302.
• 10. Çıkılı, G. (2010). Türkiye’de Gayrimenkul Sektörü ve Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları. Dokuz Eylül Üniversitesi. Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 189.
• 11. Erbil, E. (2014). Taşınmaz Mal Değerleme Amaçlı Coğrafi Bilgi Sistemi Tasarımı, 5. Uzaktan Algılama-CBS Sempozyumu (Uzal-CBS 2014), 14-17 Ekim 2014, İstanbul.
• 12. Erdem, N. (2018). Türkiye Taşınmaz Değerleme Sisteminin Yeniden Yapılandırılmasına Yönelik Bilimsel Çalışma Ve Öneriler Üzerine Bir Değerlendirme. Omer Halisdemir University Journal of Engineering Sciences, 7(1), 159–170.
• 13. Ergül, H. (2015). Mimarlığın İhmal edilen Sosyal ve Toplumsal Yönü. ISITES International Symposium On Innovative Technologies In Engineering And Science.
• 14. GABORAS, Gayrimenkul Kıymetler Borsası AŞ., Kurumsal Bilgiler, https://gos.gaboras.com.tr/giris (Erişim Tarihi: 11 Mayıs 2021).
• 15. Hançer, G. (2019). Toplu Konut Alanlarında Kentsel Mekân Kalitesinin Değerlendirilmesi: Gaziantep Örneği, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, FBE, Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep, 201.
• 16. İlhan, A. T., & Semih, Ö. Z. (2020). Yapay Sinir Ağlarının Gayrimenkullerin Toplu Değerlemesinde Uygulanabilirliği: Gölbaşı İlçesi Örneği, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2).
• 17. Kocabıyık, İ., & Öktem, R. (2021). Gayrimenkul Değerlemesinde Çok Boyutlu Yaklaşımlar. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (1), 160-177.
• 18. Livio, M. (2002). The Golden Ratio, Broadway Books, New York.
• 19. Neufert, E. (2008). Yapı Tasarım Bilgisi, Beta, İstanbul.
• 20. Panero, J., & Zelnik, M. (1979). Human Dimension & Interior Space: A Source Book of Design Reference Standards, Watson-Guptill, New York.
• 21. Saraç, E. (2012). Yapay Sinir Ağları Metodu ile Gayrimenkul Değerleme, İstanbul Kültür Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 74.
• 22. TKGM (2021). Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü, Tapuların Üzerindeki İşlemler, https://www.tkgm.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 11 Mayıs 2021).
• 23. Tunca, E., & Üstüntaş, T. (2019). Gayrimenkul Değerleme Modelinin Oluşturulmasında Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinin Kullanılması. TMMOB 6. Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi, 23-25 Ekim 2019, Ankara, 23–25.
• 24. Türk Medeni Kanunu (2001). Resmî Gazete Sayı: 26607.
• 25. TÜVİMER, Türkiye Veri İşleme Merkezi, Kurum Faaliyetleri Hakkında Bilgi, http://www.tumiver.com, (Erişim Tarihi: 11 Mayıs 2021).
• 26. Türkoğlu Ö. & Abişoğulları Ö., Kişisel iletişim: 16 Mayıs 2021.
• 27. Ulvi, C., & Özkan, G. (2019). Taşınmaz Değerlemede Yapay Zekâ Tekniklerinin Kullanılabilirliği ve Yöntemlerin Karşılaştırılması, Geomatik, 4(2).
• 28. Vitruvius, P. (2015). Vitruvius: Mimarlık Üzerine On Kitap, Şevki Vanlı Mimarlık Vakfı Yayınları, İstanbul.
• 29. Yenice, T. K. (2019). Hasan Kalyoncu Üniversitesi Öğrenci Yurdu Mimari Proje Tasarım Süreci. Journal of Architecture Sciences and Applications Research, 4(2), 183–192.
• 30. Yılmaz, E. M. (2017). Selçuklu Dönemi Medreselerinde Altın Oran-Estetik İlişkisi: Konya Örneği, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi FBE, Konya, 121.
• 31. Yomralıoğlu, T., Nişancı, R., Çete, M. & Candaş, E. (2011). Dünya’da ve Türkiye’de Taşınmaz Değerlemesi, Türkiye’de Sürdürülebilir Arazi Yönetimi Çalıştayı, 26-27 Mayıs 2011, Okan Üniversitesi, İstanbul.