KENT SİMGESİ KÜLTÜR MERKEZLERİNİN GÖRSEL ALGI ANALİZİ

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 99 - 108, 31.07.2023

Özlem Kahraman , Serhat Anıktar

https://doi.org/10.55930/jonas.1256741

Öz

Görsel algı; bireyin kültürel birikimi, yaşam stili ve hayat tecrübesinin yanında çevredeki uyaranlara bağlı olarak şekillenmektedir. Çevrede görünen her şey görsel algılayış biçimini etkilemekte ve her bireyin gördüğü şeyden yaptığı çıkarımlar farklı olmaktadır. Mimarlık görselliğin ön planda olduğu disiplinlerden biridir. Dolayısıyla görsel algı yönetiminin özenle yapılması gerekmektedir. Özellikle de kültür merkezleri gibi kamuya mal olmuş, kent içinde kültürel, sosyal ve mimari açıdan odak noktası sayılabilecek yapıların tasarımında görsel algı kriterleri gözetilmelidir. Ana motivasyon da bu bağlamdan ortaya çıkmıştır. Çalışmanın konusu; kültür merkezlerinin görsel algısının incelenmesidir. Amaç ise kültür merkezinin algılanabilirliğinde hangi görsel algı biçiminin daha etkin olduğunu belirleyebilmek, kültür merkezlerinin görsel algısı üzerinden bu yapıların kentle kurduğu bağı; simgeleme ve aidiyet bağlamında irdelemek, yeni yapılacak tasarımlarda kullanıcılar tarafından benimsenen ve kenti simgeleyecek unsurların belirlenmesine katkıda bulunmaktır. Bu amaç doğrultusunda öncelikle bir literatür taraması yapılmıştır. Görsel algıyı etkileyen faktörler ve kültür merkezlerinin tasarım kriterleri belirlenmiş, kent içindeki simgeselliği tartışılmıştır. Daha sonra çeşitli meslek ve yaş grubundan 100 kişinin katıldığı bir anket çalışması yapılmıştır. Katılımcılara, belirlenen 10 adet kültür merkezinin görsel algılanabilirliği ve kent içindeki simgeselliği bağlamında hazırlanan sorular yöneltilmiştir. Anket sonucunda ise görsel algı faktörlerinden en öne çıkan unsurun biçim olduğu, algılanabilirlik ve simgesellik noktasında başarılı bulunan yapıların dinamik ve yenilikçi olarak nitelendirildiğine ulaşılmıştır. Ayrıca algılanabilirliğin önemli fakat simgesel değer taşıma anlamında tek başına yeterli olmadığı sonuçları elde edilmiştir. Elde edilen verilerin yeni tasarımlara katkı sunacağı ve yol gösterici olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kültür merkezi, görsel algı, simgesellik

VISUAL PERCEPTION ANALYSIS OF CULTUREL CENTERS AS URBAN SYMBOLS

Öz

Visual perception is shaped not only by an individual's cultural background, lifestyle, and life experiences but also by the stimuli present in their environment. Everything visible in the surroundings influences how visual perception is formed, and each individual draws different inferences from what they see. Architecture is one of the disciplines where visuality plays a prominent role. Therefore, careful management of visual perception is crucial, especially in the design of structures that have become public assets, such as cultural centers, which can be considered focal points in terms of culture, social life, and architecture within a city. The main motivation for this study stems from this context. The subject of the research is to examine the visual perception of cultural centers. The aim is to determine which form of visual perception is more effective in enhancing the visibility of cultural centers, to analyze the connection between these structures and the city through their visual perception in terms of symbolism and belonging, and to contribute to identifying elements that are embraced by users and represent the city in future designs. In pursuit of this goal, a literature review was conducted. The factors influencing visual perception and the design criteria of cultural centers were identified, and their symbolism within the city was discussed. Subsequently, a survey was conducted with the participation of 100 individuals from various professions and age groups. Participants were asked questions regarding the visual perceptibility and symbolism of ten predetermined cultural centers within the city. The survey results revealed that the most prominent factor influencing visual perception was form, and structures that were successful in terms of visibility and symbolism were described as dynamic and innovative. Furthermore, it was concluded that while visibility is significant, it is not sufficient on its own in terms of carrying symbolic value. The data obtained is believed to contribute to new designs and serve as a guiding resource.

Anahtar Kelimeler

Cultural center, visual perception, symbolism

Kaynakça

• 1. Alici, N. & Paktaş, M.G. (2020). İç Mekânda Renk Algısı ve Psikolojiye Etkileri . Modular Journal, 3(1) , 89-105.
• 2. Asar, H. (2013). Mimari Mekan Okumasında Algısal Deneyim Analizinin Bir Yöntem Yardımıyla İrdelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir, Türkiye.
• 3. Aydınlı, S. (1986). Mekansal Değerlendirmede Algısal Yargılara Dayalı Bir Model. Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• 4. Aytem, N.M. (2005). Mimari Mekanda Renk, Form ve Doku Değişkenlerinin Algılanması. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• 5. Bayram, Ç. (2016). Kültür Merkezlerinin Sosyal Etkileşim Alanlarının Mekansal Dizim Yöntemi ile İrdelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• 6. Çetinkaya, Ç. (2015). Yeniden İşlevlendirilen Endüstriyel Mekanların Görsel Algı Değerlendirmesi: İzmir Havagazı Fabrikası. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir, Türkiye.
• 7. Ergüneş, F. (2019). Mimari Biçimlerin Görsel Algıya Etkisi; Konya’daki Otel Örneklerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya, Türkiye.
• 8. Ganiç, K. (2016). Kentsel Yapıtlar Üzerinden Bir Mekansal Bellek Okuması: Atatürk Kültür Merkezi(AKM). Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• 9. Göler, S. (2009). Biçim, Renk, Malzeme, Doku ve Işığın Mekan Algısına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• 10. Gümüş, İ. (2018). Kıyı Kentlerindeki İkonik Kültür Sanat Yapılarının Tasarım Kriterleri Üzerine Bir Değerlendirme. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• 11. Özkan, M. (1998). Kültür Merkezlerinde Mekan Organizasyonu Faktörleri. Yüksek Lisans Tezi, TrakyaÜniversitesi, Edirne, Türkiye.
• 12. Polat, E. (2020). Son Dönem Kültür Sanat Yapılarının İkonik Değerleri Işığında Kengo Kuma ve Odunpazarı Modern Müzenin Değerlendirmesi. Yüksek Lisans Tezi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• 13. Sütlüoğlu, M.Ş. (2007). Kültür Merkezlerinde Mekan Ölçeğinde Malzeme Analizi: Büyük Salon Örneği. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniveritesi, İstanbul, Türkiye.
• 14. Tellioğlu, S. & Satıcı, B. (2022). İç Mekanda Uygulanan Renk Tercihinin Mekan Algısına Etkisi. Teknoloji ve Uygulamalı Bilimler Dergisi, 4(2) , 87-95.
• 15. URL-1, (2023). https://sozluk.gov.tr/
• 16. URL-2, (2023). https://yigm.ktb.gov.tr/TR-9785/kultur-merkezleri.html
• 17. URL-3 (2018). https://webdosya.csb.gov.tr/db/mpgm/icerikler/ek-2-tablo-17-mayis-20180214143000.pdf
• 18. URL-4, (2023). https://www.archdaily.com/455063/cidade-das-artes-christian-de-portzamparc
• 19. URL-5, (2023). https://www.archdaily.com/619294/casa-da-musica-oma/552c8e52e58ece2cfd0001aa-92806_-_philippe_ruault-jpg?next_project=no
• 20. URL-6, (2022). https://www.ensonhaber.com/galeri/dunyanin-en-guzel-kultur-merkezi-haydar-aliyev
• 21. URL-7, (2022).https://www.aa.com.tr/tr/kultur-sanat/sydney-opera-evi-her-gun-binlerce-ziyaretci agirliyor/1023866
• 22. URL-8, (2022). https://en.wikipedia.org/wiki/National_Centre_for_the_Performing_Arts_%28China%29
• 23. URL-9, (2022). https://de.wikipedia.org/wiki/Kunsthaus_Graz#/media/Datei:Grazer_Kunsthaus_bei_Nacht.jpg
• 24. URL-10, (2022). https://arquitecturaviva.com/articles/irreverent-icon
• 25. URL-11, (2023). https://akmistanbul.gov.tr/tr/fotograf-galerisi
• 26. URL-12, (2022). https://www.arkitektuel.com/berlin-filarmonik/
• 27. URL-13, (2022). https://www.overture-classictic.com/index.php/2017/02/27/valencia-opera-house/