Psikolojik Sermayenin Kurumsal İtibar Algısına Etkisinde Presenteeismin Aracı Rolü

Yıl 2023, , 445 - 478, 15.10.2023

Gökhan İlhan , Fatma Geçikli

https://doi.org/10.18094/josc.1287327

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı, psikolojik sermaye ile kurumsal itibar algısı arasındaki ilişki ve bu ilişkide presenteeismin aracı rolünü araştırmaktır. Çalışmanın yöntemini iki yada daha fazla değişkenin betimlendiği ve derinlemesine analiz edildiği ilişkisel tarama yöntemi oluşturmaktadır. Bu amaçla, psikolojik sermaye, kurumsal itibar ve presenteeism arasındaki ilişkiler Yapısal Eşitlik aracılığı ile oluşturulan model çerçevesinde test edilmiştir. Çalışmanın evreni, Konya Organize Sanayi Bölgesi’nde faaliyet gösteren işletmelerde çalışanlardan oluşmaktadır. Literatürde bu üç değişkenin bir arada incelendiği bir çalışmaya rastlanılmamıştır. Çalışmada veri toplama aracı olarak anket kullanılmıştır. Araştırma sonuçları; psikolojik sermayenin kurumsal itibar üzerinde pozitif ve presenteeism üzerinde negatif yönde bir etkiye sahip olduğunu; presenteeismin kurumsal itibar üzerinde negatif yönde etkiye sahip olduğunu ve yapısal eşitlik analizi sonrasında presenteeismin psikolojik sermaye ile kurumsal itibar arasında kısmi aracılık rolü üstlendiğini göstermiştir. Bu sonuçlar, hipotezlerin desteklendiğini göstermektedir. Bu çalışma, literatüre yeni bir perspektif kazandırması açısından önem taşımakta olup bir özgünlük sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik Sermaye, Kurumsal İtibar, Presenteeism, Aracı Değişken, Yapısal Eşitlik

Teşekkür

Teşekkür ederiz.

The Mediating Role of Presenteeism in the Effect of Psychological Capital on Corporate Reputation Perception

Öz

The aim of this study is to investigate the relationship between psychological capital and perception of corporate reputation and the mediating role of presenteeism in this relationship. The method of the study is the relational survey method in which two or more variables are described and analysed in depth. For this purpose, the relationships between psychological capital, corporate reputation and presenteeism were tested within the framework of the model created by Structural Equation. The population of the study consists of employees working in enterprises operating in Konya Organised Industrial Zone. There is no study in the literature in which these three variables are examined together. A survey was used as a data collection tool in the study. The results of the study showed that psychological capital has a positive effect on corporate reputation and a negative effect on presenteeism; presenteeism has a negative effect on corporate reputation and after structural equation analysis, presenteeism has a partial mediating role between psychological capital and corporate reputation. These results show that the hypotheses are supported. This study is important in terms of bringing a new perspective to the literature and offers an originality.

Anahtar Kelimeler

Psychological Capital, Corporate Reputation, Presenteeism, Mediating Variable, Structural Equation

Kaynakça

• Akman, Y., & Korkut, F. (1993). Umut ölçeği üzerine bir çalışma. H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(9), 193-202.
• Akyüz, M., & Cinel, M. O. (2021). Psikolojik sermayenin kurumsal itibar üzerine etkisinin incelenmesi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi,(31), 193-214.
• Argüden, Y. (2003). İtibar yönetimi. ARGE Danışmanlık Yayınları.
• Aronsson, G., Gustafsson, K., & Dallner, M. (2000). Sick but yet at work. An empirical study of sickness presenteeism. Journal of Epidemiology & Community Health, 54(7), 502–509.
• Avey, J. B., Patera, J. L., & West, B. J. (2006). The Implications of positive psychological capital on employee absenteeism. Journal of Leadership & Organizational Studies, 13(2), 42-60.
• Barnett, M., Jermier, J., & Lafferty, B. (2006). Corporate reputation: The definitional landscape. Corporate Reputation Review, 9(1), 26–38.
• Baron, R. M., & Kenny, D. A. (1986). The Moderator–mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173-1182.
• Baysal, İ. A. (2012). Presenteeısm (işte varolmama sorunu) ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki: Adnan Menderes üniversitesi akademik personeli üzerinde bir uygulama. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi.
• Brady, A. (2005). Measurement the seven elements of reputation management. Corporate Responsibility Management, 1(5), 12-13.
• Büyüköztürk, Ş. (2009). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. Pegem.
• Carman, J. M., & Langeard, E. (1980). Growth strategies of service firms. Strategic Management Journal, 1(1), 7-22.
• Chun, R. (2005). Corporate reputation: Meaning and measurement. International Journal of Management Reviews, 7(2), 91-109.
• Chun, R., & Davies, G. (2001). E-Reputation: The role of mission and vision statements in positioning strateg. Journal of Brand Management, 8(4), 315-333.
• Cravens, K., Oliver, E. G., & Ramamoortı, S. (2003). The reputation index: Measuring and managing corporate reputation. European Management Journal, 21(2), 201-212.
• Çalışkan, S. C. (2014). Pozitif örgütsel davranış değişkenleri ile yeni araştırma modelleri geliştirme arayışları: Pozitif örgütsel davranış değişkenlerinin işe adanmışlık, tükenmişlik ve siniz müzerine etkileri ve bu etkileşimde örgütsel adalet algısının aracılık rolü üzerine. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(3), 363-382.
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı. (2021). Asgari ücret. 3 Mayıs 2021 tarihinde https://www.csgb.gov.tr/ adresinden alındı
• Çetin, F., & Basım, H. N. (2012). Örgütsel psikolojik sermaye: Bir ölçek uyarlama çalışması. Amme İdaresi Dergisi, 45(1), 121-137.
• Çiftçi, B. (2010). İşte var ol(ama)ma sorunu ve işletmelerin uygulayabileceği çözüm önerileri. Çalışma ve Toplum, 1(24), 153-174.
• Çoban, Ö., & Harman, S. (2012). Presenteeısm: Nedenleri, yarattığı örgütsel sorunlar ve çözüm önerileri üzerine bir alanyazın taraması. Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12(23), 157-178.
• Davies, G., Chun, R., Da Silva, R. V., & Roper, S. (2003). Corporate reputation and competitiveness. Routledge Publish.
• Elitok, U. (2019). Entellektüel sermayenin kurumsal itibar üzerine etkisi ve bankacılık sektöründe bir araştırma. [Yayınlanmamış doktora tezi]. İnönü Üniversitesi.
• Engin, E., & Akgöz, B. (2013). Sürdürülebilir kalkınma ve kurumsal sürdürülebilirlik çerçevesinde kurumsal sosyal sorumluluk kavramının değerlendirilmesi. Selçuk İletişim, 8(1), 85-94.
• Erkal, E. A. (2020). İşte var olamama bağlamında örgütsel sinizmin tükenmişlik üzerine etkisi: Atatürk üniversitesi helitam örneği. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Erkuş, A., & Fındıklı, M. (2013). Psikolojik sermayenin iş tatmini, iş performansı ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisine yönelik bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 42(2), 302-318.
• Evans, C. J. (2004). Health and work productivity assessment: State of the art or state of flux? Journal of Occupational and Environmental Medicine, 46(6), 3-11.
• Flanagan, D. J., & O’Shaughnessy, K. C. (2005). The effect of layoffs on firm reputation. Journal of Management, 31(3), 445-463.
• Fombrun, C. J., Gardberg, N. A., & Barnett, M. L. (2000b). Opportunity platforms and safety nets: Corporate citizenship and reputational risk. Business and Society Review, 105(1), 85-106.
• Fombrun, C. J., Gardberg, N. A., & Sever, J. (2000a). The reputation quotientsm: A multi-stakeholder measure of corporate reputation. Journal of Brand Management, 7(4), 241–255.
• Gable, S. L., & Haidt, J. (2005). What (and why) is positive psychology? Review of General Psychology, 9(2), 103-110.
• Geçikli, F. (2016). Halkla ilişkiler ve iletişim. Beta Yayıncılık.
• George, D., & Mallery, P. (2010). SPSS for windows step by step: A simple guide and reference. (10th Ed.), Pearson.
• Gist, M. E. (1987). Self-Efficacy: Implications for organizational behavior and human resource management. The Academy of Management Review, 13(3), 472-485.
• Gotsi, M., & Wilson, A. (2001). Corporate reputation management: Living the brand. Management Decision, 39(2), 99-104.
• Hunter, A. J. (2001). A cross-cultural comparison of resilience in adolescents. Journal of Pediatric Nursing, 16(3), 172-179.
• Jensen, S., & Luthans, F. (2006). Relationship between entrepreneurs' psychological capital and their authentic leadership. Journal of Managerial Issues, 18(2), 254-273.
• Johns, G. (2009). Presenteeism in the workplace: A review and research agenda. Journal of Organizational Behavior, 31(4), 519-542.
• Kadıbeşegil, S. (2018). İtibar yönetimi. MediaCat Yayınları.
• Kan, A., & Akbaş, A. (2005). Lise öğrencilerinin kimya dersine yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 227-237.
• Karaköse, T. (2012). Kurumların DNA’sı itibar ve yönetimi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Konya Ticaret Odası [KTO]. (2021). Konya ekonomi raporu 2020. https://www.kto.org.tr/ adresinden alındı
• Koopman, C., Pelletier, K. R., Murray, J. F., Sharda, C. E., Berger, M. L., Turpin, R. S., Hackleman, P., Gibson, P., Holmes, D. M., & Bendel, T. (2002). Stanford presenteeism scale: Health status and employee productivity. Journal of Occupational and Environmental Medicine, 44(1), 14-20.
• Luthans, F. (2002a). Positive organizational behavior: Developing and managing psychological strengths. The Academy of Management Executive, 16(1), 57-72.
• Luthans, F. (2002b). The need for and meaning of positive organizational behavior. Journal of Organizational Behavior, 23(6), 695-706.
• Luthans, F., Avey, J., Avolio, B., Norman, S., & Comb, G. (2006). Psychological capital development: Toward a micro-ıntervention. Journal of Organizational Behavior, 27(3), 387–393.
• Luthans, F., & Youssef, C. (2004). Human, social and now positive psychological capital management: Investing in people for competitive advantage. Organizational Dynamics, 33(2), 143-160.
• Luthans, F., Avolio, B. J., Avey, J. B., & Norman, S. M. (2007a). Positive psychological capital: Measurement and relationship with performance and satisfaction. Personnel Psychology, 60(3), 541–572.
• Luthans, F., Luthans, K. W., & Luthans, B. C. (2004). Positive psychological capital: Beyond human and social capital. Business Horizons, 47(1), 45-50.
• Luthans, F., Youssef, C. M., & Avolio, B. J. (2007b). Psychological capital: Developing the human competitive edge. Oxford Unıversity Press.
• Maddi, S. R., & Khoshaba, D. M. (2005). Resilience at work: how to succeed no matter what life throws at you. AMACOM.
• McKinnon, D. P., Fairchild, A. J., & Fritz, M. S. (2007). Mediation analysis. Annual Review of Psychology, 58(1), 593-614.
• Moç, T. (2018). Örgütsel adalet algısının çalışanların işte yabancılaşmaya etkisinde tükenmişliğin ve presenteizmin rolü . [Yayınlanmamış doktora tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Nguyen, N., & LeBlanc, G. (2001). Image and reputation of higher education ınstitutions in students’ retention decisions. The International Journal of Educational Management, 15(6), 303-311.
• Peterson, S. J., & Luthans, F. (2003). The positive impact and development of hopeful leaders. Leadership and Organization Development Journal, 24(1), 26-31.
• Petrick, J. A., Scherer, R. F., Brodzinski, J. D., Quinn, J. F., & Ainina, M. F. (1999). Global leadership skills and reputational capital: Intangible resources for sustainable competitive advantage. The Academy of Management Executive, 13(1), 58-69.
• Rantanen, I., & Tuominen, R. (2011). Relative magnitude of presenteeism and absenteeism and work-related factors affecting them among health care professionals. Int Arch Occup Environ Health, 84(2), 225-230.
• Roberts, P. W., & Dowling, G. R. (2002). Corporate reputation and sustained superior financial performance. Strategic Management Journal, 23(12), 1077-1093.
• Saarvala, E. (2006). Presenteizm: The latest attack on economic and human productivity. 1 Şubat 2019 tarihinde http://www.supportingadvancement.com/employment/general/saarvala_presenteizm.pdf adresinden alındı
• Sabate, J., & Puente, E. (2003). Empirical Analysis of the Relationship Between Corporate Reputation and Financial Performance: A Survey of the Literature. Corporate Reputation Review, 6(2), 161-177.
• Scheier, M. F., & Carver, C. S. (1985). Optimism, coping, and health: Assessment and ımplications of generalized outcome expectancies. Health Psychology, 4(3), 219-247.
• Schultz, A. B., Chen, C.-Y., & Edington, D. W. (2009). The cost and impact of health conditionson presenteeism to employers a review of the literature. Pharmaco Economics, 27(5), 365-378.
• Schwaiger, M. (2004). Components and parameters of corporate reputation-an emprical study. Schmalenbach Business Review, 56(1), 46-71.
• Seligman, M. E., & Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive psychology: An ıntroduction. American Psychologist, 5(1), 5-14.
• Sezgin, D. (2017). Kurum çalışanı bakış açısıyla kurumsal itibar. Selçuk İletişim, 9(4), 141-163.
• Simmons, B. L., & Nelson, D. L. (2001). Eustress at work: the relationship between hope and health in hospital nurses. Health Care Management Review, 26, 7-18.
• Stajkovic, A. D., & Luthans, F. (1998). Social cognitive theory and self-efficacy: Goin beyond traditional motivational and behavioral approaches. Organizational Dynamics, 26(4), 62-74.
• Suleymanov, F. (2020). Psikolojik sermayenin kurumsal itibar üzerindeki etkisinde örgütsel bağlılığın aracılık etkisi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Giresun Üniversitesi.
• Toor, S. U.-R., & Ofori, G. (2010). Positive psychological capital as a source of sustainable competitive advantage for organizations. Journal of Construction Engineering and Management-Asce, 136(3), 341-352.
• Wright, T. A. (2003). Positive organizational behavior: An idea whose time has truly come. Journal of Organizational Behavior, 24(4), 437-442.
• Yamamoto, S., Loerbroks, A., & Terris, D. D. (2009). Measuring the effect of work place health promotion interventions on “presenteeism”: A potential role for biomarkers. Preventive Medicine, 48(5), 471-472. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.ypmed.2009.02.019
• Yazıcıoğlu, Y., & Erdoğan, S. (2007). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Detay Yayıncılık.