Koronavirüs Bağlamında Yanlış Bilginin Yayılımının Engellenmesi Açısından Youtube Politikalarının İncelenmesi

Yıl 2022, , 142 - 174, 15.04.2022

Ahmet Faruk Çeçen , Fulya Çeçen

https://doi.org/10.18094/josc.974211

Öz

Yeni medya araçlarının bazı durumlarda klasik medyalarla yöndeşerek bazen de dijitalin sadece kendi ekosistemi içinde üretilen biçimde enformasyonu yayma, söylemleri şekillendirme ve en temelinde “hakikati” oluşturma gibi işlevler ortaya koyduğu ileri sürülebilir. Buradaki hakikat kavramının mutlak doğrudan ziyade bir olayın bireysel ya da kolektif biçimde doğru olarak algılanması durumu olduğunu belirtmekte fayda vardır. Bu açıdan “ağızdan ağıza dolaşan kesinlik kazanmayan haber ve rivayet” olarak tanımlanan söylentilerin de bağlama göre farklı kitleler tarafından hakikat olarak algılanabildiği ve tekrar üretilebildiği vurgulanmalıdır. Koronavirüs bağlamında dijital söylentilerin yayılımını inceleyen bu çalışmanın, araştırma soruları içerik üreticilerin toplum sağlığını ilgilendiren Koronavirüs gibi bir konuda hiçbir bilimsel temele dayanmayan söylentileri yayıp yaymadığı ve Youtube’un Koronavirüs açısından ortaya koyduğu politikalara uyup uymadığıdır. Eleştirel Söylem Analizi ile ele alınan iki video sonucunda bilimsel temele dayanmayan söylentilerin içerik üreticiler tarafından yayıldığı ve Youtube tarafından bu içerik üreticilere yaptırım uygulanmadığı tespit edilmiştir. Youtube’un vaatlerini gerçekleştirememesine yönelik bir başka bulgu da içerik üreticilerin Youtube’un yazılımsal otomatik işaretlemesine takılmamak için bazı kelimeleri başlık, açıklama yazısı ve video boyunca geçirmeme gibi denetimden kaçınma mekanizmalarını kullanmalarıdır. Bu noktadaki bir başka bulgu ise içerik üreticilerin para kazanmalarıyla ilgilidir. İçerik üreticilerin denetimden kaçınma stratejileri sayesinde reklam bile göstererek toplum sağlığını ciddi şekilde ilgilendiren bu konu üzerinden para kazanabildikleri görülmüştür. Youtube’un yazılım güncellemesi yaparak “enfeksiyon” ya da “hastalık” gibi Koronavirüs yerine kullanılan kelimeleri de algılayabilen bir yapay zekâ vasıtasıyla kelime bazında tarama yaparak bu videolardaki reklamları tamamıyla engellemesi bir çözüm önerisi olarak ortaya konabilir. Çalışmada bir başka öneri ise Youtube’un kendi işaretlemeleri kadar insan işaretlemelerine de önem vermesidir.

Anahtar Kelimeler

Dezenformasyon, Dijital Söylenti, Koronavirüs, Misenformasyon, Youtube Politikaları

Examination of Youtube Policies in Terms of Preventing the Spread of False Information in the Context of the Coronavirus

Öz

It can be argued that new media tools perform functions such as disseminating information, shaping discourses, and basically creating ‘truth’. It is worth stating that the concept of truth discussed at the current article is the individual or collective perception of an issue, rather than absolute fact. In this regard, it could be claimed that rumors defined as “a currently circulating story or report of uncertain or doubtful truth” can be perceived as truth by the varied audience. The research questions of the study are ‘do content producers spread unscientific rumors about Coronavirus’ and ‘can Youtube realize what they promised to prevent false information?’ Conducting a Critical Discourse Analysis to Youtube videos, this study found that content producers spread unscientific rumors about Coronavirus and Youtube has failed to realize its promises on the prevention of the dissemination of the videos, containing deceptive information about coronavirus. Another vital finding of the study is that channel owners tricked Youtube algorithm by not using Coronavirus in the title, description and in video per se so they could make money out of a video, jeopardizing public health. As a solution, it can be offered that by updating its software, Youtube can detect words used instead of coronavirus, such as "infection" or "disease," so it can scan on a word-by-word basis, and completely block the ads in these harmful videos. Another solution to solve this problem would be that Youtube is going to pay more attention to the human flagging.

Anahtar Kelimeler

Coronavirus, Digital Rumor, Disinformation, Misinformation, Youtube Policies

Kaynakça

• Anamur, D. D., & Topsakal, T. (2019). Herkesin Herkesi Gözetlediği Toplum: Siberuzamda Alttan Gözetimin Farklı İnşası Olarak Siber Zorbalık. İNİF E-DERGİ, 37 - 58.
• Barthel, M., Mitchell, A., & Holcomb, J. (2016). Many Americans Believe Fake News Is Sowing Confusion. Pew Research Center.
• Brennen, J. S., Simon, F., Howard, P. N., & Nielsen, R. K. (2020). Types, sources, and claims of COVID-19 misinformation. Reuters Institute.
• Bulut, S. (2020). Egemen Söylemin Kıyısındakiler: Alternatif Bir. Erciyes İletişim Dergisi, 727-748.
• Çomu, T. (2012). Video paylaşım ağlarında nefret söylemi: Youtube örneği. Ankara Üniversitesi Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Dunn, A. G., Surian, D., Leask, J., Dey, A., Mandl, K. D., & Coiera, E. (2017). Mapping information exposure on social media to explain differences in HPV vaccine coverage in the United States. Vaccine, 3033-3040.
• Durna, T., & Kubilay, Ç. (2010). Söylem Kuramları ve Eleştirel Söylem Çözümlemeleri. T. Durna içinde, Medyadan Söylemler (s. 47-81).
• Entman, R. M., & Usher, N. (2018). Framing in a Fractured Democracy: Impacts of Digital Technology on Ideology, Power and Cascading Network Activation. Journal of Communication, 298–308.
• Fallis, D. (2009). A conceptual analysis of disinformation. iConference. Chapel Hill, NC.
• Franklin, B., Hamer, M., Hanna, M., Kinsey, M., & Richardson, J. (2016). - Gazetecilik Çalışmalarında Anahtar Kavramlar (Çeviri Kitap), Çeçen A., Ed (2016).,. (B. Franklin, Dü., A. F. Çeçen, R. Zamur, S. Bulut, G. Orçin, & E. Öztokat, Çev.) İstanbul: Altınbilek Yayınları.
• Khatri, P., Singh, S. R., Belani, N. K., Yeong, Y. L., Lohan, R., Lim, Y. W., & Teo, W. Z. (2020). YouTube as source of information on 2019 novel coronavirus outbreak: a cross sectional study of English and Mandarin content. Travel medicine and infectious disease, 35, 101636.
• Newman, N., Fletcher, R., Schulz, A., Andı, S., & Nielsen, R. K. (2020). Reuters Institute Digital News Report 2020. Reuters Institute for the Study of Journalism.,
• Özer, Ö. (2011). Haber söylem ideoloji: eleştirel haber çözümlemeleri. Konya: Literatürk Yayınları.
• Postman, N. (1994). Televizyon Öldüren Eğlence. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Silverman, C. (2016, 11 05). This Analysis Shows How Viral Fake Election News Stories Outperformed Real News On Facebook. 01 05, 2021 tarihinde www.https://www.buzzfeednews.com/:https://www.buzzfeednews.com/article/craigsilverman/viral-fake-election-news-outperformed-real-news-on-facebook adresinden alındı
• Söylenti. (t.y). Türk Dil Kurumu güncel Türkçe sözlük içinde. 1 05, 2021 tarihinde https://sozluk.gov.tr: https://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı
• Sözen, E. (2017). Söylem: Belirsizlik, Mübadele, Bilgi/Güç ve Refleksivite. Profil Yayınları.
• Sputniknews. (2020, 08 26). İnsanlık için büyük adım: Afrika, resmen 'çocuk felcinden arındırılmış bölge' ilan edildi. 01 01, 2021 tarihinde www.sputniknews.com:https://tr.sputniknews.com/afrika/202008261042731153-insanlik-icin-buyuk-adim-afrika-resmen-cocuk-felcinden-arindirilmis-bolge-ilan-edildi/ adresinden alındı
• Thomas, G. (2020). What Happens Every 60 Seconds Online?. 01 01, 2021 tarihinde www.gtweb.co.uk/: https://gtweb.co.uk/what-happens-every-60-seconds-online adresinden alındı
• Tseliou, E. (2020). Discourse Analysis and Systemic Family Therapy Research: The Methodological Contribution of Discursive Psychology. Systemic Research in Individual, Couple, and Family Therapy and Counseling, 125-141.
• Ukwuru, S., & Nwankwo, P. (2020). Social Media and Fake News on Corona Virus: A Review of Literature. Journal of Communication and Media Studies.
• Vosoughi, S., Roy, D., & Aral, S. (2018). The spread of true and false news online. Science, 1146-1151.
• Wardle, C. (2017). Fake news. It's complicated. 01 14, 2021 tarihinde www.medium.com: https://medium.com/1st-draft/fake-news-its-complicated-d0f773766c79 adresinden alındı
• Wardle, C. (2020). Bilgi Düzensizliği Çağı. C. Silverman içinde, Dezenformasyon ve Medya Manipülasyonu üzerine: Doğrulama El Kitabı (s. 10-15).
• Wardle, C., & Derakhshan, H. (2017). Information disorder: Toward an interdisciplinary framework for research and policy making. Council of Europe.
• We Are Social, & Hootsuite. (2020). Dijital 2020: October Global Statshot.
• Wodak, R., & Meyer, M. (2009). Critical discourse analysis: History, agenda, theory and methodology. Methods of critical discourse analysis, 1-33.
• Youtube1. (t.y). YouTube for Press. 01 22, 2021 tarihinde www.youtube.com: https://www.youtube.com/intl/en-GB/about/press/ adresinden alındı
• Youtube2. (2021, 01 18). COVID-19 Hakkında Yanlış Tıbbi Bilgilendirme Politikası. www.youtube.com:https://support.google.com/youtube/answer/9891785?hl=tr&ref_topic=9282436 adresinden alındı
• Youtube3. (2021, 01 14). Koronavirüs hastalığı 2019 (COVID-19) ile ilgili son güncellemeler. www.youtube.com:https://support.google.com/youtube/answer/9777243?p=covid19_updates&visit_id=637446843075450132-2814275623&rd=1 adresinden alındı
• Youtube4. (2021, 01 22). İşaretlemeler. www.youtube.com: https://transparencyreport.google.com/youtube-policy/removals?hl=tr adresinden alındı
• Youtube5. (t.y). COVID-19 içeriklerinden para kazanma ile ilgili güncelleme. www.youtube.com:https://support.google.com/youtube/answer/9803260?hl=tr&ref_topic=6151248 adresinden alındı
• Youtube6. (2020, 02 04). Covid 19 enfeksiyonu hakkındaki tüm videoları unutun! (2021). 01 15, 2021 tarihinde www.youtube.com: https://www.youtube.com/watch?v=tvpOdqVpJCQ adresinden alındı
• Youtube7. (t.y). YouTube Trusted Flagger program. 01 08, 2021 tarihinde www.youtube.com:https://support.google.com/youtube/answer/7554338?ref_topic=7124235 adresinden alındı