KENT HAKKININ KORUNMASINDA BİR MÜCADELE ALANI OLARAK ALTERNATİF MEDYA: TAKSİM PROJESİ VE GEZİ PARKI ÖRNEĞİ

Yıl 2015, Cilt: 9 Sayı: 1, 141 - 161, 06.08.2015

A. Fulya Şen

Öz

Günümüzde uygulanan neoliberal politikalar, kentleşme süreçlerini derinden etkilemiş ve sermayenin giderek hegemonyasını kurduğu bir kentleşme dönemini başlatmıştır. Liberal demokrasinin temsil ve katılım konularında yetersiz kalması sonucunda yerel yönetimlerin yurttaş katılımına kapandığı görülmektedir. Temsili demokrasi modeli, çoğunluk kuralına dayanmakta, sadece oy verme yoluyla katılım sağlayarak kararlar üzerinde doğrudan etki için kapalı bir sistem oluşturmaktadır. Demokratik bir tartışma forumu yaratmayı amaçlayan kentsel demokrasi pratiği ise yurttaşlarla etkileşim içinde olmayı gerektirmektedir. Bu çalışmada; kentsel demokrasi, katılımcı yurttaşlık ve kamu yararı anlayışı bağlamında neoliberal kentleşme sürecinin bir parçası olan Taksim Projesi'nin kent yaşamına etkilerine ilişkin olarak alternatif medyanın dinamik bir kamusal alan oluşturma işlevinin tartışılması amaçlanmıştır. Kamusal mekanların sermayenin önceliklerine göre düzenlenmesi, kent yurttaşlarının yerel karar alma süreçlerinden dışlanması ve Taksim'in otobanlaştırılması, yayasızlaştırılması ve betonlaştırılması gibi neoliberal kentleşme pratikleri karşısında haber medyasının kentsel mekanın kullanım ve üretim hakkını elinde bulunduran yurttaşların mücadele alanı olma işlevini yerine getirip getirmemesi bu çalışmanın temel problematiğini oluşturmaktadır. Bu çalışmada, Taksim Projesi ve Gezi Parkı örneği üzerinden alternatif medyanın “kent hakkı” açısından bir kamusal alan yaratma işlevi ve kentsel demokrasiye katkıları tartışılmıştır. Bu amaçla, haber söylemindeki anlam örüntülerini ortaya koymak amacıyla nitel çözümleme yönteminden yararlanılmıştır.

 

Anahtar Kelimeler

Neoliberalizm; Kentsel Alan; Kent Demokrasisi; Alternatif Medya; Taksim Projesi

Kaynakça

• Alpman, P S (2013) “Kentin Şarkısına Eşlik Etmek: İtiraz, İsyan, Direniş”, Praksis, Gezi Özel Sayısı, 193-202.
• Atton, C (2002) Alternative Media, London: Sage.
• Başaran, F (2010) “Yeni İletişim Teknolojileri, Alternatif İletişim Olanakları”, Mülkiye, Sayı: 269, Cilt: XXXIV, 255-270.
• Bauman, Z (2006) Küreselleşme, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bayramoğlu, S (2005) Yönetişim Zihniyeti: Türkiye'de Üst Kurullar ve Siyasal İktidarın Dönüşümü, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Brenner, N and Theodore, N (2002) Cities and the Geographies of “Actually Existing Neoliberalism”, in Spaces of Neoliberalism: Urban Restructuring in North America and Western Europe (eds N. Brenner and N. Theodore), John Wiley & Sons, Ltd, Chichester, UK.
• Cammaerts, B (2007) “Citizenship, the Public Sphere, and Media”, Reclaiming the Media Communication Rights and Democratic Media Roles, In Nico Carpentier and Bart Cammaerts (eds.), Intellect Books - European Communication Research and Education Association, 1-8.
• Candan, A B and Kolluoğlu, B (2008) “Emerging spaces of neoliberalism: A gated town and a public housing Project in İstanbul”, New Perspectives on Turkey, No. 39, 5-46.
• Carpentier, N, Dahlgren, P and Pasquali, F (2013) “Waves of media democratization: A brief history of contemporary participatory practices in the media sphere”, Convergence: The International Journal of Research into New Media Technologies, 19(3), 287-294.
• Carpentier, N (2007) “Participation and Media”, Reclaiming the Media
• Communication Rights and Democratic Media Roles, In Nico Carpentier and Bart Cammaerts (eds.), Intellect Books - European Communication Research and Education Association, 87-91.
• Croteau, D and Hoynes, W (2014) Media/Society: Industries, Images, and Audiences, Thousand Oaks, California: Sage.
• Curran, J (1991) “Rethinking the media as a public sphere”, Communication and Citizenship: Journalism and the Public Sphere, In Peter Dahlgren & Colin Sparks (eds.), 27-57, NY: Routledge.
• Curran, J (2002) Media and Power, London: Routledge.
• Fuchs, C (2010) “Alternative Media as Critical Media” European Journal of Social ü,Theory, 13(2): 173-192, DOI: 10.1177/1368431010362294.
• Georgiou, M (2013) Media and City, Cambridge: Polity Press.
• Gündoğdu, İ (2013) “Haziran İsyanı'nın İki Temel Dinamiği Üzerine”, Praksis, Gezi Özel Sayısı, 35-44.
• Hamelink, C (2012) “The Communicative City”, Communication and Human Rights, Aimée Vega Montiel (Ed.), International Association for Media and Communication Research, Mexico.
• Harvey, D (2011) Sermayenin Mekanları: Eleştirel Bir Coğrafyaya Doğru, Barış Kıcır vd. (çev.), İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Harvey, D (2008). “The Right To The City”, New Left Review 53, 23-40.
• Lievrouw, L (2012) “Alternative and Activist New Media: A Genre Framework”, Media and Cultural Studies: Keyworks, in M.G. Durham and D.M. Kellner (eds.), Second edition, Wiley-Blackwell.
• Napoli, P and Aslama, M (Eds.) (2011) Communications Research in Action: Scholar-Activist Collaborations for a Democratic Public Sphere, NY: Fordham University Press.
• Peters, J D ve Cmiel, K (1997) “Medya Etiği ve Kamusal Alan”, Medya, Kültür, Siyaset, Süleyman İrvan (der.) içinde, Ankara: Ark Yayınları, 255-282.
• Purcell, M (2002) “Excavating Lefebvre: The right to the city and its urban politics of the inhabitant”, GeoJournal 58, 99–108.
• Purcell, M (2013) “Possible Worlds: Henri Lefebvre and the Right to the City” Journal of Urban Affairs, doi: 10.1111/juaf.12034
• Sandoval, M and Fuchs, C (2010) “Towards a critical theory of alternative media”, Telematics and Informatics, 27, 141–150.
• Silver, H, Scott, A and Kazepov, Y (2010) “Participation in Urban Contention and Deliberation” International Journal of Urban and Regional Research, Volume 34, No.3, 453-477.
• Smith, N (2002) “New Globalism, New Urbanism: Gentrification as Global Urban Strategy”, Antipode, Volume 34, Issue 3, 427-450.
• Springer, S (2011) “Public Space as Emancipation: Meditations on Anarchism, Radical Democracy, Neoliberalism and Violence”, Antipode, Vol. 43, No. 2, 525-562.
• Şengül, T (2009) Kentsel Çelişki ve Siyaset: Kapitalist Kentleşme Süreçlerinin Eleştirisi, Ankara: İmge Kitabevi.
• Taksim Dayanışması Ortak Deklarasyonu (2012) http://bianet.org/system/uploads/1/files/attachments/000/000/506/original/TAKS%C4%B0M_DAYANI%C5%9EMASI_ORTAK_DEKLARASYONU.pdf, 29.02.2012, Erişim tarihi: 28.10.2013.
• Taylan, A (2012) Alternatif Medya ve Bianet Örneği: Türkiye'de Alternatif Medyaya Dair Etnografik Çalışma, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• TMMOB Peyzaj Mimarları Odası İstanbul Şubesi (2012) “Taksim Meydan Düzenlemesi”,http://www.peyzajmimoda.org.tr/resimler/ekler/2ed1e6976d7f22d_ek.pdfErişim tarihi: 26.10.2013.
• Toplumsal Tarih (2012) “Taksim Yayalaştırma Projesi Nedir?”, 218, 17-20.
• Uzunçarşılı Baysal, C (2012) “Taksim Projesi üzerinden neoliberal kenti okumak”, http://www.sendika.org/2012/02/taksim-projesi-uzerinden-neoliberal-kenti-okumak-cihan-uzuncarsili-baysal/, Erişim tarihi: 28.10.2013.
• Waltz, M (2005) Alternative and Activist Media, Edinburgh: Edinburgh University Press Ltd.