TÜRKLERDE SOSYAL SORUMLULUĞUN TEMELLERİ: HALKLA İLİŞKİLER AÇISINDAN AHİLİK TEŞKİLATI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2019, Cilt: 12 Sayı: 2, 1197 - 1209, 27.07.2019

Fuat Ustakara

https://doi.org/10.18094/josc.596330

Öz

Ahilik, Türklerin Anadolu’ya
yerleşmesiyle birlikte 13. yüzyılda ortaya çıkan bir meslek örgütlenmesidir. Ahilik teşkilatı, esnaf ve sanatkârların iş
yaşamını düzenleyen bir sosyal oluşum olarak kendisini göstermektedir. Bu meslek
örgütlenmesinin belirlediği temel kurallar; esnaf ve sanatkârların doğruluğu ve
dürüstlüğü benimsemeleri, yalandan kaçınmaları, yardımseverlik, alçakgönüllü
olmak ve yaptığı işin erbabı olmaktır. Bu yönüyle ahilik, Türklerde yüzyıllar
öncesinden sosyal sorumluluğun temellerini atan bir örgütlenme olarak
kavranabilir. Bu çalışma, bir meslek örgütlenmesi olarak ahiliğin, Türk
toplumunda sosyal sorumluluğun uygulanması gerçekliğinin bir kanıtı olduğu
savını getirmektedir. Bu açıdan, ahilik teşkilatı, Türk toplumsal yaşamının
uzun dönemli bir halkla ilişkiler uygulaması olarak değerlendirilebilir.   

Anahtar Kelimeler

Ahilik, Sosyal Sorumluluk, Etik, Halkla İlişkiler

THE BASIC OF SOCIAL RESPONSIBILITY FOR TURKS: AN EVALUATION OF AKHISM IN THE CONTEXT OF PUBLIC RELATIONS

Öz

Akhism was an occupational organization began in the 13th century after Turks had settled into Anatolia. Akhism was a social formation arranged the business life of the trades and the craftsmen. The features such as adopting accuracy and honesty, avoiding from lying, helpfulness, modesty, and being an expert of the profession are basic rules of this occupational organization. From this aspect, we may consider Akhism as an organization laid the foundations of social responsibility for Turks for centuries. The study asserts that Akhism as an occupational organization was a reality of social responsibility practices in Turkish society. In this respect, we may interpret that Akhism was a long-termed public relations practice in Turkish communal living.

Anahtar Kelimeler

Akhism, Social Responsibility, Ethics, Public Relations

Kaynakça

• Acar M ve Demir Ö (2005) Sosyal Bilimler Sözlüğü, Adres Yayınları, Ankara. Akdağ M ve Erdem A (2009) Halkla İlişkiler Tarihi Üzerine…, M Işık ve M Akdağ (ed), Dünden Bugüne Halkla İlişkiler, Eğitim Kitabevi Yayınları, Konya, 3-51. Akdağ Ö ve Kurtuluş M (ed) (2016) Ahilik ve Meslek Ahlakı, KTO Karatay Üniversitesi Yayınları, Konya. Aktan C C ve Börü D (2007) Kurumsal Sosyal Sorumluluk, C C Aktan (ed), Kurumsal Sosyal Sorumluluk: İşletmeler ve Sosyal Sorumluluk, İGİAD Yayınları, İstanbul, 11-36. Anadol C (2001) Türk-İslam Medeniyetinde Ahilik Kültürü ve Fütüvvetnâmeler, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara. Arda E (2002) Ekonomi Sözlüğü, Alfa Yayınları, İstanbul. Asna A (2006) Kuramda ve Uygulamada Halkla İlişkiler (Public Relations), Pozitif Yayınları, İstanbul. Carroll A B (1991) The Pyramid of Corporate Social Responsibility: Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders, Business Horizons, 34 (4), 39-48. Cutlip S M (2009) From the 17th to the 20th Century. The Antecedents, Routledge, New York. Çağatay N (1997) Bir Türk Kurumu Olan Ahilik, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara. Çalışkan Y, İkiz M L (2001) Kültür, Sanat ve Medeniyetimizde Ahilik, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara. Darı A B (2018) Sosyal Bütünleşmede Ahiliğin Rolü, Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (2), 390-399. Demirtaş M (2015) Türkiye’de Yapılan Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinin Uluslararası Girişimler Bağlamında Değerlendirilmesi, M Demirtaş (ed), Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Kurumsal İtibar, Derin Yayınları, İstanbul, 1-54. Dil Derneği (2019). Sözcük arama: “Ahilik”, http://www.dildernegi.org.tr/TR,274/turkce-sozluk-ara-bul.html , Erişim tarihi: 21.02.2019 Doğan K C (2015) Ahilik Teşkilatı, Ombudsman ve Etik İlişkisi, Global Journal of Economics and Business Studies, 4 (7), 28-36. Ekinci Y (1989) Ahilik ve Meslek Eğitimi, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul. Emiroğlu K, Danışoğlu B, Berberoğlu B (2006) Ekonomi Sözlüğü, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara. Görpe S (2001) Halkla İlişkiler Kavramları, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları, İstanbul. Grunig J E (2005) İletişim, Halkla İlişkiler ve Etkin Örgütler: Kitaba Genel Bir Bakış, J E Grunig ve ark. (ed), Halkla İlişkiler ve İletişim Yönetiminde Mükemmellik, E Özsayar (çev.), Rota Yayınları, İstanbul, 11-39. Güngör E (1995) Tarihte Türkler, Ötüken Neşriyat, İstanbul. Ilıcak Aydınalp G (2013) Halkla İlişkiler Ekseninde Kurumsal Sosyal Sorumluluk, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara. Kalender A (2011) Halkla İlişkiler: Kavramlar, Tanımlar ve Uygulama Alanları, A Kalender ve M Fidan (ed), Halkla İlişkiler, Tablet Yayınları, Konya, 11-47. Kazan E (2007) Eski Türkler ve Osmanlı’da Halkla İlişkiler, Yakamoz Yayınları, İstanbul. Kazancı M (2006) Osmanlı’da Halkla İlişkiler, Selçuk İletişim, 4 (3), 5-20. Mardin B (1994) Değerli Dostum, G Ulkat (der.), Sanimat, İstanbul. Özakpınar Y (1999) İslam Medeniyeti ve Türk Kültürü, Ötüken Neşriyat, İstanbul. Özüpek M N (2011) Sosyal Sorumluluk, A Kalender ve M Fidan (ed), Halkla İlişkiler, Tablet Yayınları, Konya, 251-288. Şimşek M (2002) Ahilik: TKY ve Tarihteki Bir Uygulaması, Hayat Yayınları, İstanbul. TDK (Türk Dil Kurumu) (2019). Sözcük arama: “Ahilik”, http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5c6e5e3c709332.94538902 , Erişim tarihi: 21.02.2019 TESK (Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu) (2019) Ahilik Kültürü, http://www.tesk.org.tr/tr/hakkinda/tarihce.php , Erişim tarihi: 17.03.2019 Ustakara, F (2017) Corporate Social Responsibility as a Public Relations Practice to Satisfy Social Expectations: A General View of Turkey, Ü Arklan (ed), Practice Fields in Public Relations: The Panorama of Turkey, Peter Lang, Frankfurt am Main, 309-328. Ustakara, F (2019) Türk Devlet Geleneğinde Bir Halkla İlişkiler Mekanizması Olarak Vakıf Müessesesi, Selçuk İletişim, 12 (1), 465-474. Varol M (2002) Siyaset ve Halkla İlişkiler, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Yayınları, Bişkek. Yazıcı N (2013) İlk Türk-İslam Devleri Tarihi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara.